Σταύρος Ιωαννίδης
Ακούστε το άρθρο
Δεν τους αρέσει να τους αποκαλούν «ήρωες» και όταν τους ρωτάς πως αισθάνονται όταν κρατάνε τα χειριστήρια των πυροσβεστικών αεροσκαφών και «βουτάνε» με αυτοθυσία στη φωτιά για να την «πολεμήσουν» από αέρος, σου απαντούν ότι αυτή είναι η αποστολή τους και την εκτελούν με επαγγελματισμό και υψηλή αίσθηση καθήκοντος.
Η «Κ» συνομίλησε με πληρώματα των πυροσβεστικών αεροπλάνων και ελικοπτέρων των Ενόπλων Δυνάμεων που πρωταγωνιστούν και στη φετινή μάχη κατά των πυρκαγιών. Για ευνόητους λόγους ζήτησαν να μην αναφερθούν τα ονόματα τους, άλλωστε, η αποστολή δεν εκτελείται από έναν χειριστή ή έναν τεχνικό, αλλά όπως λένε και οι ίδιοι, είναι μια ομαδική δουλειά που ξεκινά από την ηγεσία και απλώνεται σε όλη την ιεραρχία μέχρι το προσωπικό εδάφους.
Μάχη με τη φύση
«Ο άνεμος δημιουργεί πολλά προβλήματα. Εκτός του ότι η φωτιά ταξιδεύει πάρα πολύ γρήγορα, στην περιοχή υπάρχουν τρομερές αναταράξεις και πυκνός καπνός που πολλές φορές μηδενίζει την ορατότητα. Όταν επικρατεί ισχυρός άνεμος το αεροπλάνο ρίχνει το νερό αλλά δεν προλαβαίνει να φτάσει κάτω, γίνεται διασπορά και η ρίψη δεν είναι πάντα τόσο αποτελεσματική» αναφέρει στην «Κ» αεροπόρος που πετάει με Canadair CL-215.
«Υπάρχουν πολλές αναταράξεις, το αεροπλάνο δύσκολα κουμαντάρεται, δημιουργούνται κινήσεις δεξιά – αριστερά από τον αέρα και δεν μπορείς να το ελέγξεις εύκολα»
Η πτήση με ένα πυροσβεστικό αεροπλάνο που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1960 δεν είναι εύκολη. Ειδικά όταν γίνεται υπό ακραίες καιρικές συνθήκες. «Υπάρχουν πολλές αναταράξεις, το αεροπλάνο δύσκολα κουμαντάρεται, δημιουργούνται κινήσεις δεξιά – αριστερά από τον αέρα και δεν μπορείς να το ελέγξεις εύκολα».
Εξίσου επίπονη είναι και η διαδικασία της υδροληψίας όπου ο υψηλός κυματισμός στη θάλασσα αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος ενώ αρκετές φορές τα πυροσβεστικά αεροπλάνα αναζητούν περιοχές υδροληψίας που μπορεί να απέχουν αρκετά μίλια από το μέτωπο της πυρκαγιάς με αποτέλεσμα να αργούν να επιστρέψουν.
Ο καπνός περιορίζει δραματικά την ορατότητα των χειριστών, οι οποίοι πρέπει να έχουν διαρκώς οπτική επαφή με το έδαφος καθώς πετάνε μια ανάσα από τις κορυφές των λόφων, πάνω από χαράδρες ή κατοικημένες περιοχές
Όπως αναφέρει στην «Κ» χειριστής με πολλά χρόνια εμπειρίας στο πιλοτήριο των CL-215, σε μία αποστολή αεροπυρόσβεσης, τον μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας έχει η ίδια η ρίψη. Ο καπνός περιορίζει δραματικά την ορατότητα των χειριστών, οι οποίοι πρέπει να έχουν διαρκώς οπτική επαφή με το έδαφος καθώς πετάνε χαμηλά, μια ανάσα από τις κορυφές των λόφων, πάνω από χαράδρες ή κατοικημένες περιοχές. Επιπλέον, τα πυροσβεστικά αεροπλάνα δεν διαθέτουν ραντάρ, οπότε η οπτική επαφή με το ανάγλυφο του εδάφους είναι απαραίτητη όπως και ο συντονισμός δια ασυρμάτου με τα υπόλοιπα μέσα που επιχειρούν στην ίδια περιοχή.
«Ο καπνός σκεπάζει τη φωτιά οπότε δεν μπορούμε πάντα να επιχειρήσουμε εκεί που είναι το πραγματικό πρόβλημα. Όταν έχουμε σβήσει μία φωτιά, γυρίζουμε στη βάση μας με χαμόγελο. Ενθουσιασμένοι. Οι δικοί μας, μας αγκαλιάζουν. Τα παιδιά μας ρωτάνε: «μπαμπά, έσβησες τη φωτιά σήμερα; Όταν δεν καταφέρνουμε να τη σβήσουμε γιατί δεν βοηθάνε οι συνθήκες, στενοχωριόμαστε γιατί κάποιος συνάνθρωπος μας μπορεί να στερηθεί την περιουσία του. Δεν μιλάω για ανθρώπινες ζωές γιατί αυτό τα ξεπερνά όλα».
Από τις 4 το πρωί
Η φράση «με το πρώτο φως της ημέρας» δεν περιγράφει με ακρίβεια αυτό που πραγματικά συμβαίνει στις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης. Αξιωματικός της Αεροπορίας Στρατού με μεγάλη εμπειρία σε αντίστοιχες επιχειρήσεις εξηγεί στην «Κ» ότι η αποστολή ξεκινά πολύ πριν ξημερώσει.
«Από τις 4 το πρωί μπαίνουν οι τεχνικοί στο αεροδρόμιο. Ελέγχουν τα ελικόπτερα ώστε να είναι σε ετοιμότητα. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι το αλμυρό νερό. Όταν το ελικόπτερο ίπταται πάνω από τη θάλασσα, το νερό που πετάγεται αφήνει αλάτι σε κρίσιμα μηχανικά μέρη. Η βάρδια που παραλαμβάνει τα ελικόπτερα τη νύχτα πρέπει να τα πλύνει και να τα ελέγξει για τυχόν βλάβες. Η διαδικασία αυτή κρατάει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Άρα αντιλαμβάνεστε ότι όλη τη νύχτα κάποιος δουλεύει στο ελικόπτερο».
Όταν ο κάδος του Chinook είναι γεμάτος νερό, κρέμονται κάτω από το ελικόπτερο 7,5 τόνοι φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι το ελικόπτερο είναι πάρα πολύ ευαίσθητο στους χειρισμούς
Τα Chinook της Αεροπορίας Στρατού συμμετέχουν και φέτος στην κατάσβεση των πυρκαγιών που μαίνονται για τρίτο 24ωρο, παρόλο που η αεροπυρόσβεση δεν είναι ο βασικός επιχειρησιακός τους ρόλος και είναι μια διαδικασία που καταπονεί ιδιαίτερα τα μέσα και το πλήρωμα.
«Όταν ο κάδος του Chinook είναι γεμάτος νερό, κρέμονται κάτω από το ελικόπτερο 7,5 τόνοι φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι το ελικόπτερο είναι πάρα πολύ ευαίσθητο στους χειρισμούς γιατί αν ο κάδος αρχίσει και κινείται ως εκκρεμές μπορεί να καταλήξει σε απρόσμενες καταστάσεις» αναφέρει ο αξιωματικός της Αεροπορίας Στρατού που μίλησε στην «Κ».
Το ότι έχουμε οικογένειες το σκεφτόμαστε μόνο όταν τελειώσουμε την αποστολή και παίρνουμε τηλέφωνο στα σπίτια μας
Για να μεταφέρει τον γεμάτο κάδο στο μέτωπο, το Chinook πετάει με πλήρη ισχύ. Η καταπόνηση των μηχανικών μερών είναι στο μέγιστο ενώ το πλήρωμα πρέπει να αντιμετωπίσει ακραίες συνθήκες κατά την πτήση.
«Έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα θερμικά φορτία της πυρκαγιάς αλλά και τα ανοδικά θερμικά ρεύματα που δημιουργούν απίστευτες αναταράξεις. Επιπλέον, ο καπνός πάνω από το μέτωπο είναι συνήθως πολύ χαμηλά και είναι δύσκολη η προσέγγιση. Είναι στην κυριολεξία ένας πόλεμος με τα στοιχεία της φύσης»
Ψυχολογική και συναισθηματική πίεση
«Όλοι οι παράγοντες είναι επιβαρυντικοί, όλα λειτουργούν ενάντια στην εκτέλεση της πτήσης» εξηγεί στην «Κ» χειριστής ελικοπτέρου Chinook. «Ο κάθε χειριστής και το πλήρωμα που συμμετέχει έχει ψυχολογική και συναισθηματική πίεση διότι αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κόσμος που κινδυνεύει όπως και περιουσίες».
Σε κάθε περίπτωση όμως, υπερισχύει το αίσθημα του καθήκοντος. «Την ώρα που πετάμε, εστιάζουμε μόνο στην εκτέλεση της αποστολής. Το ότι έχουμε οικογένειες το σκεφτόμαστε μόνο όταν τελειώσουμε την αποστολή και παίρνουμε τηλέφωνο στα σπίτια μας».