Και μετά την αποτυχία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, τι; Πού κατευθύνονται και τι επιλέγουν οι 18χρονοι που δεν επιθυμούν να δώσουν πάλι Πανελλαδικές Εξετάσεις ή όσοι δεν θέλουν ή δεν μπορούν οικονομικά να φύγουν για σπουδές στο εξωτερικό; Η «Κ» χαρτογραφεί τη μεγάλη δεξαμενή εισδοχής των αποφοίτων λυκείου, που επιλέγουν ένα διαφορετικό δρόμο από εκείνον του δημόσιου πανεπιστημίου: τα ιδιωτικά κολέγια. Πρόκειται για νέους μεσαίων και χαμηλών οικονομικών στρωμάτων, χωρίς ωστόσο να λείπουν και εκείνοι από εύπορες οικογένειες. Η πλειονότητα των φοιτητών κολεγίων δεν τα επέλεξε επειδή «αποκλείστηκε» από τα δημόσια ΑΕΙ λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) που ισχύει από το 2021, όπως έχει τεθεί πρόσφατα στον δημόσιο διάλογο από την αξιωματική αντιπολίτευση.
Αντίθετα, το Brexit έχει «πριμοδοτήσει» τα ελληνικά, ιδιωτικά κολέγια με φοιτητές που δεν μπορούν να σπουδάσουν πλέον, λόγω αύξησης του κόστους, στη Βρετανία. Οι «κομμένοι της ΕΒΕ» επιλέγουν Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ). Αθροιστικά οι σπουδαστές σε κολέγια και ΙΕΚ στη χώρα μας προσεγγίζουν τις 100.000.
«Μου έλειψε η επαγγελματική καθοδήγηση από το σχολείο. Εκ των υστέρων διαπίστωσα ότι δεν με ενδιέφεραν οι πολιτικές επιστήμες που ήταν ο αρχικός μου στόχος να σπουδάσω σε πανεπιστήμιο. Ετσι επέλεξα να σπουδάσω διοίκηση επιχειρήσεων σε κολέγιο στην Αθήνα που συνεργάζεται με βρετανικό πανεπιστήμιο», ανέφερε στην «Κ» η 22χρονη Σοφία Κανελλοπούλου. «Στις Πανελλαδικές συγκέντρωσα περίπου 14.000 μονάδες, αλλά δεν πέρασα στις σχολές που ήθελα στο πεδίο των επιστημών υγείας. Θα μπορούσα να εισαχθώ κάπου, αλλά προτίμησα να σπουδάσω ψυχολογία σε κολέγιο», προσθέτει από την πλευρά του στην «Κ» ο 18χρονος Ζαχαρίας Οφμάν.
Με βάση τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 συνολικά 28.063 φοιτητές σπουδάζουν στα κολέγια, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων έχει έδρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, επίσημα θεσμοθετημένα κολέγια στην Ελλάδα είναι 32. Oμως, τα ξένα ΑΕΙ με παραρτήματα στην Ελλάδα είναι 30: 25 βρετανικά, 2 γαλλικά, 2 αμερικανικά και 1 τσεχικό. Η διαφορά οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιο πανεπιστήμιο μπορεί να συνεργάζεται με παραπάνω από δύο κολέγια αλλά και το αντίστροφο.
Στα κολέγια υπήρξε αύξηση των φοιτητών τους κατά 10% το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 σε σχέση με το 2021-2022. «Η αύξηση δεν οφείλεται στη θεσμοθέτηση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής, αλλά στο Brexit. Πολλά Ελληνόπουλα που παλαιότερα επέλεγαν να σπουδάσουν στη Βρετανία, τώρα προτιμούν κάποιο ελληνικό κολέγιο, το οποίο συνεργάζεται με βρετανικό πανεπιστήμιο και λειτουργεί ως παράρτημά του στη χώρα μας. Στη Βρετανία πλέον λόγω Brexit τόσο το κόστος των διδάκτρων όσο και το κόστος ζωής έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα για έναν μη Βρετανό πολίτη», παρατηρεί στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Βασίλης Δασκαλάκης.
Ερευνα
Το Brexit έχει «πριμοδοτήσει» τα ελληνικά κολέγια με φοιτητές που, λόγω αύξησης του κόστους, δεν μπορούν να σπουδάσουν στη Βρετανία.
Σύμφωνα με έρευνα του κ. Γιάννη Κιουβρέκη, αναπληρωτή καθηγητή στο Παν. Θεσσαλίας, και του κ. Γεωργίου Ανδρικόπουλου, επιστημονικού συνεργάτη στο ίδιο ίδρυμα, οι επτά στους δέκα (68%) φοιτητές δήλωσαν ότι δεν είχαν ως πρώτη τους επιλογή το κολέγιο, σε αντίθεση με το υπόλοιπο 32%. Ο ένας στους δύο (54%) διάλεξε να σπουδάσει σε κολέγιο επειδή δεν εισήχθη μέσω των Πανελλαδικών στη σχολή ελληνικού ΑΕΙ που ήθελε. Αιτιολογώντας την επιλογή για το κολέγιο, το 43% ανέφερε ότι ήθελε να σπουδάσει κοντά στο πατρικό του. Ως προς την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των φοιτητών των κολεγίων, το 32% απάντησε ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του είναι σταθερή, το 27% σταθερά καλή, το 24% ότι είναι μέτρια, το 13% ανέφερε ότι η οικογενειακή οικονομική κατάστασή του δεν είναι καλή και το 4% ότι είναι πολύ καλή. Οι περισσότεροι φοιτητές κολεγίων σπουδάζουν σε προπτυχιακό επίπεδο, με τα ετήσια δίδακτρα των προπτυχιακών προγραμμάτων να κυμαίνονται από 4.500 έως 8.000 ευρώ και των μεταπτυχιακών από 7.000 έως 9.000 ευρώ.
Ενας στους τέσσερις σπουδαστές ΙΕΚ επέλεξε να επιστρέψει στα θρανία έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα!
«Οι σπουδές δεν είναι εύκολες, ο φοιτητής πρέπει να δουλέψει για να ανταποκριθεί. Εμείς ζητάμε καλή γνώση αγγλικών στο επίπεδο του διπλώματος proficiency. Για παράδειγμα, ο φοιτητής δεν μπορεί να δίνει όσες φορές εξετάσεις θέλει για να περάσει ένα μάθημα. Την ίδια στιγμή, βέβαια, τα ακροατήρια είναι μικρά, εάν τα συγκρίνουμε με τα δημόσια πανεπιστήμια, η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική, ενώ υπάρχει καθοδήγηση των φοιτητών από τους καθηγητές», δήλωσε στην «Κ» ο κ. Ιωάννης Βερβερίδης, γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων. «Βεβαίως, όλα τα κολέγια δεν έχουν τις ίδιες απαιτήσεις, οι οποίες σχετίζονται και με ποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού συνεργάζεται κάθε κολέγιο», προσθέτει ο κ. Βερβερίδης, εκτιμώντας ότι όσα παιδιά δεν εισέρχονται στα δημόσια πανεπιστήμια επειδή δεν ξεπέρασαν τη χαμηλόβαθμη ΕΒΕ κάποιας σχολής, κατευθύνονται στα ΙΕΚ και όχι στα ιδιωτικά κολέγια.
Αλλωστε, η απερχόμενη κυβέρνηση έδωσε βάρος στην ενίσχυση των δημόσιων ΙΕΚ στο πλαίσιο της αναβάθμισης της μεταλυκειακής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ετσι δίνει τη δυνατότητα σε όσους δεν ξεπερνούν την ΕΒΕ να συμπληρώσουν «παράλληλο μηχανογραφικό», όπως ονομάζεται, για να διεκδικήσουν μια θέση σε δημόσιο ΙΕΚ. Με βάση τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης του υπουργείου Παιδείας, το μηχανογραφικό δελτίο που μπορούσαν να συμπληρώσουν το 2022 οι απόφοιτοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων περιείχε 519 τμήματα δημόσιων ΙΕΚ. Το 2022 εισήχθησαν 13.472 σπουδαστές μέσω του παράλληλου μηχανογραφικού στα δημόσια ΙΕΚ, ενώ υπεβλήθησαν 20.432 αιτήσεις. Το 2021 εισήχθησαν 8.594 σπουδαστές μέσω του παράλληλου μηχανογραφικού, ενώ υπεβλήθησαν 22.790 αιτήσεις.
«Επέλεξα να σπουδάσω την ειδικότητα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής Διακόσμησης και Σχεδιασμού Αντικειμένων. Είναι η ειδικότητα που με ενδιαφέρει, αλλά δεν κατάφερα να περάσω μέσω των Πανελλαδικών στο αντίστοιχο πανεπιστημιακό τμήμα. Η ειδικότητα αυτή έχει πολύ καλές επαγγελματικές προοπτικές», παρατήρησε μιλώντας στην «Κ» η 19χρονη Αννα-Μαρία Ζούμπερη, η οποία φοιτά στο δημόσιο θεματικό ΙΕΚ Αιγάλεω.
Επαγγελματική κατάρτιση
Η αξία της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης άρχισε να αποτυπώνεται ευκρινώς τα τελευταία χρόνια μέσα στην οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα. Τότε κατεγράφη αύξηση του ενδιαφέροντος για σπουδές στα ΙΕΚ. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένας στους τέσσερις σπουδαστές ΙΕΚ επέλεξε να επιστρέψει στα θρανία έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του σε κάποιο ΑΕΙ. Σύμφωνα με έρευνα του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, το 2020 συνολικά το 23,9% των σπουδαστών στα ΙΕΚ ήταν απόφοιτοι πανεπιστημίου (9,9%) ή ΤΕΙ (9,2%), ενώ το 4,8% ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου. Οι υπόλοιποι ήταν απόφοιτοι λυκείου (46,4%), ΤΕΕ (11,5%) και ΙΕΚ (18%). Το ποσοστό των σπουδαστών ΙΕΚ με προηγούμενο πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σχεδόν πενταπλασιάστηκε, καθώς το 2012 το ποσοστό των αποφοίτων ΑΕΙ που σπούδαζαν σε ΙΕΚ ήταν 5,2%. Ο λόγος σαφής: στα ΙΕΚ σπουδάζουν άνεργοι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που επιλέγουν να ειδικευθούν σε σχετικό με τις σπουδές τους αντικείμενο, με σκοπό την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Οι αριθμοί
Προτίμησαν τα ΙΕΚ
22.790 αιτήσεις υπεβλήθησαν το 2021
8.594 σπουδαστές εισήχθησαν το 2021 μέσω του παράλληλου μηχανογραφικού στα δημόσια ΙΕΚ.
20.432 αιτήσεις υπεβλήθησαν το 2022
13.472 σπουδαστές εισήχθησαν το 2022 μέσω του παράλληλου μηχανογραφικού στα δημόσια ΙΕΚ.
1.400 υποψήφιοι δήλωσαν το 2022 την ειδικότητα του τεχνικού εφαρμογών πληροφορικής (web designer) και άλλοι τόσοι την ειδικότητα του βρεφονηπιοκόμου. Πρόκειται για τις δημοφιλέστερες ειδικότητες.
1.000-1.700 ευρώ είναι τα ετήσια δίδακτρα στα ιδιωτικά ΙΕΚ.
Σπουδές σε κολέγιο
28.063 είναι φοιτητές στα ελληνικά κολέγια κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2022-2023. Υπήρξε αύξηση 10% σε σχέση με το 2021-2022.
4.500-8.000 ευρώ κυμαίνονται τα ετήσια δίδακτρα των προπτυχιακών προγραμμάτων των κολεγίων.
7.000-9.000 ευρώ κυμαίνονται τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων των κολεγίων.