«Η πρώτη εικόνα που αντικρίσαμε φθάνοντας στις πληγείσες περιοχές ήταν κόσμος στους δρόμους να τρέχει αλαφιασμένος, να ψάχνει τους δικούς του ανθρώπους μέσα στα ερείπια. Δεν υπήρχε ένα κτίριο που δεν είχε πάθει ζημιά. Ακόμη και όσα είχαν μείνει όρθια μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσουν σε περίπτωση ενός μετασεισμού».
Ο Γιάννης Ρήγας εργάζεται τα τελευταία δύο χρόνια ως διασώστης του ΕΚΑΒ και μετέχει στο Ειδικό Τμήμα Ιατρικής Καταστροφών (ΕΤΙΚ). Το πρωί της 6ης Φεβρουαρίου βρισκόταν σε άδεια, στο σπίτι του, όταν δέχθηκε κλήση από τους επικεφαλής που τον ενημέρωσαν ότι έγινε σεισμός στην Τουρκία και ότι ελληνική ομάδα έρευνας και διάσωσης πρόκειται να αναχωρήσει άμεσα για τη γειτονική χώρα. «Δεν το σκέφτηκα ούτε μια στιγμή, είπα “έρχομαι” και δύο ώρες αργότερα βρέθηκα στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας».
Από το Μάτι στο Χατάι
Πριν προσληφθεί στο ΕΚΑΒ, ο Ρήγας ήταν εθελοντής διασώστης και μάλιστα το καλοκαίρι του 2018 είχε βρεθεί στο Μάτι, λίγη ώρα μετά τη φονική πυρκαγιά. Οπως και τότε, έτσι και τώρα όσα αντίκρισε τον συγκλόνισαν. «Στην καθημερινότητά μας ως διασώστες αντικρίζουμε πολλά δυσάρεστα περιστατικά και είμαστε εκπαιδευμένοι γι’ αυτό. Οσο δυνατός κι αν είσαι όμως, κάποια στιγμή βλέπεις αυτές τις εικόνες και ανθρώπινα λυγίζεις. Θυμάμαι μόλις φθάσαμε μαζί με την ΕΜΑΚ στην πόλη Χατάι και πριν προλάβουμε να κατέβουμε, οι κάτοικοι έρχονταν πάνω μας, μας τραβούσαν και μας ζητούσαν να τους βοηθήσουμε γιατί υπήρχε κάποιος δικός τους θαμμένος μέσα στα ερείπια. Ηταν πάρα πολλοί οι εγκλωβισμένοι και έπρεπε να δούμε πού θα πρωτοπάμε. Μας παρακαλούσαν, μας αγκάλιαζαν, μας τραβούσαν».
Ερχονταν πάνω μας, μας τραβούσαν και μας ζητούσαν να τους βοηθήσουμε γιατί υπήρχε κάποιος δικός τους θαμμένος μέσα στα ερείπια.
Εξηγεί ότι αποστολή των συνολικά 8 μελών του ΕΤΙΚ-ΕΚΑΒ (δύο γιατροί και έξι διασώστες) ήταν να παράσχουν φροντίδα σε όσα άτομα απεγκλώβιζαν από τα χαλάσματα οι πυροσβέστες της ΕΜΑΚ: «Οταν μας την παρέδωσαν», λέει για το 6χρονο κορίτσι που διασώθηκε από μέλη της ελληνικής αποστολής στο Χατάι, «της δώσαμε οξυγόνο, της σταθεροποιήσαμε την αυχενική μοίρα με νάρθηκα και προσπαθήσαμε να την κρατήσουμε όσο μπορούσαμε ζεστή. Γιατί μην ξεχνάμε ότι είχε πάρα πολύ κρύο». Βοήθεια όμως προσέφεραν και στον τοπικό πληθυσμό που, ειδικά τις πρώτες ημέρες μετά τον σεισμό, δεν είχε πρόσβαση σε στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική φροντίδα. Οι περισσότεροι, σύμφωνα με τον κ. Ρήγα, έφεραν κατάγματα, θλαστικά τραύματα, αναπνευστικά προβλήματα, ενώ αρκετοί ήταν και οι ακρωτηριασμοί. «Προσπαθήσαμε να σώσουμε όσους περισσότερους μπορούσαμε. Αλλά δυστυχώς κάποιες από τις φωνές των εγκλωβισμένων που ακούγαμε να καλούν σε βοήθεια τις πρώτες ημέρες, στο πέρασμα του χρόνου σίγησαν. Ηταν φωνές κυριολεκτικά μέσα από τη γη και το μόνο που σκεφτόσουν ήταν ότι έπρεπε να κάνεις γρήγορα για να μπορέσεις να τους απεγκλωβίσεις», λέει.
Θερμή υποδοχή
Ο Γιάννης Ρήγας, όπως και οι συνάδελφοί του, περιγράφει ότι ο τοπικός πληθυσμός τους υποδέχθηκε με ζεστασιά: «Είναι αλήθεια ότι τύχαμε θερμής υποδοχής. Ακούγαμε συχνά τις λέξεις Γιουνάν και Γιουνανιστάν, που σημαίνουν Ελληνας και Ελλάδα, και μας έπαιρναν αγκαλιά, μας έφερναν ψωμί και τσάι για να ζεσταθούμε». Περιγράφει δε και μια χαρακτηριστική σκηνή που διαδραματίστηκε κατά την αποχώρηση της ελληνικής αποστολής, με Τούρκο διασώστη να του ζητάει να αλλάξουν μπλούζες σε ένδειξη εκτίμησης και αγάπης.
Ο ίδιος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της «Κ», προσέθεσε ότι καθώς οι μέρες περνούσαν ο πόνος και η θλίψη του τοπικού πληθυσμού έδωσαν τη θέση τους στην οργή, με αποτέλεσμα το περιβάλλον εργασίας για τα μέλη των σωστικών συνεργείων να καθίσταται επικίνδυνο. «Κάποιες στιγμές η ασφάλειά μας τέθηκε σε κίνδυνο. Τις τελευταίες ημέρες ήρθαν φορτηγά με Τούρκους στρατοχωροφύλακες που ανέλαβαν να μας συνοδεύουν στις αποστολές έρευνας και διάσωσης. Η κατάσταση ήταν έκρυθμη και υπήρχαν πράγματι αρκετές επιθετικές συμπεριφορές, όπως μάθαμε και από ξένους συναδέλφους μας».