Επιβραβεύεται το πείσμα που αντιμάχεται όλα τα εμπόδια; Ο μόχθος και η πάλη στα χώματα και τα νερά των συνόρων της πατρίδας; Η αντοχή και η πίστη εκείνων των ανθρώπων που υπερασπίζονται τις εδαφικές και υδάτινες Θερμοπύλες μας και φροντίζουν για την ασφάλεια και την ευζωία μας; Η αλήθεια είναι πως το χρέος μας στους Ελληνες ακρίτες είναι τεράστιο. Συλλογικό μα και προσωπικό του καθενός από εμάς. Και όποια πρωτοβουλία ανάδειξης της προσφοράς τους είναι μηδαμινή μπροστά στην αναγνώριση που δικαιωματικά τους αξίζει. Μικρό δείγμα ευγνωμοσύνης η τελετή των 16ων ετήσιων Βραβείων Ποιότητας του περιοδικού «Γαστρονόμος» της «Κ» χθες το βράδυ, εστιασμένη φέτος σε όσους δοκιμάζουν τις δημιουργικές δυνάμεις τους στις εσχατιές της χώρας μας.
Αυτούς τους παραγωγούς και μεταποιητές εκλεκτών ελληνικών τροφίμων ξεχώρισε και τίμησε για το 2023 η ομάδα του περιοδικού μέσα από πολύμηνη έρευνα και τυφλές γευστικές δοκιμές. Και βέβαια γι’ αυτόν τον λόγο η εκδήλωση διοργανώθηκε συμβολικά και ηθικά στο τελευταίο σύνορο, στην Αλεξανδρούπολη, στον Εβρο, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά της ακριτικής Ελλάδας. Εναν τόπο που ξαναβρίσκει τον βηματισμό του μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού. Αλλος ένας λόγος να βρεθούμε κοντά σε αυτούς τους ανθρώπους, να τους διαβεβαιώσουμε πως δεν θα είναι μόνοι στη δύσκολη πορεία της ανασυγκρότησής τους.
Παρουσία της Θρακιώτισσας Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, των τοπικών αρχών, των εκπροσώπων των Ενόπλων Δυνάμεων, επιχειρηματιών αλλά και όλων των βραβευομένων από κάθε γωνιά της χώρας που ταξίδεψαν για τη μεγάλη βραδιά, ο διευθυντής της «Κ» Αλέξης Παπαχελάς υπογράμμισε ότι για τους Εβρίτες και γενικά τους ακρίτες ο σύγχρονος πατριωτισμός δεν είναι μια ανάρτηση στο Twitter, αλλά μια καθημερινή μάχη, σαν και αυτή που δόθηκε τον Μάρτιο του 2020. Η τελετή τα είχε όλα, πρωτίστως συγκίνηση: «Πατρίδα είναι ο τόπος όπου κλαίμε και εγώ κάθε φορά που έβλεπα να φαίνεται η Σταυρούπολη στον ορίζοντα βούρκωνα», είπε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχουν οι κάτοικοι των συνόρων για την Ελλάδα.
Πρότυπα για όλους
Η βραδιά είχε καμάρι για τους βραβευθέντες και αναγνώριση σπάνιων ανθρώπων, προτύπων για όλους μας. Οπως ο μοναχός Επιφάνιος Μυλοποταμινός (1956-2020), ο αγαπητός αρχιμάγειρας και θεματοφύλακας της γευστικής κιβωτού του Αγίου Ορους, στη μνήμη του οποίου ήταν αφιερωμένη η φετινή τελετή. Τιμήθηκαν και άλλες δύο σπουδαίες προσωπικότητες: η Ειρήνη Κατσοτούρχη – Θηραίου, η κυρα-Ρηνιώ, μόνη κάτοικος της Κινάρου που βαστάει στους ώμους της έναν ολόκληρο τόπο. Το βραβείο παρέλαβε η θυγατέρα της Ακαθή Κατσοτούρχη γιατί η μητέρα της δεν ήθελε να αφήσει «μόνο το νησί, μόνα τα ζώα της», και έτσι δεν ήρθε. Τιμήθηκε και η Αγγέλα Γιαννακίδη, ιδρύτρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, άοκνη εργάτρια του πολιτισμού που ανέλαβε αυτοβούλως το δύσκολο έργο της καταγραφής και της ανάδειξης του εβρίτικου και του θρακιώτικου πολιτισμού. «Πόσες φορές δεν είπα στη ζωή μου θα τα παρατήσω, έως εδώ ήταν, τετέλεσθαι. Και όμως κάθε φορά συνέχιζα βλέποντας τα λιόδεντρα που σκάλιζαν οι Θρακιώτες παλιά, τη θάλασσα που ψάρευαν, τη γη που όργωναν», είπε η κυρία Γιαννακίδη για να κερδίσει το πιο ζεστό χειροκρότημα και την αγκαλιά της Κατερίνας Σακελλαροπούλου που μίλησε με θέρμη για το έργο της.
Ωστόσο η χθεσινή εκδήλωση είχε και μια σπουδαία είδηση: ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Αγγελος Ρέντουλας στην εισαγωγική ομιλία του ανακοίνωσε πως η «Κ» και ο «Γαστρονόμος» προσφέρουν μία υποτροφία προπτυχιακού προγράμματος στο Κολλέγιο Perrotis της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής σε φοιτητή ή φοιτήτρια από τον Εβρο. Η υποτροφία θα καλύψει και τα τέσσερα έτη σπουδών με έναρξη το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025. Στόχος είναι η συμβολική κίνηση να δώσει την ευκαιρία σε έναν νέο άνθρωπο να πραγματοποιήσει το όνειρό του και να αποκτήσει αυτές τις γνώσεις που θα συνεισφέρουν στην αγροτική ανάπτυξη του τόπου. Είναι το δικό μας μικρό λιθαράκι στη στήριξη των δημιουργικών δυνάμεων της περιοχής, που χρειάζεται ίσως να επανεκκινήσουν από το μηδέν.
Η νέα γενιά
Οπως οι νεότατοι ελαιοπαραγωγοί Δημήτρης και Βασίλης Αδαμίδης, ιδιοκτήτες της Konos – Κτήμα Μιχελή. To ελαιόλαδό τους ήρθε πρώτο στην πρόσφατη τυφλή δοκιμή που διοργάνωσε ο «Γαστρονόμος» με το Εργαστήριο Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ομως αυτό το εξαιρετικό προϊόν δεν ξέρουμε πότε θα παραχθεί ξανά. Η μεγάλη φωτιά του Αυγούστου κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς τις παλιές ελιές του Κτήματος Μιχελή, που απλωνόταν στον λόφο Κώνο, στη Μάκρη της Αλεξανδρούπολης και οι οποίες είχαν φυτευθεί από τον προπάππου τους. Η βράβευση είναι ένα μήνυμα στήριξης και συμπαράστασης προς τους αδελφούς Αδαμίδη, που παράγουν εδώ και χρόνια ένα από τα κορυφαία ελαιόλαδα της Ελλάδας και δεν σκοπεύουν να το βάλουν κάτω.
Σε όσους δοκιμάζουν τις δημιουργικές δυνάμεις τους στις εσχατιές της χώρας μας εστίασαν η πολύμηνη φετινή έρευνα και οι τυφλές γευστικές δοκιμές για την ανάδειξη των κορυφαίων.
Το βραβείο Παραγωγής Τυροκομικών Προϊόντων πήγε στο Τυροκομείο Βασίλα της Μυτιλήνης, για ένα εκλεκτό λαδοτύρι. Η συμπυκνωμένη νοστιμιά του, η ιδεώδης ωρίμανση και το μοσχοβολιστό άρωμα οφείλονται στο μεράκι του Γιώργου Βασίλα από τον Μεσότοπο της Λέσβου. Τέταρτης γενιάς πτυχιούχος τυροκόμος, ο Γιώργος παραλαμβάνει αξημέρωτα το ολόφρεσκο γάλα απευθείας από το αρμεκτήριο της οικογενειακής φάρμας με τα 2.000 αιγοπρόβατα ντόπιας φυλής. Με παραδοσιακές, κληρονομημένες συνταγές φτιάχνει στη μικρή οικογενειακή μονάδα μια σειρά από εκλεκτά λεσβιακά τυριά. Το Βραβείο Παραγωγής Οσπρίων ανέδειξε τη δουλειά που κάνει η εταιρεία Prespa Top των νεαρών Μανώλη και Βασίλη Δημητρόπουλου από τον Λευκώνα Πρεσπών. Με όραμα και σκληρή δουλειά πολλαπλασίασαν τα οικογενειακά κτήματα. Σήμερα η μικρή εταιρεία τους παράγει 90 τόνους φασόλια ελέφαντες και πλακέ μεγαλόσπερμα Πρεσπών Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης, ενώ διαχειρίζεται και 60 τόνους από άλλους παραγωγούς. Οχι μόνον αυτό, αλλά με τη δουλειά και την παρουσία τους δίνουν ζωή στο μικρό χωριό των 100 κατοίκων, μια ανάσα από τα σύνορα.
Το Βραβείο Προϊόντος Ευρείας Κατανάλωσης κέρδισε η εταιρεία «Μύλοι Θράκης – Ιωάννης Ουζουνόπουλος Α.Ε.». Πρόκειται για μια ιστορική θρακιώτικη επιχείρηση που ίδρυσε πριν από έναν αιώνα ο εμποροβιομήχανος Γεώργιος Ουζουνόπουλος, πρόσφυγας από τα Μάλγαρα της Ανατολικής Θράκης, που εγκαταστάθηκε στις Φέρες. Σήμερα οι «Μύλοι Θράκης», με τη Νάντια Ουζουνοπούλου στα ηνία, τρίτη γενιά της οικογένειας, είναι μια κραταιά αλευροβιομηχανία με καινοτόμα προϊόντα για επαγγελματίες και με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Τελετή δίχως βραβείο για κρέατα και αλλαντικά δεν γίνεται. Εκεί ξεχώρισε η εταιρεία Kerkini Farm. Η Ελένη και ο Βασίλης Παπαδόπουλος γεννήθηκαν στην Κερκίνη, σε οικογένειες που βαστούσαν την αγροτική παράδοση και ήταν μαθημένες στα ζώα. Το 1999 αποφάσισαν να ανοίξουν το δικό τους κρεοπωλείο με το όνομα «Μπίλης – Φάρμα Κερκίνη». Δύο χρόνια αργότερα κάνουν το μεγάλο βήμα: δημιουργούν τη δική τους μονάδα εκτροφής ελληνικών νεροβούβαλων, που σήμερα έχει φθάσει τα 300 ζώα. Από τα πιο ξακουστά προϊόντα τους ο εξαιρετικός καβουρμάς και τα λουκάνικα από 100% βουβαλίσιο κρέας χωρίς συντηρητικά.
Στη Λήμνο πήγε το Βραβείο Παραγωγής Οίνου και μάλιστα σε τέσσερα δραστήρια και εξωστρεφή οινοποιεία του νησιού: στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Limnos Wines, στο Οινοποιείο Γκαράλη, το Κτήμα Χατζηγεωργίου και το Limnos Organic Wines. Φτιάχνουν μερικά από τα πιο ονομαστά κρασιά της χώρας, αιχμαλωτίζοντας την ουσία του ακριτικού νησιού με το ξηροθερμικό terroir και τα ηφαιστειογενή εδάφη. Δουλεύοντας με τις τοπικές ποικιλίες, αναδεικνύουν την οινική παράδοση της Λήμνου.
Στη χθεσινή τελετή μνημονεύθηκε και ένας δικός μας άνθρωπος που είχε προσφέρει πολλά, η Εύη Βουτσινά, από τους σκαπανείς της καταγραφής του γευστικού μας πλούτου. Το βραβείο που φέρει το όνομά της πήγε στο «Τυροκομείο Κάσος – Ιωάννης Βοναπάρτης» που φτιάχνει την κασιώτικη σιτάκα. Ενα ιδιαίτερο τυροκομικό προϊόν του νησιού, με πυκνή, κρεμώδη και κοκκώδη υφή και πλούσια νοστιμιά, ένα τυρί με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Τη φτιάχνουν με γάλα ντόπιο από κατσίκες που βόσκουν σε δύσβατες πλαγιές ένα ζευγάρι Κασιωτών, o Γιάννης Βοναπάρτης και η Μαίρη Διακάκη, μεγαλωμένοι και οι δύο «μέσα» στο τυρί.
Καινοτομία
Το βραβείο για το καλύτερο μέλι κέρδισε ο Λημνιός Δημήτρης Χασάπης. Ερωτεύτηκε τις μέλισσες το 2001 και έκτοτε παράγει ένα κορυφαίο προϊόν βαθιά αρωματικό από τα παρθένα λιβάδια αγριοθυμαριού της Λήμνου, κυρίως στην παραθαλάσσια περιοχή του Μούδρου και της Σκανδάλης. Το μέλι του, σύμφωνα με ανάλυση του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε γυρεόκοκκους άγριου θυμαριού και αντιμικροβιακή δράση ισχυρή, ανώτερη από του περίφημου Μανούκα.
Οι Χιώτες πάνε δυο δυο, αλλά και περισσότεροι μαζί προοδεύουν μια χαρά. Η Ενωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ιδρυθείσα το 1938, κέρδισε το Βραβείο Επιχειρηματικότητας. Είναι ο συνεταιρισμός που οργανώνει την παραγωγή και την εμπορία της μαστίχας και ιδρυτής της Mediterra, θυγατρικής εταιρείας που αναλαμβάνει το μάρκετινγκ του ξεχωριστού ελληνικού προϊόντος. Τα στελέχη της εκσυγχρόνισαν την ανάδειξη της μαστίχας για τις μοναδικές της ιδιότητες, ίδρυσαν τα mastihashop, κέρδισαν διεθνείς αγορές και φέτος εγκαινιάζουν το Κέντρο Ερευνας Μαστίχας, που θα διερευνά νέες χρήσεις στη βιομηχανία τροφίμων και φαρμάκων. Σήμερα παράγουν μια τεράστια γκάμα προϊόντων – από τρόφιμα και καλλυντικά.
Τι έμεινε από τη χθεσινή τελετή; Το συμπέρασμα έβγαλε ο Αγγελος Ρέντουλας. Πρέπει να υπάρξει ένα σχέδιο από τη μεριά της πολιτείας να στηρίξει αυτούς τους ανθρώπους του μόχθου, διότι είναι εθνικό μας καθήκον. Και αυτοί θα κάνουν έτσι κι αλλιώς το χρέος τους: «Θα μείνουμε εδώ ό,τι και αν έχει συμβεί. Θα μείνουμε και θα παλέψουμε!», ήταν άλλωστε η τελευταία φράση της κυρίας Γιαννακίδη.
