«Μαιευτήριο» και καταφύγιο θαλάσσιων οργανισμών, αποθήκη μπλε άνθρακα, πηγή ζωής στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η αξία των λιβαδιών Ποσειδωνίας είναι αναμφισβήτητη επιστημονικά, ωστόσο η προστασία τους στη χώρα μας είναι περιορισμένη. Ενα νέο πρόγραμμα σε τέσσερις μεσογειακές χώρες –στην Ελλάδα αφορά τις Μικρές Κυκλάδες και τη Γυάρο– έρχεται να αναδείξει τη σημασία αυτών των υποθαλάσσιων οικοτόπων και να επισημάνει το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης αγκυροβολίας.
Το πρόγραμμα ονομάζεται «Μπλε δάση της Μεσογείου» (Mediterranenan Blue Forests) και θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Τυνησία και τη Γαλλία, υπό τον γενικό συντονισμό του μεσογειακού γραφείου του WWF. Στη χώρα μας, θα συνεργαστούν το ελληνικό γραφείο του WWF, στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Cyclades Preservation Fund. Συντονιστής του προγράμματος είναι ο Βαγγέλης Παράβας. «Επιλέξαμε τις Μικρές Κυκλάδες, γιατί έχουν εκτεταμένα λιβάδια Ποσειδωνίας σε καλή κατάσταση, τα οποία όμως δέχονται σημαντικές πιέσεις από τα σκάφη που αγκυροβολούν ανεξέλεγκτα. Θα εξετάσουμε επίσης την περιοχή της Γυάρου, στην οποία το WWF έχει προγράμματα πολλά χρόνια και έχει σχεδιάσει κάποιες δράσεις για αγκυροβόλια φιλικά προς το περιβάλλον», εξηγεί.
Η ζημιά που προκαλούν τα σκάφη στα λιβάδια Ποσειδωνίας δεν είναι αμελητέα. «Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η άγκυρα, όσο η αλυσίδα της. Οταν ένα σκάφος έχει αγκυροβολήσει, τότε περιστρέφεται κυκλικά γύρω από την άγκυρα, με την αλυσίδα να ξεριζώνει ό,τι βρίσκεται στον βυθό. Τα φιλικά προς την Ποσειδωνία αγκυροβόλια αποτελούνται από μια βάση, η οποία “βιδώνει” στον βυθό και ένα σκοινί που καταλήγει σε ένα στέλεχος που επιπλέει (σαν σημαδούρα), όπου και «δένει» το σκάφος».
Η Γαλλία έχει από το 2021 θεσπίσει μέτρα κατά της ανεξέλεγκτης αγκυροβολίας των σκαφών. «Ολα τα σκάφη άνω των 24 μέτρων πρέπει να δένουν υποχρεωτικά σε αγκυροβόλια. Στη χώρα μας η κατάσταση είναι χύμα, παρότι η Ποσειδωνία είναι οικότοπος προτεραιότητας (δηλαδή προστατεύεται από την κοινοτική νομοθεσία), ο καθένας δένει όπου θέλει. Γι’ αυτό και ένας από τους στόχους του προγράμματος θα είναι να προτείνουμε αλλαγές στη νομοθεσία, τόσο για την ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση, όσο και για την αδειοδότηση και εγκατάσταση αγκυροβολίων».
Εκτός από το θέμα των αγκυροβολίων, η ελληνική ομάδα του προγράμματος θα εκτιμήσει το μέγεθος των καταβοθρών (αποθηκών) «μπλε άνθρακα» των λιβαδιών Ποσειδωνίας των Κυκλάδων. Παράλληλα, θα εφαρμοστούν συμμετοχικές διαδικασίες διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες για τη διαμόρφωση όλων των προτάσεων και μέτρων διαχείρισης.
Στις ελληνικές θάλασσες, η Ποσειδωνία σχηματίζει εκτεταμένα λιβάδια στις περισσότερες παράκτιες περιοχές και φτάνει μέχρι και τα 45 μέτρα βάθος. Η συνολική έκταση των λιβαδιών της στη χώρα μας εκτιμάται σε περίπου 2.500 τετρ. χλμ., καλύπτοντας μήκος μεγαλύτερο από το 70% της ακτογραμμής.
Οπως αναφέρει το WWF, η παρουσία ενός υγιούς λιβαδιού μαρτυρεί την καλή περιβαλλοντική κατάσταση του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, καθώς η Ποσειδωνία έχει αυστηρές οικολογικές «απαιτήσεις» (καλή ανανέωση των υδάτινων μαζών, απουσία ρύπων κ.ά.).