Ο νόμος για τα ΑΕΙ που ψηφίστηκε πρόσφατα αναθέτει την διοίκηση κάθε πανεπιστημίου σε ένα συμβούλιο που αποτελείται από 6 εσωτερικά μέλη (καθηγητές του πανεπιστημίου αυτού) και 5 εξωτερικά μέλη (που μπορεί να είναι ακαδημαϊκοί από το εξωτερικό ή επιφανείς πολίτες από την Ελλάδα –αλλά όχι καθηγητές άλλου πανεπιστημίου). Οι 5 εξωτερικοί εκλέγονται από τους 6 εσωτερικούς και μετά ο Πρύτανης εκλέγεται από τους 11.
Κατά την ψήφιση του νόμου εκφράστηκαν πολλές αντιρρήσεις και για τον αριθμό των μελών του Συμβουλίου και για την αναλογία εσωτερικών/εξωτερικών. Θα μπορούσε ο αριθμός μελών του Συμβουλίου να είναι ανάλογος των μελών ΔΕΠ κάθε ΑΕΙ –όπως ο αριθμός μελών του Δημοτικού Συμβουλίου είναι ανάλογος του πληθυσμού του Δήμου, πχ το ΑΠΘ και το ΕΚΠΑ να έχουν 15 μέλη και τα μικρά ΑΕΙ 9. Θα μπορούσε η αναλογία εσωτερικών μελών/εξωτερικών μελών και είναι δύο τρίτα προς ένα τρίτο (δηλαδή στους 15 να είναι 10 εσωτερικοί και 5 εξωτερικοί, στους 11 να είναι 7 και 4). Μια κριτική που επίσης ασκήθηκε είναι ότι: αφού οι 6 εκλέγουν τους 5 και μετά οι 11 τον Πρύτανη, 4 εκλεγμένοι στους 6 τελικά ελέγχουν (γιατί οι 5 αποτελούν επιλογή τους) την διοίκηση. Θα φανεί από την εφαρμογή τι θα γίνει.
Το περασμένο διάστημα έγιναν εκλογές για την ανάδειξη των εσωτερικών μελών (δηλαδή καθηγητών από το πανεπιστήμιο) δέκα πανεπιστημίων.
Προς το παρόν σε τρία από τα δέκα στα έξη εσωτερικά μέλη που εξελέγησαν υπάρχει μια απόλυτη ισοψηφία τρία-τρία (καταλαβαίνουμε όλοι ότι οι δύο τριάδες αντιστοιχούν σε διαφορετική πρόταση για πρύτανη και πιθανόν σε διαφορετική άποψη για την λειτουργία του Πανεπιστημίου) με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. Επανειλημμένες προσπάθειες εκλογής εξωτερικών μελών καταλήγουν άγονες!
Τώρα; Τέθηκε το θέμα στην Υπουργό, η οποία είπε ότι «αφού τα Πανεπιστήμια είναι αυτοδιοικούμενα να φροντίσουν να το λύσουν αυτά και το Υπουργείο δεν θα αλλάξει το Νόμο». Να σημειώσω ότι αν είναι έτσι όπως το λέει η Υπουργός θα έπρεπε να αναθέσει σε κάθε ΑΕΙ να θεσμοθετήσει πως θα εκλέξει το Συμβούλιο Διοίκησης του και τον Πρύτανη και τους Αντιπρυτάνεις και έτσι η δήλωση αυτή είναι ατυχής. Άλλωστε κατά το Σύνταγμα «Tα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Kράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους» άρα αφού με Νόμο ορίζει πως συγκροτείται η διοίκηση στα ΑΕΙ που είναι αυτοδιοικούμενα είναι υποχρεωμένα να ακολουθήσουν τον Νόμο.
Όμως; Αφού η Υπουργός το αφήνει στα ΑΕΙ θα πρότεινα να μεταφερθεί η αρμοδιότητα εκλογής των 5 εξωτερικών μελών στο εκλογικό σώμα! Όπως όταν δεν μπορεί (σε άλλες χώρες αλλά είναι η ενδεδειγμένη δημοκρατική πρακτική) να εκλεγεί π.χ. από την Βουλή ο Πρόεδρος εκλέγεται από το σύνολο των εκλογέων! Άλλωστε το εκλογικό σώμα έχει εκλέξει τους έξη αντιπροσώπους του στο Συμβούλιο Διοίκησης! Αν δεν μπορούν αυτοί να εκλέξουν τους πέντε εξωτερικούς ας τους εκλέξει το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ΑΕΙ!
Και αν αυτό φαίνεται παρέκβαση από τον νόμο, ας γίνει με ευθύνη της νυν Πρυτανικής Αρχής του ΑΕΙ μια ψηφοφορία για την εκλογή των εξωτερικών μελών μεταξύ του συνόλου των μελών ΔΕΠ του ΑΕΙ και το αποτέλεσμα της να είναι συμβουλευτικό (και όχι δεσμευτικό) για τα εσωτερικά μέλη!
Είπαμε! Στην Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα!
* Ο κ. Θόδωρος Χατζηπαντελής είναι καθηγητής ΑΠΘ
