Από απόσταση 50 μέτρων, αυστηρά πάνω στο πλοίο και κάνοντας ζουμ με τα κινητά και τις φωτογραφικές τους μηχανές αν θέλουν μια ινσταγκραμική εικόνα, θα μπορούν να θαυμάσουν οι επισκέπτες της Ζακύνθου τη διάσημη παραλία Ναυάγιο, φέτος το καλοκαίρι.
Σύμφωνα με το νέο ΦΕΚ, το οποίο τίθεται επισήμως σε εφαρμογή από τις 14/06/2023 και το οποίο εξέδωσε το Λιμεναρχείο Ζακύνθου απαγορεύεται πια ρητά η κολύμβηση στον όρμο, ενώ η παραμονή σε πλοίο επιτρέπεται μέχρι 20 λεπτά. Οι ώρες που μπορεί να προσεγγίσει κάποιος την παραλία είναι από τις 08:00 έως τις 15:30 καθημερινά, ενώ επιτρέπεται η ταυτόχρονη προσέγγιση συνολικά 15 πλωτών μηχανοκίνητων ή μη μηχανοκίνητων μέσων (ιδιωτικά πλοία/σκάφη αναψυχής, εκμισθούμενα σκάφη).
Του ΦΕΚ είχε προηγηθεί τον περασμένο Μάρτιο άλλη μια, (από τις πολλές) απαγορεύσεις επίσκεψης στο Ναυάγιο, μετά από εισήγηση του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), στο πλαίσιο των επανεκτιμήσεών του σχετικά με τα κατολισθητικά φαινόμενα. Στην αυτοψία που διενεργήθηκε στις 8 Μαρτίου του 2023, με την καθοδήγηση του Ευθύμη Λέκκα, διαπιστώθηκε εκτεταμένος κατολισθητικός κίνδυνος λόγω διάβρωσης στα περιμετρικά πρανή.
Πώς θα γίνεται η επιτήρηση των αυστηρών μέτρων
Τα νέα αυστηρά όρια προσέγγισης στην παραλία αλλά και η τήρηση του χρονικού ορίου παραμονής, θα απαιτήσουν πολύ αυξημένη επιτήρηση από το Λιμεναρχείο Ζακύνθου, δεδομένου ότι η παγκοσμίως διάσημη παραλία, είχε φτάσει σύμφωνα με τον λιμενάρχη του νησιού, Μηνά Δώνο, να «βλέπει» μέχρι και 100 πλωτά οχήματα ταυτόχρονα μέσα στον όρμο.
Όπως σημειώνει ο ίδιος μιλώντας στην «Κ»: «Τα 50 μέτρα απόστασης από την παραλία είναι ένα σωστό όριο για να προφυλάσσονται οι επισκέπτες από τυχόν κατολισθήσεις. Έχουν ήδη τοποθετηθεί τσαμαδούρες ανά 15 μέτρα. Δεν πιστεύω ότι θα υπάρχει αποκλίνουσα συμπεριφορά ούτε από τους ντόπιους που δουλεύουν με τους τουρίστες, ούτε από όσους επισκέπτονται την παραλία ιδιωτικά. Δεν θα κάνουμε όμως σκοπιά. Από τη στιγμή που υπάρχει σήμανση και υπάρχει ενημέρωση, κανείς δεν μπορεί να δηλώσει άγνοια».
Για να μπορεί να είναι αποτελεσματική αυτή η επιτήρηση, οι περιπολίες του λιμεναρχείου θα γίνουν διπλές: εκτός από το κεντρικό λιμεναρχείο στη Χώρα, θα πραγματοποιούνται και από τον λιμενικό σταθμό στις Βολίμες, ο οποίος βρίσκεται και αρκετά κοντά στη γνωστή παραλία. Το 2014, ο εν λόγω σταθμός είχε καταργηθεί και είχε υποβαθμιστεί σε φυλάκιο. Το 2018 συμπεριλήφθηκε στο Προεδρικό Διάταγμα για την αναδιάρθρωση περιφερειακών διοικήσεων λιμενικού σώματος- ελληνικής ακτοφυλακής αλλά μέχρι και σήμερα παραμένει ανενεργός, λόγω καθυστερήσεων στην απόδοση του από την ΕΤΑΔ.
Σύμφωνα με τον λιμενάρχη, ο σταθμός θα ξεκινήσει να λειτουργεί σε 20 περίπου ημέρες. «Περιμένουμε τον ΔΕΔΔΗΕ να μας συνδέσει το ρεύμα. Εκεί θα εργάζονται 6 λιμενικοί. Ο σταθμός είναι άκρως απαραίτητος γιατί έτσι αστυνομεύεται καλύτερα όχι μόνο ο κόλπος του Ναυαγίου αλλά και ο εξίσου πολυσύχναστος του Λαγανά. Μέχρι τώρα είχαμε ένα σκάφος. Τώρα, πάμε στα δύο».
Αντιδρά η τοπική κοινωνία – Επικίνδυνη και η προσέγγιση από τον δρόμο
Όπως ήταν αναμενόμενο, η τοπική κοινωνία αντιδρά στο κλείσιμο της παραλίας. Ο Διονύσης Ποταμίτης, ένας από τους πιο παλιούς ιδιοκτήτες πλοιαρίων που κάνουν το θαλάσσιο τουρ στο Ναυάγιο – κάνει αυτή τη δουλειά 40 χρόνια- λέει στην «Κ» πως η δουλειά έχει ήδη πέσει στο μισό.
«Έχουμε μια παραλία κλειστή ενώ τουρίστες έρχονται στη Ζάκυνθο αποκλειστικά γι’ αυτήν. Πάμε στα 50 μέτρα, βγάζουν μια φωτογραφία και φεύγουμε. Ούτε δέκα λεπτά δεν καθόμαστε, τι να τα κάνουμε τα 20 αν δεν κατεβαίνουμε στην παραλία; Και δεν επηρεάζει μόνο εμάς τα 1.000 άτομα που εργαζόμαστε γύρω από την παραλία. Είναι και οι ιδιοκτήτες δωματίων στη βόρεια πλευρά του νησιού. Έχουν κι αυτοί πολλές ακυρώσεις» λέει ο ίδιος.
Ο κ. Ποταμίτης κάνει ακόμα λόγο για επιλεκτική ευαισθησία εκ μέρους της Πολιτείας στο θέμα της ασφάλειας των τουριστών, δεδομένου ότι η πρόσβαση στην παραλία από τον δρόμο είναι ακόμα εφικτή και ενώ η αναδιάρθρωση της περίφραξης, εκκρεμεί ακόμα. «Το ότι εκατοντάδες τουρίστες στέκονται εκεί σε ένα σημείο χωρίς σωστή περίφραξη δεν είναι δηλαδή επικίνδυνο;» αναρωτιέται ο ίδιος.
Ο δήμαρχος του νησιού Νικήτας Αρετάκης σημειώνει με τη σειρά του πως όντως στην πάνω πλευρά επικρατεί πολύ μεγάλος συνωστισμός, χαρακτηρίζοντας ο ίδιος την κατάσταση επικίνδυνη και υπογραμμίζοντας πως το θέμα της περίφραξης βρίσκεται στη δικαιοδοσία της Περιφέρειας. «Έχει εγκριθεί το κονδύλι από το υπουργείο Τουρισμού, αλλά ακόμα το έργο είναι στη φάση των μελετών. Έχει ακόμα δρόμο», σημειώνει ο ίδιος.
Ο κ. Αρετάκης υπογραμμίζει πάντως πως η αξιοποίηση της παραλίας πρέπει να περάσει στον Δήμο για να μπορεί ο τελευταίος να χαράξει στρατηγική και πλάνο για τη σωστή αξιοποίηση της. Να σημειωθεί πως τον Δεκέμβριο του 2021, με πρωτοβουλία του υπουργείου Τουρισμού, δημιουργήθηκε η «Επιτροπή Πρότυπης Τουριστικής Αξιοποίησης και Προστασίας Ναυαγίου Ζακύνθου», με αντικείμενο την αποκατάσταση των επικίνδυνων τμημάτων της παραλίας, τη δημιουργία περίφραξης στα δύσκολα σημεία κ.ά. Τον περασμένο Μάρτιο, όταν και ανακοινώθηκε το κλείσιμο της παραλίας, ήρθε η -μετ’ αιχμών- παραίτηση των μελών της επιτροπής.
Το επιβαρυμένο παρελθόν και η ανάγκη για αλλαγή τουριστικού μοντέλου
Η αλήθεια πάντως είναι πως η διάσημη παραλία έχει πολύ επιβαρυμένο παρελθόν. To 2017, μια 22χρονη γυναίκα από την Κούβα έχασε τη ζωή της στο Ναυάγιο, όταν στάθηκε πάνω από τον γκρεμό και προσπάθησε να βγάλει μια σέλφι.
Toν Σεπτέμβριο του 2018, επτά άτομα τραυματίστηκαν μετά από κατάρρευση βράχων, την ώρα που εκατοντάδες επισκέπτες βρίσκονταν στην παραλία. Το Ναυάγιο έκλεισε τότε μέχρι το τέλος της σεζόν. Το 2019, άνοιξε ξανά με τη βοήθεια του Πανεπιστημίου Αθηνών και με τον Ευθύμη Λέκκα, πρόεδρο του τμήματος Γεωλογίας του ΕΚΠΑ και του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), να παρουσιάζει ένα σχέδιο διαχείρισης των επισκεπτών στην παραλία.
Σύμφωνα με αυτό, το Ναυάγιο χωρίστηκε σε τρεις ζώνες διαχείρισης: στην πρώτη ζώνη η πρόσβαση ήταν ελεύθερη με κάποιους όρους, η δεύτερη ζώνη θεωρήθηκε επιτηρούμενη και μπορούσε να καταστεί μη επισκέψιμη μετά από μια καταρρακτώδη βροχή ή έναν σεισμό κτλ., ενώ η τρίτη καθορίστηκε ως «απαγορευμένη» ζώνη και αφορούσε κυρίως στο σημείο που βρίσκεται πλησίον του γκρεμού.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, αποκολλήθηκαν και έπεσαν βράχοι μετά από σεισμική δόνηση των 5,4 Ρίχτερ στο Ιόνιο πέλαγος.
«Είχε κλείσει πολλές φορές προειδοποιητικά η παραλία- και το 2018 και το 2020 και το 2021. Καμία από όλες τις φορές που ξανάνοιξε δεν τηρήθηκαν στη συνέχεια τα προβλεπόμενα. Η παραλία έπρεπε να δέχεται 450 άτομα μάξιμουμ και τελικά κατέληγαν πάνω από… 4.000» τονίζει στην «Κ» ο Ευθύμης Λέκκας και συνεχίζει: «Την ίδια στιγμή, διαπιστώσαμε ότι ο κίνδυνος από τις κατολισθήσεις παρέμενε αυξημένος και ότι οι ζώνες δεν θα μπορούσαν να τον αποτρέψουν, εκτός από το ότι δεν γίνονταν σεβαστά τα όρια τους από το κοινό».
Και ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της πιο πολυφωτογραφημένης ελληνικής παραλίας; Ο κ. Λέκκας απαντά το εξής: «Καταρχάς, οι μετρήσεις που κάνουμε με εξελιγμένους τρόπους στους βράχους της παραλίας θα συνεχιστούν απαρέγκλιτα και θα παραμείνουν εφεξής το βασικό κριτήριο για το αν θα είναι επισκέψιμη ή όχι. Η τουριστική αξιοποίησή της πρέπει όμως να αλλάξει ριζικά και να περάσει σε μια εποχή που δεν θα προέχει η αλόγιστη τουριστική εκμετάλλευση. Η τουριστική εικόνα που δίνει η παραλία από ψηλά, από τον δρόμο, είναι πολύ κακής και ευτελούς ποιότητας. Και είναι όντως επικίνδυνη. Το καράβι στη μέση της παραλίας που οι τουρίστες πιάνουν με τα χέρια τους στα κατασκουριασμένα του μέρη, είναι επίσης επικίνδυνο. Μέχρι να εφαρμοστεί ένα πλάνο με νέα φιλοσοφία εκ βάθρων, ας εξασφαλιστεί τουλάχιστον η ασφάλεια των επισκεπτών».