Θα πρέπει να ήταν έντονη προσωπικότητα και ωραία γυναίκα η Δούκισσα Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν. Σκεφτείτε ότι, όπως θρυλείται, ο λήσταρχος Νταβέλης είχε ανοίξει υπόγεια σήραγγα από τη σπηλιά-καταφύγιό του μέχρι τη βίλα της Σοφί, και την επισκεπτόταν συνήθως τα βράδια.
Η Δούκισσα Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν γεννήθηκε το 1785 στις ΗΠΑ και έζησε στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτος. Ο σύζυγός της ήταν υπασπιστής του Ναπολέοντα, γιος υπουργού Οικονομικών και δούκας της Πιατσένσα, πόλης στη βόρεια Ιταλία, απ’ όπου και ο τίτλος της Δούκισσας. Ενα πρόσωπο που εντυπωσίασε τη Δούκισσα ήταν ο Καποδίστριας, τον οποίο συνάντησε το 1826 στο Παρίσι. Το 1829 και αφού είχε χωρίσει από τον δούκα, η Σοφί εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους με κυβερνήτη τον Καποδίστρια. Η ίδια συμμετείχε ενεργά στο κίνημα των Γάλλων φιλελλήνων και το 1834 μετακόμισε στην Αττική. Το σπίτι της σώζεται μέχρι σήμερα. Ολοι ξέρουμε πού είναι η βίλα της, φτάνει να σκεφτούμε ότι η Πιατσένσα στα ελληνικά μεταφράζεται… Πλακεντία. Ο λόγος φυσικά για τη Δούκισσα της Πλακεντίας. Εζησε στην περιοχή της Πεντέλης, όπου υπάρχει ο τάφος της και ακόμη και σήμερα υπάρχουν κτίρια που μας θυμίζουν την παρουσία της (όπως είναι για παράδειγμα το Καστέλλο της Ροδοδάφνης ή ο Πύργος της Δούκισσας της Πλακεντίας).
Η Δούκισσα είχε προσωπική σχέση με τον Καποδίστρια. Ωστόσο, οι ιστορίες που ακούγονται γι’ αυτή τη σχέση δεν έχουν ισχυρή τεκμηρίωση αλλά, όπως λέει ο κ. Γιώργος Κούδας, επίκουρος καθηγητής Αστικής Λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, «κινούνται στο δίπολο: αρχικός θαυμασμός της Δούκισσας για τον Καποδίστρια και έπειτα ρήξη των μεταξύ τους σχέσεων και άσβεστο μίσος». Πάντως, όταν ο θαυμασμός ακολουθείται από άσβεστο μίσος, προδιαθέτει να σκεφτούμε μια παθιασμένη γυναίκα.
Από την άλλη, περισσότερα τεκμήρια για τα ερωτικά πάθη της Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν υπάρχουν για τις ιστορίες που ακούγονται για τη σχέση της με τον Σπύρο Μπίμπιση, γνωστό ληστή της περιοχής. «Οι περισσότεροι θρύλοι κάνουν λόγο για την απαγωγή της Δούκισσας από τον Μπίμπιση, σε μια εκδρομή που είχε πάει στην Πεντέλη και στη μετέπειτα σύναψη σχέσης – ύστερα και από διαμεσολάβησή της για να δοθεί χάρη στον συλληφθέντα απαγωγέα της Μπίμπιση. Αλλοι πάλι αφηγητές στις διηγήσεις τους εστιάζουν στον αγνό έρωτα μεταξύ μιας πλούσιας και ισχυρής γυναίκας με έναν νέο και όμορφο ληστή που δημιουργήθηκε μέσα στο ειδυλλιακό περιβάλλον της κατάφυτης τότε περιοχής της Πεντέλης», λέει ο κ. Κούζας.
Οσο για τη σχέση της με τον λήσταρχο Νταβέλη, όπως εξηγεί ο πανεπιστημιακός, ο βασικός πυρήνας των διηγήσεων εστιάζεται στην –υποτιθέμενη– υπόγεια σήραγγα (η υπόγεια σήραγγα που ενώνει κτίρια αποτελεί κοινό θέμα σε πολλούς αστικούς θρύλους) που είχε διανοίξει ο Νταβέλης από τη σπηλιά-καταφύγιό του στην Πεντέλη μέχρι τη βίλα της Δούκισσας. Πρόκειται για έναν κύκλο θρύλων που συνοδεύουν τον λήσταρχο Νταβέλη, οι πράξεις του οποίου είχαν γνωρίσει πλατιά λαϊκή αποδοχή και σε μεγάλο βαθμό επεισόδια από τη ζωή του (υπαρκτά ή επινοημένα) γνώριζαν μεγάλη διάδοση μέσω της προφορικής οδού.
«Βασικό κεφάλαιο»
Τέτοιες ιστορίες ακούστηκαν στο συνέδριο που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών χθες, με σαφή χρονική συσχέτιση στον σημερινό εορτασμό της ημέρας των ερωτευμένων. Ο τίτλος του συνεδρίου ήταν «Γλυκύπικρον ἀμάχανον ὄρπετον, Ο έρωτας στη διαχρονία της ελληνικής γραμματείας» και, σύμφωνα με τον Βασίλειο Π. Βερτουδάκη, αναπληρωτή καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ και πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, στόχος ήταν «να αναδείξει πώς οι αλλαγές στη θρησκεία, στην πολιτική και πολιτειακή συγκρότηση των Ελλήνων, το πέρασμα από τη μια ιστορική περίοδο στην άλλη, αντανακλώνται στην ερωτική ηθική και συνεπώς στη λογοτεχνική αναπαράσταση του έρωτα. Ο έρωτας αποτελεί βασικό κεφάλαιο της ελληνικής λογοτεχνίας από τα πρώτα φανερώματά της έως τα νεότερα χρόνια». Ο ίδιος στην εισήγησή του αναφέρθηκε στον επιστολογράφο με το όνομα Αρισταίνετος, ο οποίος θα πρέπει να έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ. Οπως σχολιάζει ο ίδιος, «η εποχή στην οποία ανήκει ο Αρισταίνετος, δηλαδή η λεγόμενη ύστερη αρχαιότητα, είναι η κρίσιμη μεταβατική περίοδος στην οποία διαμορφώνεται η νεότερη δυτική στάση έναντι της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Η ετεροφυλοφιλία γίνεται η μόνη νόμιμη έκφραση της ερωτικής επιθυμίας. Ο ομοερωτισμός καθίσταται για τους επόμενους αιώνες ταμπού».