Τη Δευτέρα εκδηλώθηκαν 39 αγροτοδασικές πυρκαγιές. Την Κυριακή καταγράφηκαν 30, ενώ το Σάββατο 55. Εντάξει, δεν είναι πολλές για Αύγουστο, μόνο που έχουμε… Νοέμβριο. Οι πυρκαγιές δεν πήραν πολύ μεγάλη έκταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν χρειάστηκε κινητοποίηση ισχυρών δυνάμεων της Πυροσβεστικής. Στην περιοχή της Καρύστου, για παράδειγμα, το Σάββατο 4 Νοεμβρίου εκκενώθηκαν δύο χωριά (Πρινιά και Αμυγδαλιά), με τη φωτιά να χαρακτηρίζεται «ανεξέλεγκτη», καθώς οι άνεμοι έφταναν τα 9 Μποφόρ. Στις πυρκαγιές στο Βρωμονέρι του Πηλίου, στην Αρσινόη της Μεσσηνίας και στα Ανω Δολιανά της Αρκαδίας (για να αναφερθούμε σε ορισμένες μόνο) χρειάστηκε σε καθεμία η επέμβαση πάνω από 10 πυροσβεστικών οχημάτων, δεκάδων πυροσβεστών και τουλάχιστον δύο εναέριων μέσων.
Η εμφάνιση αρκετών πυρκαγιών σε αγροτοδασικές εκτάσεις μέσα στον Νοέμβριο είναι κάτι ασυνήθιστο, που συμβαίνει όμως συχνότερα τα τελευταία χρόνια. «Πρόκειται για μια τάση που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, η οποία δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών», λέει στην «Κ» ο πυρομετεωρολόγος Θοδωρής Γιάνναρος, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Ημέρες ακραίων καιρικών φαινομένων που συνδέονται με την εκδήλωση πυρκαγιών και μάλιστα ισχυρών, είναι σήμερα πιο πιθανό να εμφανίζονται στην Ευρώπη και στα όρια της παραδοσιακής περιόδου των πυρκαγιών. Είτε στην αρχή της, τον Απρίλιο – Μάιο, είτε στο τέλος της, τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο. Επίσης το καλοκαίρι (Ιούνιος έως Αύγουστος) επικρατούν ολοένα και συχνότερα ακραίες καιρικές συνθήκες πυρκαγιάς στη νότια Ευρώπη, καλύπτοντας περισσότερες μέρες του θέρους», σημειώνει ο κ. Γιάνναρος. Πρόκειται για συμπεράσματα έρευνας που πραγματοποίησε μαζί με τον Γεώργιο Παπαβασιλείου και η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Agricultural and Forest Meteorology. Οι δύο ερευνητές εξέτασαν τα στοιχεία 40 ετών για όλη την Ευρώπη, με έμφαση στην περιοχή της Μεσογείου. «Καταγράφεται μια στατιστικά σημαντική αύξηση των μετεωρολογικών συνθηκών που συνδέονται με την εκδήλωση πυρκαγιάς από το 1980-2019», λέει ο κ. Γιάνναρος. Συνολικά η μελέτη παρουσιάζει στοιχεία που «υποδηλώνουν έντονα ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με εκδήλωση πυρκαγιάς στην Ευρώπη έχουν γίνει πιο συχνά τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ επηρεάζουν όλο και μεγαλύτερες περιοχές και εμφανίζονται νωρίτερα και αργότερα στην αντιπυρική περίοδο. Η ανάλυσή μας αποκάλυψε ότι σε περιφερειακή κλίμακα σημαντικά σημεία αλλαγής σημειώθηκαν γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και τα μέσα της δεκαετίας του 2000 στη Μεσόγειο, σημειώνοντας μια απότομη αύξηση του μέσου όρου των ευνοϊκών ημερών για ακραία πυρκαγιά ανά έτος», σημειώνεται στη μελέτη. «Πρόκειται για τα χρονικά σημεία που πραγματοποιούνται άλματα και η εξέλιξη μετά κινείται σε ανώτερο επίπεδο», σχολιάζει ο κ. Γιάνναρος.
Τυπικά η αντιπυρική περίοδος διαρκεί από την 1η Μαΐου έως την 31η Οκτωβρίου, αν και αρκετές χρονιές δίνεται παράταση, ειδικά σε περιοχές της νότιας Ελλάδας. Μήπως πλέον η περίοδος πρέπει να διευρυνθεί, περιλαμβάνοντας τον Νοέμβριο; Θα δούμε και χειμερινές πυρκαγιές;
«Πρόκειται για τάση που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, η οποία δημιουργεί πιο ευνοϊκές συνθήκες εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών», εξηγεί ο πυρομετεωρολόγος Θοδωρής Γιάνναρος.
«Το φθινόπωρο βλέπουμε όλο και πιο συχνά ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες σε περιοχές της Ελλάδας. Δηλαδή υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή σχετική υγρασία, ξηρασία – ανομβρία. Τα δασικά καύσιμα μέσα σε τέτοιες καταστάσεις γίνονται πιο εύφλεκτα. Το σίγουρο είναι πως η επαγρύπνησή μας πρέπει να ενισχυθεί. Να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών. Βεβαίως, όσο οι συνθήκες θα ευνοούν όλο και περισσότερο την εκδήλωση μεγάλων πυρκαγιών, θα τίθενται ερωτήματα για τον τρόπο διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, που πρέπει να επανεξεταστεί», λέει ο κ. Γιάνναρος. Πάντως, η φετινή τάση εκδήλωσης πυρκαγιών και εκτός της τυπικής αντιπυρικής περιόδου συνοδεύεται από υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες. Το Σάββατο 4 Νοεμβρίου στο Σίσι Λασιθίου σημειώθηκε πανευρωπαϊκό ρεκόρ για τον μήνα Νοέμβριο, με 35,1 βαθμούς Κελσίου. Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν σε όλη την Κρήτη και τη νότια Ελλάδα. Στα ύψη ανέβηκαν τα θερμόμετρα και τις επόμενες μέρες. Τη Δευτέρα 6/11 η μέγιστη θερμοκρασία έφτασε τους 28,7° C σε Γύθειο και Σούδα, τους 28,6° C στη Ραφήνα και τους 28,2° C στους Ζάρακες της Εύβοιας. Και στη βόρεια Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη, με 27,4° C στο Κορδελιό και 26° C στο κέντρο της Θεσσαλονίκης σημειώθηκαν τοπικά ρεκόρ για τα έτη λειτουργίας των σταθμών του Αστεροσκοπείου.
Λιγότερες βροχές
Ταυτόχρονα, όπως σημειώνει το Αστεροσκοπείο, το 38% της έκτασης της χώρας παρουσίασε τον Οκτώβριο φέτος συνθήκες ήπιας ή μέτριας ξηρασίας, δηλαδή λιγότερες βροχές σε σχέση με την 30ετία 1991-2020. Ειδικά στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και κυρίως στη Θράκη παρουσιάζονται συνθήκες ξηρασίας, οι οποίες χαρακτηρίζονται μέτριες και κατά τόπους ακραίες. Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη είχαν ξηρές συνθήκες και τον Σεπτέμβριο φέτος.