Τον λύκο τον βλέπουν οι κτηνοτρόφοι, αλλά ο ντορός της αυξημένης παρουσίας του ερευνάται. Το ερώτημα της προστασίας των κοπαδιών, χωρίς να πληγεί η άγρια ζωή, τίθεται ζωηρά, καθώς τα ορεινά ερημώνουν μεγεθύνοντας τα προβλήματα.
«Φέτος πρέπει να έχουμε χάσει στο χωριό 30-40 ζώα από τον Απρίλιο που αρχίσαμε να τα βγάζουμε έξω. Πριν από δέκα χρόνια δεν ήταν τόσες οι ζημιές, ήταν και περισσότερα τα κοπάδια, πιο πολλοί βοσκοί έξω. Τώρα οι απώλειες φαίνονται πιο πολύ», λέει στην «Κ» ο κ. Αλέξανδρος Μπουτζάς, κτηνοτρόφος στα Πράμαντα στα βόρεια Τζουμέρκα. «Εχουμε τρία σκυλιά, είμαστε κι εμείς μαζί, αλλά όταν απλώνονται στις πλαγιές τα κατσίκια τι να προσέξεις; Πας στη μία πλευρά σε κτυπάει στην άλλη. Χθες γλίτωσα μια κατσίκα που την πλησίαζε ένας λύκος, αλλά όταν γυρίσαμε έλειπε μια προβατίνα», μας λέει χαρακτηριστικά. «Πρέπει να μας καταλαβαίνει ο κόσμος που είναι στα γραφεία. Αλλα τα πλάνα στην πόλη και άλλο η εφαρμογή τους στη ζωή», υπογραμμίζει.
Στον Μεσόπυργο
Ο Πάνος Στασινός είναι πρόεδρος της κοινότητας Μεσοπύργου στα ανατολικά Τζουμέρκα, στον Δήμο Γεωργίου Καραϊσκάκη και κτηνοτρόφος (120 ζώα). «Τεράστια είναι τα προβλήματα από την παρουσία του λύκου. Στο χωριό έχουμε 4.000 ζώα, πρόβατα, γίδια, γουρούνια και αγελάδες και είμαστε λιγότεροι από 20 κτηνοτρόφοι. Είμαστε ορεινή περιοχή, τι να σου κάνουν και τα σκυλιά μέσα στον λόγγο, απλώνονται τα ζώα. Τα τελευταία 3-4 χρόνια έχουν πυκνώσει τα κρούσματα. Εχουμε και μοσχάρια ελευθέρας βοσκής παραπάνω κι έχουμε πολλές απώλειες», λέει στην «Κ».
«Πολύς κόσμος έχει αποφασίσει να μη βγάζει τα κοπάδια του έξω και σίγουρα όχι μακριά. Οι λύκοι έχουν αυξηθεί και δεν φοβούνται. Οταν μπαίνει το κοπάδι σε πυκνό δάσος δεν μπορείς να το προστατεύσεις. Ξέρω κτηνοτρόφο που αγανάκτησε και αποφάσισε να πουλήσει το κοπάδι του και να φύγει», μας λέει ο κ. Σπύρος Μπίντος από τη Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων, που έχει 190 ζώα.
Οι κτηνοτρόφοι που μας μίλησαν έχουν πρόβλημα με τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. «Για να αποζημιωθείς πρέπει να χάσεις τρία ζώα ταυτόχρονα. Δηλαδή εάν χάσεις ένα, δύο, δεν μετράνε; Επίσης, πρέπει να είναι κάτω των πέντε ετών. Εμείς όμως πληρώνουμε εισφορές για όλα τα ζώα μας, ανεξαρτήτως ηλικίας», λέει ο κ. Στασινός. «Πριν από μερικές μέρες ενός κτηνοτρόφου από το χωριό έφαγαν έξι πρόβατα, βρήκε τα δύο. Αυτός δεν παίρνει τίποτα», συμπληρώνει. «Είναι πολύ δύσκολο να βρεις τα σκοτωμένα ζώα. Αλλα έχουν τραβηχτεί μακριά, άλλα τα τρώνε αγριογούρουνα», μας λέει και ο κ. Μπίντος.
Τι συμβαίνει λοιπόν με τους πληθυσμούς του λύκου και της αρκούδας; «Υπάρχει ανάκαμψη τα τελευταία χρόνια. Σήμερα μιλάμε για τουλάχιστον 500 αρκούδες, ενώ πριν από δέκα χρόνια περίπου εκτιμούσαμε τουλάχιστον 300. Αντίστοιχα οι λύκοι στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 700-900. Οι αριθμοί αυτοί όμως δεν δηλώνουν υπερπληθυσμό», λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Στεφάνου, εκπρόσωπος της Εταιρείας Προστασίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Αγριας Ζωής «Αρκτούρος».
Ζητούμενο η προστασία των κοπαδιών, χωρίς να πληγεί η άγρια ζωή, καθώς τα ορεινά ερημώνουν, μεγεθύνοντας τα προβλήματα.
«Τα προβλήματα δεν έχουν να κάνουν κυρίως με τον αριθμό, αλλά με τη μη σωστή διαχείριση. Είναι ξεκάθαρο πως τα είδη αυτά είναι χρήσιμα για το περιβάλλον, τόσο για τα δάση όσο και για την ισορροπία του οικοσυστήματος. Για παράδειγμα, χωρίς την παρουσία του λύκου θα υπήρχε έντονη αύξηση των αγριογούρουνων κυρίως και των ζαρκαδιών», συμπληρώνει ο κ. Στεφάνου. «Τα είδη αυτά είναι στη λίστα των προστατευόμενων ειδών. Η προστασία τους πρέπει να συνεχιστεί. Να μην υπάρξει μείωση του πληθυσμού, αλλά διαχειριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων», σημειώνει ο εκπρόσωπος του «Αρκτούρου».
Οι χρήσεις γης
«Να μη δούμε τον λύκο σαν αποδιοπομπαίο τράγο για τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι, ειδικά οι μικροί. Οι λύκοι εμφανίζονται περισσότερο λόγω της αλλαγής των χρήσεων γης. Το βασικό πρόβλημα είναι η εγκατάλειψη υπαίθρου, ειδικά στην ορεινή Ελλάδα. Δεν υπάρχουν καλλιέργειες. Δίνουμε περισσότερο χώρο και φτάνουν πιο κοντά μας για την αναζήτηση τροφής. Προσοχή όμως εδώ επειδή ακούγονται διάφορα παραπλανητικά: Δεν έχουμε επιθέσεις σε ανθρώπους. Τα τελευταία 20-30 χρόνια έχουν γίνει δύο σε όλη την Ευρώπη και αυτές στη Ρωσία», εξηγεί στην «Κ» ο Σπύρος Ψαρούδας, διευθυντής της Περιβαλλοντικής Οργάνωσης για την Αγρια Ζωή και τη Φύση «Καλλιστώ».
Παράδειγμα η Ιταλία
«Θέλουμε τη μετακινούμενη, την εκτατική κτηνοτροφία, είναι πολύ χρήσιμη και για τα δάση. Πώς θα την προστατεύσουμε; Χρειάζονται βοσκοί, καλά σκυλιά και όπου χρειάζεται ηλεκτροφόρα περίφραξη. Αυτά έχουν γίνει με επιτυχία αλλού, όπως στο Εθνικό Πάρκο Μαγιέλα στην κεντρική Ιταλία, όπου δεν υπάρχει πρόβλημα στη συνύπαρξη κτηνοτροφίας και λύκου. Εάν επικρατήσουν τέτοιες συνθήκες ο λύκος θα αυτοπεριοριστεί», συμπληρώνει ο κ. Ψαρούδας.
Ο διευθυντής της «Καλλιστώς» θέτει και μια άλλη πλευρά. «Ο ΕΛΓΑ δίνει για τέτοιες αποζημιώσεις πάνω από ένα εκατ. ευρώ τον χρόνο, από λεφτά των αγροτών. Γιατί να μη δοθούν αυτά σε πρόληψη;».
«Δεν έχει αναγκαστικά αυξηθεί ο πληθυσμός του λύκου στην περιοχή. Ωστόσο η υποβάθμιση των οικοτόπων του, η απώλεια βοσκοτόπων στα ορεινά και η συνεχώς μειούμενη ανθρώπινη δραστηριότητα στις κοινότητές μας κάνει πιο δυσχερή την όποια εμφάνισή του για τους λίγους πλέον παραγωγούς και κατοίκους», σημειώνει ο Σεραφείμ Φελέκης, τέως πρόεδρος του φορέα διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, κοιλάδας Αχελώου, Αγράφων και Μετεώρων. Και συμπληρώνει: «Ισως θα ήταν υπερβολή, αλλά εμπεριέχει μια δόση αλήθειας, ότι “δεν εμφανίζεται πιο πολύ ο λύκος σήμερα, αλλά ο άνθρωπος απουσιάζει όλο και περισσότερο από τα οικοσυστήματα”».