Ξημερώματα στο Χ95, το λεωφορείο που πάει από το σύνταγμα στο αεροδρόμιο. Όρθιοι οδηγοί πίνουν καφέ στο χέρι πλάι στα οχήματα. Περνούν οδοκαθαριστές. Αγοράζω το εισιτήριο, πεντέμισι ευρώ, και πάω στη θέση μου.
Έχω βγάλει τη δύσκολη πίστα του Ιουλίου στο κέντρο της Αθήνας. Εικόνες τουριστών μούσκεμα στον ιδρώτα να σέρνουν με δυσκολία τροχήλατες βαλίτσες στα στενά πεζοδρόμια μπλέκονται μες στο μυαλό μου με συζητήσεις που είχα με φίλους από το εξωτερικό που πέρασαν τον καύσωνα στην πόλη. Απόρησαν με την τιμή της μπίρας, των ταξί, του σούπερ μάρκετ, απόλαυσαν τη ζέστη. Στις αποδράσεις τους στα νησιά τους πιάσανε κορόιδο από τη χωριάτικη μέχρι το κατεστραμμένο μηχανάκι-σκοτώστρα προς ενοικίαση.
Στο καφέ της γειτονιάς μου φέτος δεν θα πάει κανείς διακοπές. Το ενοίκιο, η κούραση από τις δουλειές, τα νησιά που είναι ακριβά και οι αναμνήσεις από το πόσο κόστιζαν κάποτε, τους έχουν ξενερώσει. Στο ίνσταγκραμ μου, από την άλλη, το γνωστό μονότονο τοπίο: άσπρες εκκλησίες, παραλίες, στενά, Αμοργός και ξέρες. Το απόλυτο σύμβολο της απόδρασης: κατάστρωμα, καφέδες, στρίμωγμα. Όποιος αντέχει, οικονομικά και σωματικά, να κάνει αυτήν την εκδρομή οφείλει να το δείχνει κιόλας.
Αξίζουν τα λεφτά τους τα τοπία της Ανάφης και της Αστυπάλαιας; Καλό φαγητό έχει και η Τουρκία και η Πορτογαλία λένε με εκδικητικότητα οι υπάλληλοι του καφέ της γειτονιάς μου που όμως τελικά δεν θα πάνε πουθενά. Σ’ έναν κόσμο με δεκάδες καλες εφαρμογές σύγκρισης τιμών και αεροπορικών, για πόσο ακόμη θα είναι τα νησιά του Αιγαίου μέρη που πάνε κανονικοί άνθρωποι με βαρετές δουλειές, λογαριασμούς και ενοίκιο; Θ’ αργήσουν να γίνουν, αν δεν έχουν γίνει ήδη, αυτά τα εξωπραγματικά μη μέρη όπου αράζουν περσόνες και παραγωγοί περιεχομένου; Τόποι νοσταλγίας για τους Έλληνες του εξωτερικού που αποζητούν τη θάλασσα των παιδικών τους χρόνων και λίγο καύσιμο για τον χειμώνα; Εικόνες που αναπαράγονται χιλιάδες φορές, σε οθόνες κλειδώματος, ταπετσαρίες υπολογιστών και αμέτρητα βίντεο ώσπου να μην είναι τόποι πια, αλλά αναπαράσταση τοπίου;
Μ αυτές τις σκέψεις κατευθύνομαι προς το αεροδρόμιο μέσα στη χαλαρή πρωινή κυκλοφορία του Αυγούστου. Καθώς το Χ95 στρίβει δύο στάσεις πριν το τέρμα ξεσπάει καβγάς. Ο οδηγός οδηγεί όπως να ‘ναι και, προφανώς, δεν είναι όλοι συνηθισμένοι στο αθηναϊκό στυλ οδήγησης και αγένειας. Με τα πολλά και με το πόδι του οδηγού να συνδέει τον ψυχικό του κόσμο με τη μοίρα μας, φτάνουμε. Το όχημα φρενάρει τόσο απότομα που ένας επιβάτης πέφτει κανονικά κάτω, όλοι είναι τρομαγμένοι. Χάλασαν οι διακοπές τους ή θα ρομαντικοποιήσουν το χαοτικο πρωινό όταν γυρίσουν στο γραφείο;
Στο αεροδρόμιο το φως είναι τέλειο για τα βίντεο που τώρα βγάζουν όλοι, μετεξέλιξη της ήδη προβληματικής μαζικής αποδοχής της σέλφι. Ολόκληρες οικογένειες κάνουν τικτοκ. Μία κοπέλα ενημερώνει το κοινό της για τις διακοπές της στην Ελλάδα. Έχει τη μύτη χωμένη στη συσκευή και οι εκφράσεις της είναι τόσο επιτηδευμένες που νιώθω άβολα και γοητευμένη την ίδια ώρα που το αγόρι της (;) σκρολάρει περιεχόμενο που έχουν παράξει άλλες κοπέλες στο ίντερνετ.
Επιβιβάζομαι σε μια πτήση προς Βορρά και αφήνομαι στην αγχωμένη φλυαρία του διπλανού μου. Μια απότομη μανούβρα κατά την απογείωση τον έχει κάνει ομιλητικό. Πήγε στα νησιά και γυρίζει στον γερμανικό χειμώνα. Δεν έφαγε ψάρι γιατί δεν είναι χαζός να δώσει τόσα λεφτά για ένα ψάρι, είπε. Τα νησιά του θύμιζαν ερήμους που έχει επισκεφτεί σε μέρη εκτός Ευρώπης, είπε. Τα αυτοκίνητα ήταν ακριβά. Οι συγκοινωνίες ανύπαρκτες. Τα ακτοπλοϊκά κόστιζαν περισσότερο απ’ την πτήση μας. Άξιζε τα λεφτά της η εκδρομή του; Επέμενα, ήθελα να μού πει πως τα σιχάθηκε όλα ή να πολιτικοποιήσει κάπως τις αναμνήσεις του. Με κοίταξε ανέμελα, σαν να κοίταζε κάτι όμορφο μες στο κεφάλι του. Ναι, είπε, χωρίς δισταγμό. Η Σέριφος ήταν από τα πιο όμορφα μέρη του κόσμου, πιο όμορφη κι από τη Μήλο. Και άλλα νησιά μού αράδιασε, όλα ανασύρονταν από ένα σημείο του μυαλού του που τον έκανε να ηρεμεί και να διστάζει. Το βλέμμα του υπονοούσε μία θεμελιώδη ανικανότητά μου, όσο και να προσπαθούσα δεν θα κατάφερνα να δω τη δική του Σέριφο, τον ολοδικό του, απολύτως προσωπικό τόπο. Δεν είχε νόημα να γενικολογούμε πια, έβαλε ακουστικά, άνοιξα να ξαναδιαβάσω την πιο πρόσφατη Σάλι Ρούνι.
Ηττημένοι απ’ την επιθυμία μας να είμαστε άλλοι, στριμωχνόμαστε σε καταστρώματα και καμπίνες αεροσκαφών, υπομένουμε ελέγχους εισιτηρίων, εγγράφων και αποσκευών, στεκόμαστε σε ουρές, σε άβολα σημεία μετάβασης, σε αποβάθρες
Όταν προσγειωθήκαμε είχε συννεφιά και ένα δροσερό, σχεδόν φθινοπωρινό αεράκι. Το γρήγορο άνετο τραίνο για το κέντρο της πόλης κόστιζε τέσσερα ευρώ. Εγώ εισέπνεα λες και είχα συνδεθεί με μάσκα φρέσκου οξυγόνου. Ο συνεπιβάτης της πτήσης μου έκανε “τς” και το σώμα του σφιγγόταν. Όπως πολλοί στην πτήση, φορούσε παντόφλες και σορτς που έμοιαζαν παράταιρα στην γκρι συννεφιά του προορισμού μας. Εγώ φορούσα φθινοπωρινά. Δεν πηγαίναμε πραγματικά στο ίδιο μέρος, ήμασταν μόνο στην ίδια πτήση.
Μάλλον όλοι θέλουν απλώς να ταξιδεύουν σκέφτηκα κοιτώντας από το παράθυρο έναν ουρανό σαν γάλα. Είμαστε έτοιμοι να συγχωρήσουμε διάφορα στους τοπους και τους ανθρώπους της επιλογής μας, είμαστε πρόθυμοι να μας υπερχρεώσουν, να μας στιβάξουν σε δυσλειτουργικά λεωφορεία, να μάς φερθούν με αγένεια, να πάθουμε έγκαυμα ή κρυολόγημα, να ξυπνήσουμε μέσα σε μία σύγχυση τοπίων.
Ηττημένοι απ’ την επιθυμία μας να είμαστε άλλοι, στριμωχνόμαστε σε καταστρώματα και καμπίνες αεροσκαφών, υπομένουμε ελέγχους εισιτηρίων, εγγράφων και αποσκευών, στεκόμαστε σε ουρές, σε άβολα σημεία μετάβασης, σε αποβάθρες. Διανύουμε αποστάσεις μόνο και μόνο για να δούμε τα πράγματα αλλιώς.
