Χθες το πρωί, στις 11, εργαζόμενοι του νοσοκομείου Χανίων διέκοψαν για δύο ώρες την εργασία τους και συγκεντρώθηκαν στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου. Η κινητοποίηση ήταν μια ένδειξη διαμαρτυρίας για άλλο ένα περιστατικό βίας που βίωσαν συνάδελφοί τους του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών στην εφημερία της περασμένης Κυριακής. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ένας 34χρονος ασθενής με καταγωγή από την Αίγυπτο άρχισε να φωνάζει, να απειλεί, να βρίζει το προσωπικό και να πετάει αντικείμενα που έβρισκε μπροστά του. Εφτασε στο σημείο να πετάξει ένα μεταλλικό σκαμπό σε μια 53χρονη νοσηλεύτρια των ΤΕΠ, η οποία τραυματίστηκε ελαφρά. Οι αστυνομικοί που κλήθηκαν στο σημείο κατάφεραν με δυσκολία να επαναφέρουν την τάξη στους χώρους του ΤΕΠ, ενώ συνέλαβαν τον δράστη.
Το ξέσπασμα του συγκεκριμένου ασθενούς, σύμφωνα με τους εργαζομένους, ήταν αναίτιο και δεν «προειδοποίησε» σε βαθμό που να τους κινητοποιήσει, ώστε να προσπαθήσουν να τον ηρεμήσουν εγκαίρως. Αυτό είναι η εξαίρεση στον κανόνα, καθώς σύμφωνα με τους ειδικούς, «τα σημάδια πάντα υπάρχουν». Οπως ανέφερε ο επικουρικός γιατρός στην ψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου «Παπανικολάου», Δημήτριος Δανιήλ, σε ειδική συζήτηση που διοργάνωσε στο πλαίσιο της ΔΕΘ ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης, «ένα σημάδι είναι η επιθετική στάση του σώματος. Το άτομο μιλάει απότομα και είναι σε ένταση. Αυτό που λέμε κοινώς: “ψάχνεται”. Θα μεγαλοποιήσει τη δυσφορία του. Θα πλησιάσει πολύ τον γιατρό και θα περάσει στον ζωτικό του χώρο, προσπαθώντας να επιβάλει με την παρουσία του αυτό που επιθυμεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να “χτυπάνε” όχι απλά καμπανάκια, αλλά καμπάνες, ότι αυτός ο άνθρωπος μπορεί να ασκήσει βία λεκτική, ακόμη και σωματική».
Η αναμονή
Στη συζήτηση συμμετείχαν, εκτός από τον κ. Δανιήλ, ο διευθυντής ΤΕΠ του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Ντούρος, ο διευθυντής της παιδοψυχιατρικής κλινικής του Ιπποκρατείου Θεσσαλονίκης Βάιος Νταφούλης και η καθηγήτρια Ιατροδικαστικής ΑΠΘ Λήδα Κοβάτση, οι οποίοι περιέγραψαν το «προφίλ» των επιτιθέμενων, αλλά και τους τρόπους που μπορεί να προληφθεί η κλιμάκωση της βίας. Οπως σημείωσαν, είναι –κυρίως– συνοδοί ασθενών ή και ασθενείς το πρόβλημα υγείας των οποίων θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί και σε μια δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και όχι στο τριτοβάθμιο νοσοκομείο.
Δηλαδή, πρόκειται για περιστατικά που βιώνουν και τη μεγαλύτερη αναμονή έως ότου εξετασθούν από τον γιατρό, αφού η σειρά στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών είναι κάτι εύπλαστο και αλλάζει ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού, ιδίως όταν τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν μεγάλες ελλείψεις προσωπικού. Αντιθέτως, όπως ανέφερε ο κ. Ντούρος, «όσοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας είναι και αυτοί που δημιουργούν τα λιγότερα “παρατράγουδα”».
Η εμπειρία γιατρών και προσωπικού ειδικά των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών, άλλωστε, είναι μεγάλη. «Τα επείγοντα είναι ένας ιδιαίτερος χώρος υψηλών εντάσεων με μεγάλο στρες και πολύωρες αναμονές που ευνοούν αυτά τα φαινόμενα», εξήγησε ο κ. Ντούρος. Ενδεικτικό είναι επεισόδιο στο νοσοκομείο Κιλκίς, όπου μια ασθενής που πήγε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, τον περασμένο Ιούλιο, προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στο ΤΕΠ απαιτώντας να εξεταστεί αμέσως χωρίς να περιμένει. Κλήθηκε η αστυνομία και η ασθενής αποχώρησε για να επιστρέψει έπειτα από λίγη ώρα, όπου απείλησε, εξύβρισε το προσωπικό και χτύπησε ειδικευόμενο γιατρό, την εφημερεύουσα νοσηλεύτρια και τραυματιοφορέα, πριν αποχωρήσει για δεύτερη φορά, πάλι υπό τον φόβο της αστυνομίας.
«Σπάνια έχουμε ένα αιφνίδιο περιστατικό βίας. Η ένταση και η βία έχουν την έννοια της κλιμάκωσης. Είναι πολύ σωστό να τις προλαμβάνουμε πριν κλιμακωθεί», τόνισαν οι ειδικοί. Σύμφωνα με τον κ. Δανιήλ, ένα «τρικ» αποκλιμάκωσης είναι ο γιατρός να προσπαθήσει να μπει στη θέση του πολίτη. Να σκεφτεί ότι έχει πάει στο νοσοκομείο γιατί ανησυχεί. Ανεξαρτήτως της βαρύτητας του περιστατικού, για τον ασθενή και τον συνοδό του το πρόβλημα είναι υπαρκτό. «Μπορούμε να μιλήσουμε απλά και ανθρώπινα, να του πούμε “καταλαβαίνουμε ότι έχετε τον πόνο σας, δυστυχώς αυτή είναι η κατάσταση, αυτοί είμαστε οι γιατροί που αντιμετωπίζουμε εκατοντάδες περιστατικά σε κάθε εφημερία, κάνουμε ό,τι μπορούμε”», επισήμανε ο κ. Δανιήλ. Συμβούλεψε δε τους συναδέλφους του να κάνουν επαφή με τα συναισθήματα του επιτιθέμενου και να τον ρωτούν ευθέως «τι έγινε, γιατί έχεις θυμώσει;» ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα υποκύψουν σε παράλογα αιτήματα.
Ο ρόλος των γιατρών
«Στα ΤΕΠ δεν χωράνε ευέξαπτοι γιατροί. Οφείλεις (ως γιατρός) να βρεις την ηρεμία που χρειάζεται για να εκτονωθεί η έκρυθμη κατάσταση, να βοηθήσεις τον επιτιθέμενο ασθενή ή τον συνοδό του, αλλά και τους υπολοίπους που επιβαρύνονται από τις φωνές και τις αντιπαραθέσεις», σημείωσε ο κ. Ντούρος. Αναφερόμενος στη γενική κατεύθυνση που ακολουθούν στο νοσοκομείο του, είπε: «Δεν θα μαλώσουμε και δεν θα λογοφέρουμε με πολίτες που από την πλευρά τους έχουν δίκιο. Ερχονται στο νοσοκομείο για να εξεταστούν και να θεραπευτούν. Αν έχουν παράπονα από το ΕΣΥ, τους προτρέπουμε να απευθυνθούν στη διοίκηση».