Ερευνα προκειμένου να αποσαφηνιστεί ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, Frontex στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο στη «σκιά» του πρόσφατου πολύνεκρου ναυαγίου με μετανάστες στα ανοιχτά της Πύλου, στις 14 Ιουνίου ξεκινά σήμερα η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, Έμιλυ Ο’ Ράϊλι.
Πρόκειται για έρευνα, που ξεκινά με δική της πρωτοβουλία, όπως επισημαίνεται στο σχετικό δελτίο Τύπου – που δημοσιεύθηκε πριν από λίγο – προκειμένου «να εξεταστούν σειρά εγγράφων σχετικά με τις ευθύνες του Frontex σε ό,τι αφορά τη διάσωση ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα». Έχει ήδη ζητηθεί άλλωστε να δει την επίσημη έκθεση «σοβαρού περιστατικού» που συνέταξε ο Οργανισμός σχετικά με το πώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα γύρω από το σκάφος Adriana, αλλά και άλλα παρόμοια πρόσφατα περιστατικά στη Μεσόγειο.
Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ζήτησε παράλληλα να ενημερωθεί εκτενώς για το πώς ανταλλάσσονται πληροφορίες σχετικά με τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης μεταξύ του Frontex και των εθνικών αρχών και ερωτά εάν ο Οργανισμός έχει λόγο στον σχεδιασμό ή την υλοποίηση των εν λόγω επιχειρήσεων.
Άλλα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν είναι η ύπαρξη ειδικών κανόνων για τη χρήση καμερών και εάν αυτά είναι τοποθετημένα σε σκάφη, που επιχειρούν καθώς και εάν ο Frontex συντάσσει εκθέσεις για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων «όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις των αρχών των κρατών μελών με σκάφη ΜΚΟ που διασώζουν ανθρώπους στη θάλασσα».
Σε συντονισμό με τον Συνήγορο του Πολίτη
Όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο Τύπου η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια θα είναι σε συντονισμό με τον Έλληνα Συνήγορο του Πολίτη, Ανδρέα Ποτάκη, ο οποίος έχει την δικαιοδοσία να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές αρχές αντιμετώπισαν το σκάφος Adriana.
«Ενώ ο ρόλος των ελληνικών αρχών διερευνάται σε εθνικό επίπεδο, ο ρόλος του Frontex στην επιχείρηση έρευνας και διάσωσης πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί. Έχει αναφερθεί ότι σε αυτή την περίπτωση ότι ο Frontex ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές για την παρουσία του πλοίου και προσέφερε βοήθεια, αλλά δεν είναι σαφές τι άλλο θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είχε κάνει» ανέφερε η Έμιλυ Ό Ράϊλι.
«Μια τραγωδία αυτού του μεγέθους απαιτεί από όλους τους εμπλεκόμενους να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να είναι σαφείς στις δημόσιες τοποθετήσεις τους για το ποιος είναι υπεύθυνος γι’ αυτούς τους θανάτους. Το γραφείο μου θα επικεντρωθεί στο ρόλο του Frontex, καθώς προσπαθούμε να συνδυάσουμε τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανατροπή του σκάφους και στο θάνατο τουλάχιστον 500 ανθρώπων», είπε, ενώ προσέθεσε ότι « η μετανάστευση προς την Ευρώπη θα συνεχιστεί και εναπόκειται στην Ε.Ε να διασφαλίσει ότι ενεργεί με τρόπο που να διατηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και να μην παραβλέπει τον ανθρώπινο πόνο που αναγκάζει τους ανθρώπους να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή πέρα από τις χώρες καταγωγής τους».
Ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε σε ό,τι αφορά την προάσπιση των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στις δραστηριότητες διαχείρισης των συνόρων θα εξεταστεί ξεχωριστά το φθινόπωρο. Παράλληλα, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια σκοπεύει να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο η Κομισιόν παρακολουθεί τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των επιχειρήσεων διαχείρισης των συνόρων που υποστηρίζονται από κονδύλια της Ε.Ε. Ακολουθεί έρευνα, η οποία ολοκληρώθηκε το 2022, σχετικά με τα κονδύλια της ΕΕ για τη διαχείριση των συνόρων στην Κροατία, στην οποία η κ. Ό Ράϊλι ζήτησε από την Επιτροπή να ζητήσει από τις εθνικές αρχές να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη διερεύνηση αναφορών κακομεταχείρισης μεταναστών και αιτούντων άσυλο. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια θα ζητήσει τη γνώμη του Έλληνα ομολόγου της για τη νέα έρευνα.
Παράλληλα, σχεδιάζει να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόσφατη συμφωνία της Ε.Ε με την Τυνησία σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των συνόρων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο θα αξιολογηθεί ο αντίκτυπος ορισμένων δραστηριοτήτων που καλύπτονται από τη συμφωνία στα ανθρώπινα δικαιώματα.