Καταιγίδες, πλημμύρες και ξηρασίες λόγω καύσωνα έχουν καταστρέψει τεράστιες εκτάσεις γης τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ ακραία φαινόμενα παρατηρούνται ολοένα και πιο συχνά. Πώς όμως βιώνουν οι ίδιοι οι εθελοντές που βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» κάθε καταστροφής την κλιματική κρίση στο πέρασμα των χρόνων και ποιες είναι οι δικές τους προτάσεις ώστε να υπάρξει καλύτερη διαχείριση σε αντίστοιχες περιπτώσεις;
«Ο καιρός τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αλλάξει αρκετά κι αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία σε κάποια πράγματα, συντελεί στο να χειροτερεύει συνεχώς αυτή η κατάσταση. Πλέον όμως, καλούμαστε πολύ συχνά να επιχειρήσουμε σε δύσκολες καταστάσεις», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Ρουμελιώτης, πρόεδρος της Επίλεκτης Ομάδας Ειδικών Αποστολών Ελλάδος, ο οποίος έχει επιχειρήσει ως εθελοντής σε πολλές καταστροφές, εδώ και 30 χρόνια, όπως στις φωτιές της Πάρνηθας, στις πλημμύρες στην Καρδίτσα, στις φωτιές στη Ρόδο, στην Εύβοια, στις πλημμύρες της Κινέτας και της Μάνδρας.
Πλέον, έχουν αλλάξει οι εποχές, δεν υπάρχει φθινόπωρο και άνοιξη, ξαφνικά πηγαίνουμε από το κρύο στη ζέστη. Ακούμε από τη μία στιγμή στην άλλη ότι πέφτει χαλάζι. Από εδώ και πέρα, φαντάζομαι ότι θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε όλο και χειρότερες καταστάσεις».
Αυτό που έζησε στην Καρδίτσα, όπως μας μεταφέρει, ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εκείνον. «Είμαι 30 χρόνια διασώστης και δεν έχω ξαναζήσει κάτι τόσο έντονο», σημειώνει περιγράφοντας μια στιγμή που του έχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη. «Στον Κοσκινά στην Καρδίτσα, δεν μπορώ να ξεχάσω τη στιγμή που απεγκλωβίσαμε έξι άτομα και οι τέσσερις ήταν ηλικιωμένοι. Οι αγκαλιές και τα ευχαριστώ τους ήταν ό,τι καλύτερο για εμάς. Τους βγάλαμε με βάρκες. Ψάχναμε να βρούμε ανάμεσα στα βυθισμένα σπίτια, κάποια σκάλα για να την πάμε στη σκεπή που βρίσκονταν μαζί με τα ζώα τους και να τους απομακρύνουμε. Ξεκινήσαμε τη διάσωση στη μία και τελειώσαμε στις πέντε το απόγευμα».
Η κλιματική αλλαγή, όπως υπογραμμίζει, υπάρχει, αλλά χρειάζεται να εστιάσουμε περισσότερο στην πρόληψη. «Το ότι υπάρχει η κλιματική αλλαγή, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε κάποια πράγματα προληπτικά. Όπως για παράδειγμα να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα πριν από την πλημμύρα. Πρέπει να δούμε λίγο διαφορετικά το θέμα της πρόληψης γενικότερα και αυτό πρέπει να ξεκινήσει από τα σχολεία. Χρειάζεται να ενημερώνονται τα παιδιά για κάποια πράγματα που αφορούν περισσότερο την κλιματική αλλαγή, το θέμα των πυρκαγιών, των πλημμυρών, τα χιόνια, για να ξέρουν τι θα πρέπει να κάνουν και πώς να αντιδράσουν. Δυστυχώς δεν το έχουμε αυτό», σημειώνει ο κ. Ρουμελιώτης λέγοντας «ναι» στη γρήγορη ενημέρωση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι «θα χτυπάει το “112” για το παραμικρό».
«Πλέον επιχειρούμε 12 μήνες τον χρόνο»
Τη δική του οπτική παραθέτει και ο διοικητής του Πυροσβεστικού Σώματος Εθελοντών Νέου Βουτζά -Προβάλινθου, Θανάσης Λασκούδης. «Φέτος στην Πάρνηθα, ενώ ο αέρας ήταν βόρειος η φωτιά ερχόταν αντίθετα, ένα φαινόμενο που δεν το είχαμε συναντήσει ξανά. Επίσης, τον Σεπτέμβρη, κληθήκαμε να σβήσουμε φωτιά στην περιοχή του Μαραθώνα, η οποία είχε 7 εστίες ταυτόχρονα και προκλήθηκαν μόνο από κεραυνούς. Έβρεχε και σβήναμε φωτιές», αναφέρει χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι δεν έχει ξανασυναντήσει κάτι παρόμοιο.
«Η μεγαλύτερη βοήθεια που μπορεί να έρθει είναι η πρόληψη και όχι η καταστολή».
Στη συνέχεια, μιλώντας για την πρόληψη, εξηγεί ότι «ακραία φαινόμενα πάντα είχαμε, αν ήμασταν πιο προσεκτικοί σίγουρα οι επιπτώσεις θα ήταν μικρότερες, όχι κατά πολύ όμως, γιατί τα φαινόμενα είναι πολύ έντονα. Κι αυτό ακριβώς βλέπουμε με το πέρασμα των χρόνων, ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα επικρατούν ακραία φαινόμενα. Ο κόσμος, παρόλα αυτά, πρέπει να ενημερωθεί και να κάνει μερικά απλά πράγματα. Για παράδειγμα, να καθαρίσει τον χώρο γύρω από το σπίτι του, να μην αφήνει εύφλεκτα υλικά και να μην ανάβει φωτιές. Η μεγαλύτερη βοήθεια που μπορεί να έρθει είναι η πρόληψη και όχι η καταστολή».
Καταγράφοντας τη διαφορά συγκριτικά με το παρελθόν, σημειώνει ότι σαν εθελοντική ομάδα, μέχρι πριν τέσσερα χρόνια επιχειρούσαν μόνο τρεις μήνες το καλοκαίρι. Πλέον, αυτό γίνεται 12 μήνες τον χρόνο. «Ακόμη και μέχρι χθες επιχειρούσαμε στη φωτιά στη Νέα Μάκρη», καταλήγει.
«Πρώτα ευθύνεται ο ανθρώπινος παράγοντας»
Στην Αττική, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει αλλάξει το κλίμα. «Παλαιότερα, δεν είχαμε ούτε τόσο βαρύ χειμώνα, ούτε πλημμύρες. Πιστεύω βέβαια ότι ευθύνεται πρώτα ο ανθρώπινος παράγοντας και μετά η αλλαγή», καταλήγει.
Από την πλευρά της η Λιάνα Κωνσταντίνου, εθελόντρια και ειδική σύμβουλος επικοινωνίας ΠΦΠΟ (Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία) και μέλος του ΠΥΣΕΘ (Πυροσβεστικό Σώμα Εθελοντών), που βοήθησε ως εθελόντρια στο «Μάτι», επισημαίνει πως «το βασικότερο είναι να ενημερώσει η κυβέρνηση με κάποια σποτ τους πολίτες τι θα πρέπει να κάνουν σε περίπτωση πυρκαγιών, πλημμυρών, κτλ. Χρειάζονται κατά τη γνώμη μου ανάλογα σεμινάρια στα σχολεία».
Ιδιαίτερα ευάλωτα τα ζώα
«Εμείς πηγαίνουμε σε καταστροφές για να σώσουμε ό,τι μπορούμε. Οι καταστάσεις σιγά-σιγά θα χειροτερεύουν και δεν είμαστε οργανωμένοι για να τις αντιμετωπίσουμε», υπογραμμίζει η πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας Ελλάδας, Αννα Τοσούνολγου.
«Είδαμε κατάματα ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο προστασίας των ζώων, είτε οικόσιτων, είτε άγριων, όλα αφήνονται έρμαια των καταστάσεων».
Στη συνέχεια σημειώνει ότι μετά τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες φέτος, «είδαμε κατάματα ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο προστασίας των ζώων, είτε οικόσιτων, είτε άγριων, όλα αφήνονται έρμαια των καταστάσεων. Γι’ αυτό χρειάζονται πρωτόκολλα που θα εφαρμόζονται σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, όταν ξεσπάει μία πυρκαγιά ή μία πλημμύρα, ένας κτηνοτρόφος θα πρέπει να ξέρει πώς να κινηθεί, θα πρέπει να υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο διαφυγής των ζώων και μεταφοράς τους σε ασφαλές σημείο. Με την κλιματική αλλαγή πολλά πράγματα θα αλλάξουν, τα ζώα θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν από τις περιοχές που βρίσκονται, όπως έγινε με τα ελάφια στη φωτιά της Ρόδου και της Φυλής και οφείλουμε να προστατεύσουμε τα ενδιαιτήματα των ζώων, ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν εκεί».
Όπως εξηγεί, με το πέρασμα των χρόνων ο αριθμός των ζώων που πεθαίνουν από τις καταστροφές έχει αυξηθεί. «Στην πυρκαγιά του Έβρου φοβόμασταν μην εξαφανιστεί ο μαυρόγυπας, ή μήπως δεν μπορούσε να επιστρέψει πίσω. Αν οι φωτιές είχαν ξεσπάσει λίγο νωρίτερα, θα είχαν καεί και οι ίδιοι και οι νεοσσοί, τώρα έχουν καεί οι φωλιές τους».
