BΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Ξεχωριστή έρευνα για τον ρόλο του ευρωπαϊκού οργανισμού συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής Frontex στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, στη «σκιά» του πρόσφατου πολύνεκρου ναυαγίου με μετανάστες στα ανοιχτά της Πύλου, άνοιξε χθες η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη Εμιλι Ο’ Ρέιλι. Συγκεκριμένα, η έρευνα με πρωτοβουλία της Ευρωπαίας αξιωματούχου θα εξετάσει τη συνεργασία του Frontex με τις εθνικές αρχές στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και παράλληλα τους τρόπους που διασφαλίζονται θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων που διασώζονται.
Σε επιστολή της, μάλιστα, προς τον επικεφαλής του Frontex, Χανς Λάιτενς, επισημαίνει ότι «θα μπορούσε να διασαφηνιστεί ο ρόλος του Frontex σε αυτές τις επιχειρήσεις» και προσθέτει ότι «ενώ είναι σε εξέλιξη έρευνες σε εθνικό επίπεδο, είναι ξεκάθαρο ότι ο Frontex είχε σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση έρευνας και διάσωσης σε ό,τι αφορά τον συντονισμό» του ναυαγίου στην Ελλάδα. Σε ξεχωριστή της ανακοίνωση, εξάλλου, με την οποία η κ. Ο’ Ρέιλι γνωστοποίησε την έναρξη της έρευνάς της, επισήμανε ότι στην περίπτωση του ναυαγίου στην Πύλο «ο Frontex ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές για την παρουσία του πλοίου και προσέφερε βοήθεια, αλλά δεν είναι σαφές τι άλλο θα μπορούσε ή τι έπρεπε να κάνει», διευκρινίζοντας, ωστόσο, ότι είναι στη δικαιοδοσία και συνιστά ευθύνη των εθνικών αρχών η διαχείριση και οι σχετικές αποφάσεις για τις εν λόγω επιχειρήσεις. Στην πρόσφατη ακρόασή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο επικεφαλής του οργανισμού Χανς Λάιτενς είχε επισημάνει ότι ο Frontex είχε προτείνει δύο φορές την ανάπτυξη drones, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση από τις ελληνικές αρχές. Η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη ανέφερε ότι θα αξιολογήσει, παράλληλα, σειρά εγγράφων σχετικά με τις αρμοδιότητες του Frontex, συμπεριλαμβανομένης της επίσημης έκθεσης του οργανισμού (Serious Incident Report) σχετικά με τον τρόπο που εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα που αφορούν το σκάφος «Adriana», ενώ θα συντονίσει την έρευνά της με τον Ελληνα Συνήγορο του Πολίτη Ανδρέα Ποττάκη, ο οποίος έχει την αρμοδιότητα να εξετάσει τον τρόπο που οι ελληνικές αρχές αντιμετώπισαν το εν λόγω σκάφος. Από την πλευρά του, ο Frontex δηλώνει έτοιμος να παράσχει κάθε πληροφορία για τον ρόλο και τον τρόπο που λειτουργεί στις εν λόγω επιχειρήσεις.
Στο πλαίσιο της έρευνας, πάντως, θα εξεταστούν και άλλα πρόσφατα περιστατικά που είχαν ως συνέπεια απώλειες ζωών στη Μεσόγειο, καθώς επίσης και ο τρόπος που ανταλλάσσονται πληροφορίες στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης μεταξύ του Frontex και των εθνικών αρχών, αλλά και η συνεργασία με σκάφη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Θα διερευνηθεί επίσης η εφαρμογή ειδικών κανόνων, όπως η χρήση κάμερας στα σκάφη που επιχειρούν. «Η μετανάστευση στην Ευρώπη θα συνεχιστεί και εναπόκειται στην Ε.Ε. να διασφαλίσει ότι θα ενεργεί με τρόπο που διατηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και δεν παραβλέπει τον ανθρώπινο πόνο, που αναγκάζει τους ανθρώπους να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή, μακριά από τις χώρες καταγωγής τους», τόνισε η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη. Ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις δραστηριότητες διαχείρισης των συνόρων θα εξεταστεί από την ίδια ξεχωριστά το φθινόπωρο.
«Μπλόκο» στη συμφωνία
Δεν υπήρξε παράλληλα χθες συμφωνία στη συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων στην Ε.Ε. σχετικά με τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων –του τελευταίου ουσιαστικά νομοθετήματος στο πλαίσιο του Συμφώνου Ασύλου– που θεσπίζει ειδικά μέτρα, προκειμένου να εξασφαλίζεται «αποσυμφόρηση» στις χώρες «πρώτης γραμμής», όπως η Ελλάδα, σε ακραίες περιπτώσεις μαζικών αφίξεων προσφύγων και μεταναστών. Η Γερμανία κυρίως, αλλά και άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με την πρόταση αναστολής των επιστροφών μεταναστών, όταν κράτη-μέλη της Μεσογείου αντιμετωπίζουν κατάσταση κρίσης. Το ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί εκ νέου τον Σεπτέμβριο.