«Δόξα τω Θεώ επιβιώσαμε». Ο Λεωνίδας Κουρσούμης με αυτή τη φράση συμπυκνώνει τέσσερα δύσκολα χρόνια, έναν διαρκή ανήφορο για να στηθεί και να αντέξει το Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων. Δεν το λέει με ορμή, αλλά ούτε ξεψυχισμένα.
Η εκφορά του λόγου γίνεται από έναν άνθρωπο που τρέχει το δικό του μαραθώνιο και ακόμα συνεχίζει. Ενός σεμνού αγωνιστή, αν θέλετε.
Η προσπάθεια ξεκίνησε ακριβώς πριν από τέσσερα χρόνια σε μία αχανή αποθήκη στην Πειραιώς 132. Δεν είχε ρεύμα – ούτε τότε, ούτε τώρα. Εκεί έχουν συγκεντρώσει περί τα 120.000 βιβλία, όλα δωρεές ανθρώπων που θέλησαν να στηρίξουν το εγχείρημα.
Τέσσερα χρόνια μετά, 17 Μαρτίου, στις 11 το πρωί, ο Κουρσούμης μαζί με τους ανθρώπους που συνεργάζεται άνοιξαν για πρώτη φορά την πόρτα του νέου τους βιβλιοπωλείου, της μόνιμης στέγης με το όνομα «Ανέστιος» στην πλατεία Μεσολογγίου στο Παγκράτι, αφού μετακόμισαν από την οδό Γραβιάς στο κέντρο της Αθήνας.
Την ιδέα ο Κουρσούμης την είχε κατά την περίοδο που έμεινε άστεγος – κοιμόταν επί δύο χρόνια σε παγκάκια, κατ’ επιλογή του εκτός κέντρου.
«Είχα πει μέσα μου, “αφού ήρθαν έτσι τα πράγματα, πρέπει να το περάσω”. Έκανα υπομονή. Κι από την άλλη είχα διαλέξει να παίζω θέατρο: δεν έδειξα σε κανέναν ότι ήμουν άστεγος». Είχε απογοητευτεί από δυο – τρεις κρούσεις που είχε κάνει σε γνωστούς του, δεν τον βοήθησε κανείς. Ζούσε στις σκιές, δεν το έβαζε κάτω ωστόσο.
Λίγο πριν κλείσει τα 69 του χρόνια, του προσφέρθηκε η διαμονή σε μια αποθήκη. Εκεί άρχισε να κάνει πράξη το πλάνο του.
«Στην αποθήκη στα Άνω Πατήσια πήρα την απόφαση, άλλαξε η κατεύθυνση. Όλα ξεκίνησαν με το που είχα βρει ένα κρεβάτι, ένα σεντόνι, ένα μαξιλάρι και μια κουβέρτα. Και μια δουλειά. Μπορείς να αλλάξεις πολλά πράγματα αν έχεις από κάπου να πιαστείς, αν ξέρεις ότι θα βρεις το βράδυ μία στέγη, όχι τον ουρανό. Μετά ξέρεις ότι, όσο μπορείς να διορθώσεις τα πράγματα, θα το κάνεις».
«Αυτά τα τέσσερα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα», λέει απαντώντας στην ερώτηση για το εάν αυτή η περίοδος της ζωής του ήταν συναρπαστική. Κι αποκαλύπτει τι κρύβει στην ψυχή του: «Ποτέ δεν ξεπερνάς -εγώ δεν το έχω κάνει- το γεγονός ότι βρέθηκες στο δρόμο. Σε παγκάκια κοιμόμουν, είχα έναν φόβο στην αρχή, μετά το ξεπέρασα. Έλεγα μέσα μου, τι πρέπει να γίνει και τι πρέπει να κάνω. Βρέθηκε ένα κρεβάτι, μια στέγη. Με μια βάση μπορείς να αλλάξεις το σκηνικό, να κάνεις τα πάντα. Όμως πρέπει να το δούμε πιο βαθιά – πρέπει να πάρεις απόφαση ότι θες να αλλάξεις. Αν δεν το πάρεις απόφαση, δεν αλλάζει τίποτα, θα μείνεις για πάντα στη συζήτηση».
Πώς ξανακερδίζεις τη ζωή στα 70; «Δεν ξέρω αν το έχω κάνει. Εγώ ήθελα να πάψει αυτή η κατάσταση. Με βοήθησαν τότε και δύο άλλοι άστεγοι, ο Αντώνης και ο Αλέξανδρος, που γνώρισα στον δρόμο, δύο 55άρηδες. Το παλεύανε, δεν το είχαν βάλει κάτω. Αυτή είναι η ζωή, αυτό μας δείχνει».
Τι έχει εισπράξει από τον κόσμο; «Το λέω συνέχεια, δεν θα αλλάξει αυτό – θεωρώ ότι οι απλοί άνθρωποι, οι άνθρωποι του μόχθου, αυτός που περνάει δίπλα μας στον δρόμο και δεν του μιλάμε, όλοι αυτοί είδαν διαισθητικά και πρακτικά τι προσπαθούμε να κάνουμε και αυτοί ήρθαν και μας φέρανε τα βιβλία. Αυτοί κυρίως μας έδωσαν το κουράγιο, όχι μόνο τα βιβλία. Η ουσία είναι η κίνηση. Έφερναν βιβλία έχοντας ακούσει ότι εμείς προσπαθούμε να κάνουμε αυτό το πράγμα. Αυτό εισέπραξα: έναν ποταμό αγάπης των απλών ανθρώπων. Ο άνθρωπος που έχει μια απλή δουλειά, στο δημόσιο, σε μία ιδιωτική εταιρεία, άνθρωποι μεροκαματιάρηδες, αυτοί κυρίως ήρθαν».
Αποκαλύπτει δε και κάτι που εξ αρχής έκανε: «Στην αρχή, όταν μας έφερναν βιβλία, ζητούσαμε να μας δίνουν μια κάρτα με το όνομα τους, αυτό είναι κάτι πιο βαθύ για μένα», σημειώνει και αναφέρεται σε ένα τελετουργικό που τον ίδιο τον συγκινεί βαθιά. «Μαζεύτηκαν πολλά ονόματα, έχω άπειρα χαρτάκια και ονόματα, τα έχουμε σε δυο χαρτόκουτα».
Τι τον πλήγωσε πιο πολύ; «Όχι κάτι συγκεκριμένο. Ώρες ώρες με πιάνει μια απογοήτευση με τις κινήσεις ορισμένων ανθρώπων αλλά το ξεχνάω γρήγορα. Ούτε προσδοκίες είχα, ούτε φιλοδοξίες. Ήθελα να επιβιώσει αυτό που κάνουμε και όσοι εργαζόμαστε να έχουμε ένα μεροκάματο. Δεν περίμενα να γίνει τόσο γνωστή αυτή η προσπάθεια», τονίζει και σχολιάζει το ότι έχουν έρθει σε επαφή μαζί του τα περισσότερα ΜΜΕ της χώρας.
Ενώ στεκόμαστε στην έξοδο, ο Λεωνίδας Κουρσούμης μνημονεύει τα παιδικά του χρόνια στη γειτονιά – μεγάλωσε μερικούς δρόμους πιο πάνω. Τότε σχηματίζεται ένα ελαφρύ χαμόγελο στο πρόσωπο του, όταν σκέφτεται τον εαυτό του ως παιδί. «Δόξα τω Θεώ, αντέξαμε», υπογραμμίζει ξανά, «περάσαμε μια δύσκολη περίοδο με την καραντίνα, αλλά και τώρα η χώρα περνάει μια δύσκολη περίοδο».
«Η ουσία από εδώ και μπρος είναι ν’ αντέχουμε οικονομικά. Δεν έχουμε επιδοτήσεις, ούτε τίποτα. Ό,τι βγάζουμε μόνοι μας», σημειώνει και επιμένει: «Σκοπός είναι να επιβιώσει το μαγαζί, μας δίνει ένα έσοδο να επιβιώσουμε τέσσερις άνθρωποι».
Νωρίτερα είχε αναφέρει ότι συνολικά είναι πέντε (τέσσερις πρώην άστεγοι κι ένας μακροπρόθεσμα άνεργος) κι έτσι το σχολιάζω. «Βγάζω τον εαυτό μου απ’ έξω, έχω μάθει να ζω λιτά, μένω σε ένα μικρό σπίτι, μπορώ να επιβιώσω. Τα παιδιά εδώ με ενδιαφέρουν».
Πριν αποχωρήσω, η τελευταία του πρόταση μα και συνάμα αγωνία είναι «να βρεθεί ένας χώρος-αποθήκη ώστε να μεταφερθούν εκεί τα 120.000 βιβλία που έχουμε ώστε να φτιαχτεί ένας κατάλογος».
- Το βιβλιοπωλείο Ανέστιος βρίσκεται στην οδό Αστυδάμαντος 11, στο Παγκράτι και λειτουργεί καθημερινά από τις 11:00 έως τις 20:00, ενώ το Σάββατο από τις 11:00 έως τις 16:00.
- Η αποθήκη στην Πειραιώς 132 λειτουργεί Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο από τις 10:00 έως τις 15:00 για να φέρνει ο κόσμος βιβλία και να αγοράζει το κάθε βιβλίο με τιμή 2 ευρώ.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr