Ημέρες δόξας «ζει» φέτος στην Ελλάδα το χριστουγεννιάτικο δέντρο από φυσικό έλατο, το κορυφαίο σύμβολο των Χριστουγέννων σε όλο τον κόσμο.
Με ένα βαρύ «πυροβολικό» 35.000 ελάτων, 5.000 περισσότερα από πέρυσι και 10.000 από πρόπερσι, οι ελατοπαραγωγοί από τον οικισμό Ταξιάρχης στη Χαλκιδική, δουλεύουν αυτές τις ημέρες πυρετωδώς, μιας και είναι η εβδομάδα που πωλούνται τα περισσότερα χριστουγεννιάτικα δέντρα.
Τις δεκαετίες του 1990 και 2000, ο Ταξιάρχης είχε φτάσει να προμηθεύει την ελληνική αγορά με τουλάχιστον 70.000 φυσικά έλατα τον χρόνο.
Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ο αριθμός κατρακύλησε στις 20.000. Τα τελευταία δύο χρόνια όμως, η αγορά βρίσκεται ξανά σε ανοδική τροχιά.
Το χωριό που πρωτοστατεί στην παραγωγή είναι ο Χολομώντας, αλλά δέντρα «δίνουν» και η Αρνέα, το Παλαιοχώρι και το Νεοχώρι.
Η συστηματική καλλιέργεια των ελάτων με σκοπό την πώληση τους την περίοδο των γιορτών, πηγαίνει πίσω στο 1970, τότε που το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προχώρησε σε συνεργασία με μια ομάδα 10 κατοίκων του Ταξιάρχη.
Το ιδανικό, για τα έλατα, κλίμα της περιοχής, έκανε τους Ταξιαρχιώτες να καταλάβουν γρήγορα ότι είχαν πάρει τη σωστή απόφαση και μέχρι τις αρχές του 1980, όλο το χωριό είχε αφιερωθεί εξ ολοκλήρου σε αυτή την εργασία.
Πλέον, τα 2/3 των ελάτων που προορίζονται για χριστουγεννιάτικα δέντρα σε όλη την Ελλάδα παράγονται εκεί (άλλη μια από τις περιοχές που συνεισφέρει στην εν λόγω αγορά είναι η Μερκάδα Φθιώτιδας).
Η απαιτητική καλλιέργεια και η νέα τάση της αγοράς
Μιλώντας στην «Κ» ο ΣτέργιοςΛυρτζής, πρόεδρος του Συλλόγου των Aπανταχού Διαμενόντων Ταξιαρχιωτών Χαλκιδικής, σημειώνει πως στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη καλλιέργεια είναι μια επίπονη και χρονοβόρα εργασία. Κάθε δέντρο χρειάζεται τουλάχιστον 12 χρόνια μέχρι να είναι έτοιμο προς πώληση.
«Το δέντρο θα περάσει και από φυτώριο και από γλάστρα μέχρι να ριζώσει καλά και τα πρώτα 10 χρόνια θα ψηλώνει πολύ αργά» περιγράφει ο ίδιος και συμπληρώνει πως οι 700 περίπου κάτοικοι που ζουν σήμερα στον Ταξιάρχη, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο επωφελούνται από τη καλλιέργεια των ελάτων.
Ακόμα και αν δεν έχουν δικά τους δέντρα, θα εργαστούν στο χωράφι του γείτονα ή στην μεταφορά κ.τ.λ.
Ο Θανάσης Καρανταγλής, ελατοπαραγωγός δεύτερης γενιάς, βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην αγορά της Εκάλης μαζί με άλλους συντοπίτες του, διαμένοντας σε τροχόσπιτα, σε χώρο που νοικιάζουν από τον δήμο.
Ο ίδιος σημειώνει βέβαια πως η πιο παλιά, μεγάλη και με ποικιλία τιμών πιάτσα στην Αθήνα, είναι αυτή στο Πεδίον του Άρεως.
Φέτος, οι ελατοπαραγωγοί ξεκίνησαν να πωλούν τα δέντρα τους στις αγορές των μεγάλων πόλεων -Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλος- από τις 25 Νοεμβρίου, πιο νωρίς από κάθε άλλη χρονιά.
«Κάθε χρόνο που περνάει οι εορτασμοί για τα Χριστούγεννα και οι στολισμοί ξεκινούν ολοένα και πιο νωρίς και εμείς πρέπει να ακολουθούμε αυτή τη ζήτηση», λέει στην «Κ» ο κ. Καρανταγλής.
Όπως εξηγεί ο έμπειρος ελατοπαραγωγός, η μεγάλη ζήτηση σε δέντρα τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε τους κατοίκους του Ταξιάρχη στο να χρησιμοποιήσουν σπόρους και από άλλες περιοχές όπως το Άγιο Όρος, τα Τρίκαλα, ο Όλυμπος και το Περτούλι αλλά κι από χώρες της βόρειας Ευρώπης- ιδίως για την ποικιλία του μπλε έλατου. Κάπως έτσι, οι διαφορετικές ποικιλίες που καλλιεργούνται σήμερα στον Ταξιάρχη έχουν φτάσει τις 10.
«Στη δική μου οικογένεια καλλιεργούμε τα κεφαλόνικα -το κλασικό έλατο της περιοχής μας» λέει ο κ. Καρνταγλής και προσθέτει: «Εμείς επενδύουμε πολύ στην παραγωγή γλάστρας- και για το κοινό είναι η πιο οικονομική και οικολογική επιλογή».
Ο ίδιος, μαζί με τις δύο του κόρες και τους γαμπρούς του, στους οποίους παραδίδει σιγά- σιγά τη σκυτάλη της οικογενειακής επιχείρησης ο κ. Καρανταγλής, έχουν πουλήσει μέχρι στιγμής το 30% των δέντρων τους για φέτος (600 περίπου).
Όπως λέει όμως, μέχρι το τέλος της εβδομάδας αναμένει να έχει δώσει το μεγαλύτερο μέρος του εμπορεύματος του. «Ακόμα και μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου αγοράζει ο κόσμος», σημειώνει.
Όσοι πάντως θέλουν να προμηθευτούν ένα φυσικό έλατο, η τελευταία διορία για να το κάνουν είναι η παραμονή των Χριστουγέννων.
Την ίδια μέρα το απόγευμα εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα και οι τελευταίοι ελατοπαραγωγοί, για να γιορτάσουν και αυτοί τα Χριστούγεννα στο όμορφο χωριό τους.
Συμβουλές για την διατήρηση του ελάτου
-Όσον αφορά στα έλατα σε γλάστρες, μια καλή συμβουλή για τη διατήρηση τους για όσο διάστημα βρίσκονται μέσα στο σπίτι είναι να τα «δροσίζετε» με μια χούφτα παγάκια, τόσο στο χώμα όσο και ανάμεσα στα κλαδιά τους, σε καθημερινή βάση.
– Στο τέλος των γιορτών, το συγκεκριμένο έλατο πρέπει να μεταφυτευτεί σε μεγαλύτερη (κατά 1 με 2 μεγέθη) γλάστρα για να μπορέσει να απλώσει κι άλλο τις ρίζες του. Με συστηματικό πότισμα και καλή σκίαση κατά τους θερινούς μήνες, όταν και πρέπει να εξασφαλιστεί η μέγιστη δροσιά, ένα έλατο σε γλάστρα, ακόμα και αν βρίσκεται σε μπαλκόνι, μπορεί να ζήσει και 4 και 5 χρόνια. Αν μεταφυτευτεί δε σε κήπο, θα ζήσει πολλά περισσότερα.
– Το πιο σημαντικό στοιχείο για ένα δέντρο σε γλάστρα είναι να είναι καλά ριζωμένο. Για να το διαπιστώσει αυτό κανείς, πρέπει να ελέγξει αν οι ρίζες ξεπροβάλλουν από τις κάτω τρύπες της γλάστρας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κομμένα έλατα ή έλατα που κόπηκε η ρίζα τους και μπήκαν σε μικρές γλάστρες, λανσάρονται ψευδώς ως ριζωμένα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διάρκεια ζωής τους σταματάει και με το τέλος των γιορτών. Μια γλάστρα μεγάλη σε μέγεθος και με πολύ χώμα είναι μια καλή ένδειξη ότι το δέντρο είναι καλά ριζωμένο.
– Είτε κομμένο, είτε σε γλάστρα, δεν πρέπει να εμφανίζονται αποχρωματισμοί ή καφέ τμήματα στο φύλλωμα του δέντρου.
-Στα κομμένα έλατα, η μέση τιμή για ένα δέντρο ύψους 1 μέτρο είναι 45 ευρώ, 2 μέτρα 90 ευρώ κ.ο.κ. Σε σύγκριση με πέρυσι, οι τιμές έχουν ανέβει από 5% έως 10%. Σημειώστε πως τα κομμένα έλατα πρέπει να φέρουν ειδική μολυβδοσφραγίδα κοντά στην κορυφή τους και σφραγίδα στον κορμό, στο σημείο κοπής. Στις γλάστρες μην αναζητήσετε αυτά τα σημάδια.
-Στις γλάστρες, οι τιμές ποικίλουν και ξεκινούν ακόμα και από τα 25 ευρώ για τα πιο χαμηλά δεντράκια. Η μέση τιμή για μια γλάστρα με ύψος 1,50 μέτρο είναι τα 40 με 45 ευρώ.
– Τα δέντρα που «φεύγουν» περισσότερο είναι σύμφωνα με τους παραγωγούς αυτά των 2 και 2,5 μέτρων ύψος.
-Στα κομμένα έλατα, αναζητήστε αυτά με την ειδική μεταλλική βάση, η οποία διαθέτει ειδική υποδοχή για νερό και ελεγχόμενο πότισμα. Χάρις σε αυτή τη βάση, το δέντρο διατηρείται φρέσκο και με λαμπερά κλαδιά μέχρι το τέλος των γιορτών.
-Αν το έλατο δεν έχει μεταλλική βάση, αλλά ξύλινη, σε αυτή την περίπτωση η συμβουλή «φρεσκαρίσματος» είναι άφθονο βρεγμένο βαμβάκι στη βάση και ψέκασμα με νερό στα σημεία των φύλλων που δεν έχουν μπάλες ή φωτάκια.
-Είτε σε γλάστρα, είτε κομμένο, το δέντρο πρέπει να βρίσκεται όσο πιο μακριά γίνεται από καλοριφέρ και άλλες εστίες θερμότητας.
– Στο τέλος των γιορτών, το κομμένο χριστουγεννιάτικο έλατο γίνεται ιδανικό λίπασμα για τα φυτά και τα δέντρα του κήπου. Αν δεν διαθέτετε κήπο αποτελεί ιδανικό επίσης λίπασμα για το οικοσύστημα ενός δάσους ή αλσυλλίου. Εσείς πρέπει να το τεμαχίσετε σε όσο πιο μικρά και «τακτοποιημένα» κομμάτια γίνεται πριν το απορρίψετε σε αυτό το περιβάλλον.
-Εδώ και λίγα χρόνια, ολοένα και περισσότερο δήμοι μπαίνουν στο τέλος της εορταστικής περιόδου στη λογική της ανακύκλωσης των ελάτων -για παραγωγή κομπόστ-, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως χριστουγεννιάτικα δέντρα, όπως οι δήμοι Φιλοθέης-Ψυχικού, Παπάγου-Χολαργού, Ηρακλείου, Κηφισιάς, Αχαρνών, Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου και Ελευσίνας. Οι δημότες είτε επικοινωνούν με την αρμόδια υπηρεσία για να τα παραλάβει είτε τα αφήνουν ξεχωριστά από τα υπόλοιπα ογκώδη απορρίμματα. Αν πάντως ο δήμος σας δεν διαθέτει τέτοια υπηρεσία, μπορείτε να το τεμαχίστε όπως προαναφέρθηκε παραπάνω και να το απορρίψετε προσεκτικά σε μια δασώδη περιοχή.
Στην Αθήνα, οι ελατοπαραγωγοί έχουν πολλές πιάτσες πώλησης όπως Πεδίον του Άρεως, Εκάλη, Κηφισιά, Γήπεδο Απόλλωνα στη Ριζούπολη, πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου απέναντι από δημαρχείο Βύρωνα κ.α. Οι ενδιαφερόμενοι για τα σημεία πώλησης θα πρέπει να επικοινωνούν με τους κατά τόπους δήμους.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr