Πώς θα σας φαινόταν αν ξοδεύατε άπαξ 2.500 ευρώ και πληρώνατε ξανά λογαριασμό ρεύματος 25 χρόνια αργότερα; Την παραπάνω δυνατότητα προσφέρουν οι ενεργειακές κοινότητες σε νοικοκυριά που καταναλώνουν περί τις 4.000 κιλοβατώρες τον χρόνο (σ.σ. ο συνήθης μέσος όρος κατανάλωσης). Στην Ελλάδα η ιδέα είναι σχετικά νέα, στην Ευρώπη, ωστόσο, υφίστανται πάνω από 3.500 ενεργειακές κοινότητες. «Το ενδιαφέρον βαίνει συνεχώς αυξανόμενο, δεδομένης και της ενεργειακής κρίσης που βιώσαμε τους προηγούμενους μήνες», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Κοκκινάκης, συνιδρυτής του Impact Hub Athens, το οποίο μαζί με την Electra Energy, μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση που από το 2016 ειδικεύεται στην υποστήριξη ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ξεκινούν το πρότζεκτ «ΣΥΝ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ – Οι ενεργειακές κοινότητες ως ένα εργαλείο για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας», το οποίο χρηματοδοτεί το Ιδρυμα Μποδοσάκη. «Στο πρόγραμμά μας, το οποίο θα διαρκέσει δώδεκα μήνες, θέλουμε να διερευνήσουμε πώς θα καταστεί εφικτό μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων να εξασφαλιστούν ενεργειακά τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά της κοινωνίας», διευκρινίζει ο κ. Χρήστος Βρεττός από την Electra Energy.
Πρόγραμμα με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Μποδοσάκη και στόχο τη δημιουργία μιας εργαλειοθήκης για το μέλλον.
Η σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων προβλέπεται στη χώρα μας βάσει του νόμου 4513/ 2018. «Δικαίωμα έχουν δήμοι, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και φυσικά πρόσωπα, εφόσον δημιουργήσουν μια ομάδα με τουλάχιστον 30 μέλη», εξηγεί ο ίδιος, «πρόκειται για ιδιοκατανάλωση, γίνεται συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας με εκείνη που καταναλώνει ο παραγωγός ενέργειας». Προϋπόθεση είναι ο χώρος όπου θα εγκατασταθεί η μονάδα να μην επιβαρύνει το περιβάλλον, «να μην τοποθετείται, π.χ., σε ένα καλλιεργήσιμο χωράφι». Οι ενεργές κοινότητες υπολογίζονται σε 50-60 σε όλη τη χώρα. Το Impact Hub και η Electra Energy ένωσαν τις δυνάμεις τους το 2020 και μαζί με άλλους περίπου 100 (φυσικά πρόσωπα, οργανώσεις και τοπικές επιχειρήσεις) δημιούργησαν την κοινότητα «Υπερίων». Το όραμά τους υλοποιείται τελικά στην Κορινθία και θα έχει ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2023. «Φιλοδοξία μας είναι να ενταχθούν χωρίς να πληρώσουν μέρισμα περί τα 12 νοικοκυριά». Σε ώριμο στάδιο βρίσκονται και άλλα αντίστοιχα εγχειρήματα, όπως η MINOAN στην Κρήτη με πάνω από 400 μέλη, που σκοπεύει να προσφέρει μερίσματα σε σεισμόπληκτους του Αρκαλοχωρίου, η ΚΟΙΝΕΡΓΕΙΑ στα Γιάννενα και η «Ηλιοτρόπιο» στη Λέσβο. Στόχος είναι η δημιουργία μιας εργαλειοθήκης που θα υποδεικνύει πώς μέσω των εν λόγω κοινοτήτων θα στηριχθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι, αφού θα έχει προηγηθεί η πιλοτική ένταξή τους σε τέσσερις κοινότητες. «Σε ένα πρώτο εργαστήριο συζητήσαμε με δήμους και ΜΚΟ, πώς θα πρέπει να γίνεται η επιλογή των ωφελουμένων», λέει ο κ. Κοκκινάκης, «πέρα από τα εισοδηματικά κριτήρια, θα πρέπει να γίνεται ανίχνευση αναγκών και με άλλους τρόπους». Ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι ανάπηροι και οι αποφυλακισθέντες, θα πρέπει εκ προοιμίου να επιλέγονται. «Επίσης, θα πρέπει να μεριμνήσουμε για όσους ζουν “στη σκιά”, επειδή δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες και υποδομές, επειδή φιλοξενούνται σε μια δομή και άρα δεν πληρώνουν λογαριασμό ρεύματος ή ζουν σε σπίτια στα οποία επιδοτείται η ηλεκτροδότηση». Επόμενο ερώτημα είναι ποιος θα καλύπτει την αξία του μερίσματος των ωφελουμένων – η υπόλοιπη ομάδα, η τοπική αυτοδιοίκηση ή το κράτος μέσω ΕΣΠΑ ή Ταμείου Ανάκαμψης, όπως δίνει τη δυνατότητα η νομοθεσία; «Τα επιδόματα για αποπληρωμή των λογαριασμών δεν προσφέρουν μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του προβλήματος της ενεργειακής φτώχειας, που πλήττει όλο και περισσότερα άτομα», καταλήγει ο κ. Βρεττός, «η δική μας πρόταση δίνει στους δικαιούχους μια “ανάσα” 25 ετών και τους καθιστά κοινωνούς στην ενεργειακή μετάβαση».
