Συνεχίζεται η έρευνα των δικαστικών Αρχών για τις συνθήκες, τα λάθη και τις παραλείψεις που οδήγησαν στην τραγωδία των Τεμπών κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους 57 συνάνθρωποί μας.
Ηδη, περισσότεροι από 30 μάρτυρες έχουν περάσει την πόρτα του εφέτη ανακριτή Λάρισας καταθέτοντας για τα διαχρονικά προβλήματα που αντιμετώπιζε το σιδηροδρομικό δίκτυο, τα οποία, αν και είχαν επισημανθεί στους αρμόδιους φορείς, ουδείς φρόντισε για την επίλυσή τους.
Ανάμεσα στους μάρτυρες περιλαμβάνονται μηχανοδηγοί, ελεγκτές, σταθμάρχες, συνδικαλιστές, εν ενεργεία υπάλληλοι του ΟΣΕ, καθώς και συνταξιούχοι. Οπως προκύπτει από τις καταθέσεις τους, οι οποίες βρίσκονται στη διάθεση της «Κ», κοινός ισχυρισμός όλων είναι ότι αν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης το δυστύχημα δεν θα είχε γίνει ποτέ.
Οι καταθέσεις που παρουσιάζονται σήμερα στο ρεπορτάζ του kathimerini.gr δόθηκαν στον ανακριτή Λάρισας από τα τέλη του περασμένου Μαρτίου έως και τα μέσα Απριλίου του 2023. Κάποιοι εκ των μαρτύρων, εκτός από τις αναφορές τους στην τηλεδιοίκηση, τόνισαν και την αδιαφορία των αρμόδιων φορέων, οι οποίοι, αν και ήταν ενημερωμένοι για το χάος που επικρατούσε στους σιδηροδρόμους, εντούτοις φαίνεται να παρέπεμψαν το θέμα «στις ελληνικές καλένδες».
«Λαμβάναμε γενικές υποσχέσεις»
Ενδεικτική είναι η κατάθεση που δόθηκε στα τέλη Μαρτίου του 2023 από τον υπάλληλο της Hellenic Train και πρόεδρο εργατικού σωματείου, Κ.Ν., ο οποίος αναφέρθηκε στα διαχρονικά προβλήματα του σιδηροδρομικού δικτύου και στις προσπάθειες που είχε κάνει το σωματείο που συμμετέχει για την αντιμετώπισή τους.
«Το σωματείο διαχρονικά προβάλει τα προβλήματα της ασφάλειας των σιδηροδρόμων. Μετά την ολοκλήρωση των έργων υποδομής και ηλεκτροκίνησης τον Φεβρουάριο του 2019 στο τμήμα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, όπου μειώθηκε ο χρόνος της διαδρομής λόγω της αύξησης της ταχύτητας σε πολλά σημεία του δικτύου, βλέπαμε ότι δεν ολοκληρώνονται και τα αντίστοιχα συστήματα ασφαλείας, δηλαδή η τηλεδιοίκηση, τα φωτοσήματα και το ETCS. Κάναμε, ως σωματείο, πολλές επιστολές τα τελευταία χρόνια για τα συστήματα αυτά και δεν είχαμε απάντηση σε αυτές παρά μόνο δημόσιο διάλογο, όπου ερχόταν ο εργοδότης και μας έλεγε ότι θα ζητήσει άμεση ενημέρωση από τον ΟΣΕ για το χρονοδιάγραμμα των εργασιών. Το σωματείο μας, τα τελευταία δύο χρόνια, έκανε τρία εξώδικα για το θέμα αυτό προς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ κοινοποιούμενο στον ΟΣΕ, στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ)», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ο Κ.Ν., αναφέρθηκε και στο σύστημα τηλεδιοίκησης τονίζοντας πως χωρίς αυτό ο διαχειριστής υποδομής δεν μπορούσε να δει σε ποιο σημείο και σε ποια γραμμή (ανόδου ή καθόδου) βρίσκονταν τα τρένα κατά την πορεία τους. «Επίσης δεν μπορούσαν να γίνουν διασταυρώσεις τρένων σε σταθμούς, ούτε να χαράσσεται η πορεία των τρένων στην ευθεία από σταθμούς όπως αυτός των Ν. Πόρων», πρόσθεσε.
«Με τηλεδιοίκηση δεν θα γινόταν το δυστύχημα»
Στο ίδιο μήκος κύματος κυμάνθηκε και η κατάθεση του Ι.Ν., υπαλλήλου της Hellenic Train και προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρόμων, ο οποίος, μεταξύ άλλων, σημείωσε πως από το 2010 υπάρχουν επισημάνσεις των προβλημάτων για όλο το δίκτυο. «Λαμβάναμε υποσχέσεις γενικές, χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις – υλοποιήσεις», κατέθεσε.
Στο θέμα της τηλεδιοίκησης αναφέρθηκαν στις καταθέσεις τους τρεις συνταξιούχοι του ΟΣΕ. Ο λόγος για τους Χ.Θ., Π.Π., και Φ.Ο., οι οποίοι κατέθεσαν στον ανακριτή που χειρίζεται την υπόθεση πως, εάν υπήρχε το σύστημα αυτό, το δυστύχημα δεν θα γινόταν ποτέ.
«Εάν υπήρχε τηλεδιοίκηση θα αποφεύγαμε κάτι; Ναι, θα ήταν δύο μάτια παραπάνω γιατί ο τηλεδιοικητής, επειδή βλέπει όλη τη γραμμή από τον Δομοκό έως το Πλατύ, θα έβλεπε το τρένο σε πραγματικό χρόνο και θα διόρθωνε το λάθος του σταθμάρχη», κατέθεσε συγκεκριμένα ο Χ.Θ.
«Εάν λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση όλα θα γίνονταν με χαράξεις και όχι μηχανικά. Δεν θα γινόταν λάθος ώστε να πάει το τρένο στην κάθοδο. Είχαμε κάνει σειρά παραστάσεων και στις διοικήσεις των εμπλεκόμενων εταιρειών, καθώς και στο υπουργείο, στα πολιτικά κόμματα και σε όλες τις κυβερνήσεις διαχρονικά για την απαξίωση του σιδηροδρόμου. Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε», τόνισε ο Π.Π.
«Εάν υπήρχε τηλεδιοίκηση θα αποφεύγαμε αυτό το συμβάν. Η τηλεδιοίκηση θα διόρθωνε το λάθος του σταθμάρχη και θα οδηγούσε το τρένο σωστά μέχρι το Πλατύ. Ο τηλεδιοικητής μπορεί να δει την πορεία της αμαξοστοιχίας και τα φωτοσήματα», σημείωσε από την πλευρά του ο Φ.Ο.
Τα ίδια υποστήριξε και ο υπάλληλος του ΟΣΕ Γ.Ζ., ο οποίος παρουσιάστηκε στον ανακριτή στις αρχές του περασμένου Απριλίου. Αναφερόμενος στην τηλεδιοίκηση, ο Γ.Ζ. κατέθεσε πως, «εάν δούλευε το σύστημα της τηλεδιοίκησης δεν θα γινόταν απολύτως τίποτα, γιατί ο τηλεδιοικητής θα έβλεπε το λάθος στη διαγώνιο και θα το επεσήμανε στον σταθμάρχη».
Παράλληλα, ο ίδιος μάρτυρας πρόσθεσε πως κατά τη γνώμη του δεν θα έπρεπε ο προφυλακισμένος σταθμάρχης Λάρισας να μπει μόνος του σε έναν τόσο κεντρικό σταθμό. «Δεν έπρεπε να μπει μόνος του ο σταθμάρχης σε έναν τόσο κεντρικό σταθμό όπως είναι η Λάρισα, λόγω της απειρίας του. Ούτε ο κλειδούχος θα μπορούσε να επισημάνει το σφάλμα στον σταθμάρχη γιατί ήταν στην αιχμή 101 που τη διευθέτησε χειροκίνητα, σε απόσταση περίπου 500 μέτρα νότια από τον σταθμό Λάρισας».
«Αν γινόταν χάραξη, αυτόματα τα κλειδιά θα γύριζαν»
Στη τηλεδιοίκηση και στα λάθη του σταθμάρχη Λάρισας, που έχει κριθεί προφυλακιστέος, αναφέρθηκε στην κατάθεσή της μια σταθμάρχης του ΟΣΕ, ονόματι Ε.Τ.
Η μάρτυρας κατέθεσε πως ο σταθμάρχης θα έπρεπε, είτε χειροκίνητα είτε αυτόματα, να είχε κάνει χάραξη. «Αν γινόταν χάραξη, αυτόματα τα κλειδιά θα γύριζαν. Και χειροκίνητα να τα είχε τα κλειδιά, δεν θα γινόταν η χάραξη. Επιπλέον δεν παρακολούθησε την πορεία της αμαξοστοιχίας», τόνισε, προσθέτοντας πως εάν υπήρχε το σύστημα τηλεδιοίκησης τότε, με βεβαιότητα, θα είχε αποφευχθεί το δυστύχημα. «Ο τηλεδιοικητής θα έβλεπε ότι το κλειδί ήταν στη διαγώνιο και σε κάθε περίπτωση θα έβλεπε όλη τη διαδρομή του τρένου και, διαπιστώνοντας ότι κινείται στην κάθοδο, θα ακινητοποιούσε την αμαξοστοιχία».
Το ίδιο ακριβώς υποστήριξαν και τρεις άλλοι σταθμάρχες του ΟΣΕ -Δ.Π., Γ.Τ. και Α.Ι.- εξηγώντας στον ανακριτή πως, εάν υπήρχε το σύστημα τηλεδιοίκησης, ο τηλεδιοικητής, πριν ξεκινήσει το τρένο, θα είχε δει το κλειδί 118 στη διαγώνιο και θα επενέβαινε αναλόγως.
Στην ερώτηση γιατί θεωρούν ότι ο προφυλακισμένος σταθμάρχης τοποθετήθηκε μόνος του στη νυχτερινή βάρδια, ένας από αυτούς απάντησε πως η νυχτερινή βάρδια έχει τον μικρότερο φόρτο εργασίας.
Στην εκπαίδευση του προφυλακισμένου σταθμάρχη Λάρισας αναφέρθηκε έτερος υπάλληλος του ΟΣΕ, ο οποίος είχε αναλάβει την εκπαίδευσή του τον περασμένο Ιανουάριο. Ο λόγος για τον Χ.Τ., ο οποίος κατέθεσε τον περασμένο Απρίλιο πως «τις τελευταίες νύχτες του Ιανουαρίου είχα εκπαιδεύσει τον προφυλακισμένο σταθμάρχη. Εδειχνε ότι αντιλαμβανόταν τη φύση της δουλειάς του σταθμάρχη και ό,τι του έδειχνα το κατανοούσε. Εκανε χαράξεις κανονικά, αναγγελίες και γενικά μου έδωσε καλή εικόνα».
Αναφορικά με την τηλεδιοίκηση, ο Χ.Τ. σημείωσε πως «η τηλεδιοίκηση θα έβλεπε την πορεία των τρένων. Ο τηλεδιοικητής πάντα είναι πιο έμπειρος σταθμάρχης ο οποίος αμέσως θα επενέβαινε και θα έβαζε το τρένο στη σωστή γραμμή. Οταν δούλευε η τηλεδιοίκηση είχε συμβεί ο τηλεδιοικητής να διορθώσει λάθη του σταθμάρχη».
Τέλος, στη σημασία του εν λόγω συστήματος αναφέρθηκε και ο ελεγκτής του ΟΣΕ Π.Σ., τονίζοντας πως εάν υπήρχε αυτό, τότε το δυστύχημα σίγουρα δεν θα είχε συμβεί.
«Εάν υπήρχε το σύστημα τηλεδιοίκησης σίγουρα θα είχε αποφευχθεί το δυστύχημα γιατί ο υπεύθυνος σταθμάρχης της τηλεδιοίκησης θα έβλεπε ότι μπήκε στην κάθοδο καθώς είχε τη δυνατότητα να δει το κομμάτι από Δομοκό έως Πλατύ, θα επενέβαινε και ή δεν θα ξεκινούσε το τρένο ή θα έκανε μια μικρή οπισθοπορεία της αμαξοστοιχίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.