Το Gov.gr με τις σχεδόν 1.600 ψηφιακές υπηρεσίες και εφαρμογές του άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει καθημερινά το πρόσωπο της δημόσιας διοίκησης τα προηγούμενα 4 χρόνια. Εκανε ευκολότερη τη ζωή πολιτών και επιχειρήσεων και σημαντικά απλούστερη την επαφή μας με βασικές δημόσιες υπηρεσίες πρώτης γραμμής. Τα ψηφιακά αυτά βήματα γίνονται στην τρέχουσα τετραετία άλματα, ώστε να συγκλίνουμε πραγματικά με τις πιο ώριμες ψηφιακά χώρες της δυτικής Ευρώπης.
Το ζητούμενο όμως για μια χώρα με τα χαρακτηριστικά και τα διαρθρωτικά προβλήματα της Ελλάδας, αλλά και τις νέες αναδυόμενες απειλές και κρίσεις που αντιμετωπίζει όλος ο κόσμος στο πεδίο της ασφάλειας, δεν είναι μόνο η απλοποίηση και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του κράτους. Αυτή, αν και πολύ σημαντική, είναι η κορυφή του παγόβουνου.
Το ζητούμενο είναι να αξιοποιήσουμε την εκθετική υπολογιστική δύναμη των ψηφιακών τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης προκειμένου να επιλύσουμε μακροχρόνιες παθογένειες της χώρας μας. Και ταυτόχρονα να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας ως κοινωνία και πολιτεία απέναντι στις πιέσεις που ασκούν η κλιματική κρίση, οι ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, το κυβερνοέγκλημα, η διεθνής τρομοκρατία.
Το ερώτημα είναι, μπορούμε να το πετύχουμε αυτό; Κι αν μπορούμε, έχουμε το σχέδιο και τους πόρους; Η απάντηση είναι καταφατική και στα δύο ερωτήματα.
Ηδη, χάρη στο εθνικό σχέδιο ανθεκτικότητας και ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε τουλάχιστον 12 δράσεις αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης σε ισάριθμα κρίσιμα πεδία δημόσιας πολιτικής, με συνολικό προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα 400 εκατ. ευρώ. Οι τεχνολογικές αυτές λύσεις δεν αποτελούν κάποια αφηρημένη ή στρυφνή επιστημονική εφαρμογή. Απαντούν σε πολύ συγκεκριμένα και ορατά σε όλους μας προβλήματα και παθογένειες της καθημερινότητάς μας.
Ποια είναι αυτά τα προβλήματα και πώς μπορεί να τα αντιμετωπίσει η τεχνητή νοημοσύνη; Ορισμένα παραδείγματα είναι χρήσιμα. Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η αυθαίρετη δόμηση, η αργή απονομή δικαιοσύνης, τα κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία μας, η μικροεγκληματικότητα και η καθημερινή παραβατικότητα σε δρόμους και γειτονιές, οι ανισότητες στην εκπαίδευση, οι κακοί δείκτες δημόσιας υγείας σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, η υπερσυνταγογράφηση φαρμάκων που οδηγεί σε πολυφαρμακία χωρίς να βελτιώνει την υγεία των πολιτών, αποτελούν διαχρονικά προβλήματα που κρατούν καθηλωμένη την Ελλάδα σε μια κατάσταση παρατεταμένης απόκλισης από την ευρωπαϊκή κανονικότητα.
Οσα αδυνατεί ή δυσκολεύεται να διαχειριστεί η «αναλογική» δημόσια διοίκηση μπορούν να αντιμετωπιστούν με μεγάλη ταχύτητα ως προς την ανάλυση δεδομένων.
Για κάθε ένα από αυτά τα προβλήματα έχουν σχεδιαστεί ειδικά προγράμματα αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης με ανάλυση και μετα-ανάλυση δεδομένων μεγάλου όγκου. Οσα αδυνατεί ή δυσκολεύεται να διαχειριστεί και να επιλύσει η «αναλογική» δημόσια διοίκηση με τα συμβατικά εργαλεία, μπορούν να αντιμετωπιστούν με μεγάλη ταχύτητα ως προς την ανάλυση δεδομένων από την τεχνητή νοημοσύνη.
Εξυπνοι αλγόριθμοι μπορούν να κάνουν διασταυρώσεις φορολογικών δηλώσεων και πραγματικών εισοδημάτων, ώστε να εντοπίσουν τη φοροδιαφυγή. Συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν με μεγάλη ταχύτητα να εντοπίσουν τα κενά στις δημόσιες υπηρεσίες και να εισηγηθούν ένα πιο άρτιο ετήσιο πρόγραμμα προσλήψεων στο Δημόσιο. Δορυφόροι συνδυαστικά με UAV drones και αισθητήρες σε δάση και υδάτινους όγκους μπορούν να συμβάλουν στις προβλεπτικές ικανότητες της μετεωρολογικής υπηρεσίας και της πολιτικής προστασίας, ώστε να υπάρχει καλύτερη προετοιμασία έναντι επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, αλλά και καλύτερη εκτίμηση του εύρους μιας φωτιάς ή μιας πλημμύρας για πιο αποτελεσματική διάταξη δυνάμεων.
Η αλγοριθμική ανάλυση των μαθητικών επιδόσεων στα σχολεία της χώρας μας μπορεί να υποδείξει τα σχολεία και τις περιοχές που λόγω κοινωνικών ή οικονομικών συνθηκών σημειώνουν χειρότερες επιδόσεις. Ωστε να υπάρξει κατάλληλη ενισχυτική διδασκαλία και να μειωθούν οι ανισότητες στην εκπαίδευση. Αντίστοιχα η ανάλυση με εργαλεία επιχειρησιακής νοημοσύνης των δεικτών εγκληματικότητας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πιο άρτια κατανομή του αστυνομικού προσωπικού στις περιοχές των πόλεων και της υπαίθρου που αντιμετωπίζουν σοβαρότερα προβλήματα.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας βοηθήσει με δορυφορικές απεικονίσεις και σύγκριση αεροφωτογραφιών του παρελθόντος στον εντοπισμό της αυθαίρετης δόμησης. Τέλος, η νεοσύστατη υπηρεσία Just Stat στο υπ. Δικαιοσύνης, που μελετά τα δεδομένα των αποφάσεων σε κάθε δικαστήριο της χώρας, θα μπορεί πλέον να εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα ως προς τους χρόνους της απονομής δικαιοσύνης, τον όγκο των χρεώσεων υποθέσεων στους δικαστές και τις αναγκαίες ενέργειες ενίσχυσης του προσωπικού εκεί όπου παρατηρούνται καθυστερήσεις.
Ολα τα παραπάνω δεν αποτελούν σενάρια επιστημονικής φαντασίας, αλλά συγκεκριμένα έργα που ήδη υλοποιούνται ή είναι έτοιμα να δημοπρατηθούν ώστε να γίνουν εντός της τρέχουσας τετραετίας χρήσιμα εργαλεία της κυβέρνησης και της δημόσιας διοίκησης.
Με σεβασμό στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και με απαρέγκλιτη την προσήλωσή μας στην ανθρωποκεντρική και χειραφετητική αποστολή, που οφείλει να έχει η χρήση των νέων τεχνολογιών για την κοινωνία και τη δημοκρατία, πιστεύουμε ότι έτσι μπορούμε να περάσουμε επιτέλους από το αναλογικό στο ψηφιακό, αποτελεσματικό και έξυπνο κράτος. Η ψηφιακή τεχνολογία και η υπεύθυνη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν, μεταξύ άλλων, να οδηγήσουν ακόμη και στην επανεφεύρεση της σύγχρονης δυτικής δημοκρατίας.
Ο κ. Ακης Σκέρτσος είναι υπουργός Επικρατείας.