Εικονογράφηση: Loukia Kattis
Ακούστε το άρθρο
Το μαρτυρούν οι σκληροί δείκτες, το τονίζουν οι ειδικοί της Υγείας: τα κρούσματα του κορωνοϊού αυξάνονται, όπως και οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Τι σημαίνει, όμως, αυτό στην πράξη για την πίεση που θα δεχτεί το σύστημα Υγείας, αλλά και για τη συμπεριφορά που πρέπει να επιδεικνύουν οι πολίτες τον τέταρτο κατά σειρά χειμώνα που καλούμαστε να συνυπάρξουμε με την COVID-19;
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το σύνολο των νέων εισαγωγών ασθενών στα νοσοκομεία της επικράτειας για COVID-19 την εβδομάδα 39/2023 ήταν 868, παρουσιάζοντας αύξηση 19% σε σχέση με τις προηγούμενες 4 εβδομάδες. Ο αριθμός των διασωληνωμένων είναι 36, ενώ καταγράφηκαν 53 θάνατοι με διάμεση ηλικία τα 82 έτη, έναντι 35 που είχαν καταγραφεί την εβδομάδα από 18 έως 24 Σεπτεμβρίου.
Την ίδια στιγμή, η επιτήρηση του ιικού φορτίου στα αστικά λύματα έδειξε αύξηση της κυκλοφορίας του κορωνοϊού σε 4 από τις 8 περιοχές που ελέγχθηκαν. Οσο για τη θετικότητα της γρίπης στην κοινότητα, παραμένει κάτω του 10%, ενώ καταγράφηκε ένας νέος θάνατος από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Σε χαμηλά επίπεδα παραμένει ακόμα και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – RSV.
Θα πιέσουν τα κρούσματα το σύστημα Υγείας;
Ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής στο ΕΚΠΑ, σημειώνει πως η νέα έξαρση του κορωνοϊού ξεκίνησε στα μέσα Σεπτεμβρίου και σχετίζεται με την έλευση των νέων υποπαραλλαγών του ιού. Η μετάδοση, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή τη στιγμή συμβαίνει σε όλους τους χώρους.
«Η περίοδος των αναπνευστικών ιών είναι εδώ. Εχουμε ήδη ρινοϊούς, αδενοϊούς και κορωνοϊό. Ενα στα 3 περιστατικά είναι COVID-19. Δεν θεωρώ, παρ’ όλα αυτά, πως αυτή η αύξηση θα πιέσει το σύστημα Υγείας μέχρι του βαθμού να χρειαστούμε οριζόντια μέτρα» λέει ο ίδιος.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τον καιρό, αλλά και από τη συμπεριφορά που θα επιδείξουν οι πολίτες στα κλειστά περιβάλλοντα, όπως γραφεία και σχολεία.
Η Σοφία Πουρίκη, πνευμονολόγος και επιμελήτρια στη ΜΕΘ – COVID-19 στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», πιστεύει πως, «καθώς αναμένουμε περαιτέρω αύξηση των κρουσμάτων, δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως σίγουροι πόσο πολύ θα πιέσει τελικά το εθνικό σύστημα Υγείας. Πολλά θα εξαρτηθούν από τον καιρό, αλλά και από τη συμπεριφορά που θα επιδείξουν οι πολίτες στους κλειστούς χώρους, όπως γραφεία και σχολεία. Η πίεση στο ΕΣΥ θα εξαρτηθεί επίσης από την εμβολιαστική κάλυψη που θα πετύχουμε τους επόμενους δύο μήνες σε γρίπη και COVID-19».
Θα έχουμε και έξαρση της γρίπης;
«Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια πότε θα δούμε έξαρση της γρίπης στην Ελλάδα, φοβόμαστε όμως πως ο συνδυασμός της με τον κορωνοϊό μπορεί να δημιουργήσει ένα δυνάμει επικίνδυνο μείγμα» σημειώνει η κ. Πουρίκη.
O κ. Μαγιορκίνης εμφανίζεται πιο αισιόδοξος. Κατά τον ίδιο, η πορεία της γρίπης θα είναι ηπιότερη από πέρυσι, όπως φάνηκε και από το κύμα που σημειώθηκε το καλοκαίρι στην Αυστραλία. «Η καμπύλη της γρίπης έχει επανέλθει σε προ κορωνοϊού επίπεδα», αναφέρει.
Η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, επισημαίνει πως η συνύπαρξη των διαφορετικών λοιμώξεων του αναπνευστικού, τη χειμερινή περίοδο, αποτελεί πια τη νέα κανονικότητα.
Οπως αναφέρει: «Πλέον, τόσο η γρίπη όσο και η COVID-19 οδηγούν κυρίως σε ήπια νόσηση που αυτοϊάται χωρίς σοβαρές επιπλοκές. Βέβαια, υπάρχει αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών Υγείας από όσους εμφανίσουν πιο σοβαρά συμπτώματα και κινδυνεύουν από σοβαρή νόσηση και θάνατο. Πρόκειται για τα άτομα άνω των 60 ετών και αυτά με σοβαρά ή χρόνια προβλήματα υγείας».
Είναι πλέον ο κορωνοϊός εποχικός ιός;
«Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ακόμα να αποκαλούμε τον κορωνοϊό εποχικό ιό» τονίζει ο κ. Μαγιορκίνης και προσθέτει: «Παραμένει και φέτος ένα σημαντικό βάρος στο σύστημα Υγείας και συνεχίζει να “ροκανίζει” πόρους».
Με την παραπάνω άποψη συμφωνεί και ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος των ελευθεροεπαγγελματιών παιδιάτρων Αττικής. «Το αποτύπωμα της COVID-19 στην κοινότητα, αλλά και στο ΕΣΥ, είναι ισχυρό, ενώ o ιός συνεχίζει ακόμα να εξελίσσεται με έναν δεδομένο ρυθμό. Θα μας πάρει χρόνια για να μπορέσουμε να τον θωρήσουμε εποχικό ιό», σχολιάζει ο ίδιος.
Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν και πότε;
Σύμφωνα με τον Νίκο Τζανάκη, καθηγητή Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κρήτης, το εμβόλιο του κορωνοϊού είναι σημαντικό να γίνει από όσους ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες, τις έγκυες γυναίκες και τους άνω των 65 ετών. Οι εν λόγω πολίτες πρέπει να κάνουν το εμβόλιο μέσα στον μήνα Οκτώβριο. Ο κ. Τζανάκης δεν συστήνει, πάντως, εμβολιασμό για την COVID-19 σε όσους ανθρώπους δεν ανήκουν στις παραπάνω ομάδες.
H κ. Ψαλτοπούλου αναφέρει πως στη χώρα μας οι συστάσεις του αντιγριπικού εμβολιασμού για τη φετινή περίοδο περιλαμβάνουν πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή/και επιπλοκές. Σε αυτές τις ομάδες περιλαμβάνονται άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, παιδιά 6 μηνών και άνω και ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή, έγκυες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, υγειονομικοί υπάλληλοι, κλειστοί πληθυσμοί, όπως στρατόπεδα, καταστήματα κράτησης, άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους, καθώς και φροντιστές ατόμων υψηλού κινδύνου.
Ολοι οι ειδικοί που μίλησαν στην «Κ» υπογραμμίζουν πως το εμβόλιο για τη γρίπη πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τις 20 Νοεμβρίου, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Εχουμε περάσει, από την εποχή των μέτρων για τον γενικό πληθυσμό, στα εξειδικευμένα μέτρα προστασίας για κάθε πολίτη ξεχωριστά
Οι κ. Μαγιορκίνης και Τζανάκης τονίζουν πως η συνταγογράφηση του εμβολίου για τη γρίπη είναι απαραίτητη. Οπως το θέτει ο κ. Τζανάκης: «Εχουμε περάσει, από την εποχή των μέτρων για τον γενικό πληθυσμό, στα εξειδικευμένα μέτρα προστασίας για κάθε πολίτη ξεχωριστά. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να χαρτογραφήσει το εμβολιαστικό προφίλ κάθε πολίτη. Πια, παίζουν ρόλο πολλοί και διάφοροι παράγοντες, όπως μια συμπαρομαρτούσα λοίμωξη, μια φαρμακευτική αγωγή, προηγούμενος εμβολιασμός, προηγούμενη νόσηση κ.λπ. Η ατομική πρωτοβουλία και για τα δύο εμβόλια είναι λανθασμένη, υπάρχει κόσμος που δεν χρειάζεται καθόλου να τα κάνει και άλλοι που πρέπει να σπεύσουν».
Ποια ατομικά μέτρα συστήνεται να λαμβάνουν οι πολίτες;
Η κ. Πουρίκη σημειώνει πως, ελλείψει πια των οριζόντιων μέτρων πρόληψης, οι πολίτες πρέπει να είναι από μόνοι τους σε εγρήγορση. Η ίδια αναφέρει ότι ένας πολίτης με συμπτώματα πρέπει να κάνει άμεσα ένα διπλό σελφ τεστ (γρίπης – κορωνοϊού) και να αναφέρει σε κάθε περίπτωση τα συμπτώματα που εμφανίζει στον γιατρό του. «Από όποιον ιό και αν νοσούμε, πρέπει να απομονωνόμαστε από τα περιβάλλοντα –εργασιακά, σχολικά κ.τ.λ– στα οποία βρισκόμαστε, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, έτσι ώστε να σπάμε τις αλυσίδες μετάδοσης. Δεδομένου ότι γνωρίζουμε πια πώς να συμπεριφερόμαστε απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις, αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα δίχτυ ασφαλείας. Την ίδια λογική πρέπει να έχει και η χρήση της μάσκας. Οι ευάλωτοι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν ήδη και αυτό είναι και το σωστό να κάνουν».
H κ. Ψαλτοπούλου αναφέρει με τη σειρά της πως οι πληθυσμιακές ομάδες που πρέπει να κάνουν τα εμβόλια κορωνοϊού και γρίπης θα πρέπει να είναι σχολαστικές με τα μέτρα ατομικής προστασίας και είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούν μάσκα όταν βρίσκονται σε πολυσύχναστους χώρους για όσο διάστημα οι ιώσεις του αναπνευστικού βρίσκονται σε έξαρση.
Πώς προστατεύουμε τα παιδιά;
«Στα παιδιά, παρατηρούμε φέτος, όπως και πέρυσι, την έναρξη των ιώσεων αρκετά νωρίς και ενώ ο καιρός είναι ακόμα καλός», σημειώνει ο κ. Νταλούκας, αναφέροντας μάλιστα πως η νοσηρότητα είναι ήδη υψηλή στα σχολεία. Κατά τον ίδιο, ήδη καταγράφονται αρκετά κρούσματα γαστρεντερίτιδας, όπως φυσικά και κορωνοϊού, αλλά και λαρυγγίτιδας. «Πολλά παιδιά έχουν συνάχι, βήχα, αλλά και πυρετό. Γρίπη στα παιδιά δεν έχουμε δει ακόμα», αναφέρει.
Ο ίδιος σημειώνει ακόμα πως το εμβόλιο της γρίπης συστήνεται καταρχάς σε συγκεκριμένες ομάδες παιδιών που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να εμβολιαστούν τα παχύσαρκα παιδιά, άποψη με την οποία συμφωνεί και ο κ. Τζανάκης.
Πάντως, ο πρόεδρος των παιδιάτρων αναφέρει πως, όταν παρέλθει η 20ή Νοεμβρίου, οπότε θα πρέπει να έχουν εμβολιαστεί οι ομάδες αυξημένου κινδύνου για τη γρίπη, καλό είναι να ανοίξει ο εμβολιασμός και για τα υπόλοιπα παιδιά, λογική που υιοθετείται στην Αμερική, αλλά και σε άλλες χώρες.
Οσο για το εμβόλιο του κορωνοϊού στα παιδιά, ο ίδιος λέει πως είναι καλό να το κάνουν όσα δεν έχουν εμβολιστεί καθόλου έως τώρα, ακόμα και αν έχουν νοσήσει από την COVID-19. Αναφέρει επίσης ότι και για τα δύο εμβόλια (γρίπης – κορωνοϊού) πρέπει να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του παιδιάτρου.
Τέλος, η κ. Ψαλτόπουλου υπογραμμίζει ότι, καθώς τα σχολεία είναι χώροι συγχρωτισμού των μαθητών και άρα μπορεί να παρατηρηθεί συρροή κρουσμάτων λοιμώξεων του αναπνευστικού, είναι σημαντικό να τονιστεί η αξία της εκπαίδευσης των μαθητών για την τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας και προσωπικής υγιεινής.
Οπως αναφέρει και η κ. Πουρίκη: «Δεδομένου ότι τα παιδιά εφάρμοσαν, σε ικανοποιητικό βαθμό μάλιστα, αυτά τα μέτρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα έχουν μεγάλο όφελος εάν τα υιοθετήσουν σταθερά, εφεξής».