Με τις πληγές ανοιχτές και με την ψυχή να ταράζεται κάθε φορά που προστίθεται στη «μαύρη» λίστα μια νέα γυναικοκτονία, οι γονείς των δολοφονημένων γυναικών καλούν την κοινωνία να κοιτάξει πια το πρόβλημα κατάματα.
Οι ίδιοι λένε πως δεν φτάνει να το αναγνωρίζουμε, δεν φτάνει καν να κάνουμε επίσημο τον όρο γυναικοκτονία, πρέπει να ζητάμε την αλλαγή κουλτούρας και να παλεύουμε για αυτήν ως μέλη της κοινωνίας, να αρχίσουμε να μεγαλώνουμε αλλιώς τα αγόρια, να ζητάμε πρόληψη σε όλα τα επίπεδα.
Στην Ελλάδα, ο όρος γυναικοκτονία άρχισε να μπαίνει πιο δυναμικά στη δημόσια συζήτηση το 2017 όταν και σημειώθηκαν 16 γυναικοκτονίες. Την επόμενη χρονιά, δολοφονήθηκε η Ελένη Τοπαλούδη– μια στιγμή ορόσημο κατά την οποία, κοινό και ΜΜΕ κατάλαβαν ότι η λέξη έχει μεγάλη σημασία. Από το 2018 μέχρι και σήμερα, οι γυναικoκτονίες στη χώρα μας έφτασαν τις 85.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε όμως αυτή τη ζοφερή κατάσταση; Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών, σήμερα 25 Νοεμβρίου, η «Κ» ζήτησε από γονείς δολοφονημένων γυναικών να μας μιλήσουν για το φαινόμενο που «ματώνει» σε παγκόσμιο επίπεδο τις κοινωνίες.
«Η Ερατώ έπιανε τον ταύρο από τα κέρατα, δεν συμβιβαζόταν»
Η Ελένη Κρεμαστιώτη έχασε το παιδί της – «μού το έχασε» προτιμάει να το αποκαλεί η ίδια- τον Μάϊο του 2019. Ο εν διαστάσει σύζυγός της, δολοφόνησε την 24χρονη Ερατώ πυροβολώντας την μέσα στη νύχτα, ενώ η τρίχρονη κόρη τους βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο.
«Είναι μεγάλος ο αγώνας απέναντι στο πένθος. Όταν δολοφονούν το παιδί σου, γίνεσαι μισός άνθρωπος, μισή γυναίκα, μισή μαμά» λέει η Ελένη Κρεμαστιώτη και τονίζει πως αυτό που στεναχωρεί όλους τους γονείς των δολοφονημένων γυναικών είναι η τυπική αντιμετώπιση της Πολιτείας απέναντι τους.
«Δεν ξέρουν καν την ύπαρξη των εγγονιών μας» λέει με θυμό η κα Κρεμαστιώτη και αναρωτιέται: «δεν θα έπρεπε να υπάρχει μέριμνα για την ψυχολογική μας βοήθεια και αυτή των εγγονιών μας; Και η κοινωνία έχει γίνει μεν πιο ευαισθητοποιημένη, αλλά η αντίδραση πρέπει να μεγαλώσει, πρέπει το αίτημα να γίνει πιο ηχηρό».
Η ίδια θεωρεί πως οι γυναικοκτονίες είναι ξεκάθαρα ρίζα της πατριαρχίας. «Έχει να κάνει με το: “αν δεν σε έχω εγώ, δεν θα σε έχει κανένας”. Με το: “είμαι άντρας και πρέπει να με υπακούς”» σημειώνει η ίδια και εξηγεί τι συνέβη με τη δική της κόρη.
«Για την Ερατώ, αυτός ο άντρας ήταν ο πρώτος και τελευταίος της δεσμός. Ήταν μαζί του από τα 16 της μέχρι τα 24 που την δολοφόνησε. Στην αρχή τον αγαπούσε. Μετά, όταν πια την καταπίεζε φοβερά με τη ζήλια του, δεν τον ήθελε καθόλου. Η Ερατώ έπιανε τον ταύρο από τα κέρατα, δεν συμβιβαζόταν. Δεν πρόλαβε να χαρεί την ελευθερία της και 15 μέρες μετά, τη σκότωσε».
Η κα Κρεμαστιώτη δεν ζούσε κοντά στην Ερατώ και δεν συναναστρεφόταν πολύ τον δολοφόνο, θυμάται όμως πως όταν είχε πάει στη Λέσβο για να βοηθήσει την ετοιμόγεννη κόρη της, ότι πήγε το ζευγάρι να την παραλάβει από το αεροδρόμιο. «Άνοιξε το πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου του και είδα την καραμπίνα, αυτή με την οποία τη σκότωσε. Με είδε που ταράχτηκα και μου είπε: “μη φοβάσαι, είμαι κυνηγός”».
Η κα. Κρεμαστιώτη λέει πως κάθε φορά που ακούει για μια νέα γυναικοκονία, ξαναζεί με ένα τρόπο τον χαμό. «Νιώθεις ότι ο πόνος σου πολλαπλασιάζεται», περιγράφει.
Όσο για την εξάχρονη σήμερα εγγονή της, την οποία μεγαλώνει μαζί με τον σύζυγο της, η κα Κρεμαστιώτη σημειώνει: «Βλέπεις ένα πλάσμα ίδιο με το παιδί σου χωρίς να είναι όμως το παιδί σου. Είναι υπέροχο και συγχρόνως δύσκολο. Κάνουμε ό,τι λένε οι παιδοψυχολόγοι- πηγαίνουμε βήμα-βήμα. Όταν έρθει η ώρα όμως, θα μάθει την αλήθεια. Άλλωστε, υποσυνείδητα, το βίωμα είναι εκεί- άκουσε τον πυροβολισμό, είδε τη μητέρα της να σέρνεται νεκρή έξω από το δωμάτιο».
«Η κόρη μου ήταν δυνατή και δυναμική, γι’ αυτό τη σκότωσε»
Έναν χρόνο μετά τη δολοφονία της Ερατώς, Μάρτιο του 2020, μια διπλή γυναικοκτονία στην Κηφισιά σοκάρει εκ νέου την κοινή γνώμη. Ένας 35χρονος αστυνομικός, πρώην σύζυγος μίας μητέρας δύο παιδιών, δολοφόνησε την ίδια και μια φίλη της έξω από το σούπερ μάρκετ όπου εργάζονταν, την ώρα του διαλείμματος. Ο δράστης σημάδεψε και χτύπησε στο κεφάλι τα θύματά του χωρίς οι δύο γυναίκες να προλάβουν να αντιδράσουν.
Η κα Αγγελική Μπέρδου λέει στην «Κ» πως στην περίπτωση της κόρης της, της Πολυξένης, ο δολοφόνος ήταν βίαιος απέναντι της, τα περισσότερα από τα δέκα χρόνια που ήταν παντρεμένοι. Η κα Μπέρδου αναφέρει πως: «στο τέλος, είχε απομακρυνθεί από το σπίτι με εισαγγελική εντολή.
Μια φορά με είχε σπρώξει και εμένα. Τι μπορείς να κάνεις όμως όταν το παιδί σου είναι μεγάλο; Τρία χρονιά μετά τον φόνο, είναι όλα δύσκολα. Από πού να το πιάσω; Από το πένθος μου; Από την ευθύνη των εγγονιών μου για τα οποία έγινα μάνα; Μεγαλώνουμε τα δύο παιδιά της Πολυξένης, 8 και 10 χρονών. Η μόνη μου έγνοια είναι να τα κρατάω χαρούμενα. Είμαστε και οι δύο συνταξιούχοι με μικρές συντάξεις. Δεν μας ρώτησαν αν χρειαζόμαστε βοήθεια».
«Γιατί τη δολοφόνησε τελικά την κόρη σας; Γιατί δολοφονούν οι άντρες τις γυναίκες;» ρωτάμε την κα Μπέρδου.
Απαντά: «Η κόρη μου ήταν δυνατή, ήταν δυναμική και αυτό δεν το αντέχουν πολλοί άντρες».
«Η Πολιτεία να αφουγκράζεται την κοινωνία»
Χθες (24/11/2022) το Διδυμότειχο, η πατρίδα της Ελένης Τοπαλούδη τίμησε τη μνήμη της βάναυσα δολοφονημένης κοπέλας, δίνοντας το όνομά της σε κεντρικό δρόμο της πόλης. Στην ίδια τελετή, αποκαλύφθηκε μια μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, με χαραγμένα δυο αποφθέγματα- ένα απόσπασμα από τα λόγια της Εισαγγελέως, Αριστοτελίας Δόγκα, στο Πρωτόδικο και στίχοι από το τραγούδι «Μαύρο Τριαντάφυλλο», στο οποίο συμμετείχε η ερμηνεύτρια Ελένη Δήμου.
Μιλώντας στην «Κ», ο Γιάννης Τοπαλούδης, είπε πως θέλει πια και ο ίδιος να αντιμετωπίζει το θέμα με πιο αγωνιστική και αισιόδοξη διάθεση. Ο ίδιος δηλώνει εξαιρετικά ανήσυχος που μαζί με τις γυναικοκτονίες το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης απειλεί να γίνει η νέα μάστιγα της κοινωνίας. «Πόσο πιο κάτω θα πάμε ως κοινωνία;» αναρωτιέται ο ίδιος και συμπληρώνει: «Ξέρετε ότι πολλοί γονείς δολοφονημένων παιδιών κάνουμε συνεχώς λόγο για τα “πραγματικά ισόβια”.
Το πιο σημαντικό όμως βήμα από όλα είναι η βοήθεια μέσα στις οικογένειες, στις γειτονιές και τις κοινότητες. Πρέπει να μεγαλώσουμε σωστά παιδιά. Και πρέπει και η Πολιτεία να αφουγκράζεται την κοινωνία πριν μια κατάσταση σαπίσει. Θέλω να ελπίζω στις επόμενες γενιές. Γι’ αυτό και το μνημείο για την Ελένη δεν είναι “μνημόσυνο”, την ελπίδα συμβολίζει».