Τα Γιάννενα διαθέτουν μία από τις μεγαλύτερες κοινότητες ψηφιακών νομάδων, Ελλήνων, Αγγλων, Μεξικανών, Ολλανδών, Αμερικανών, που ζουν εκεί και εργάζονται εξ αποστάσεως σε εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Η πόλη έχει μετατραπεί σε περιφερειακό τεχνολογικό κόμβο, αναζωογονήθηκε η τοπική οικονομία, ενώ επαναπατρίστηκαν και πολλοί Γιαννιώτες.
Πρωτοπόροι νομάδες στα Ιωάννινα
Της Λίνας Γιάνναρου
«Σε ποια άλλη πόλη της Ευρώπης μπορείς σε 49 λεπτά να βρίσκεσαι σε μια πίστα σκι και σε 64 λεπτά σε μια παραλία; Ποια άλλη πόλη έχει μηδενική σχεδόν εγκληματικότητα, λειτουργεί πανεπιστημιακό νοσοκομείο, έχει σχολεία υψηλού επιπέδου, κορυφαίο πανεπιστήμιο και απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον;». Λίγο ακόμα να άφηνα τον Τάσο Κούτλα να μιλάει και θα ετοίμαζα βαλίτσες. Μέχρι σήμερα τα Ιωάννινα στο μυαλό μου ήταν ιδανικά για εκδρομή, βόλτα στη λίμνη, φαγητό στο νησάκι και μπακλαβά σε πακέτο. Ακούγοντάς τον, άρχισα να σκέφτομαι την πόλη όχι σαν τουριστικό προορισμό, αλλά σαν το setting της τέλειας ζωής. Τι κάνουμε εδώ; Γιατί για να πάω στο γραφείο ξοδεύω 45 λεπτά από τον ήδη ελάχιστο προσωπικό μου χρόνο;
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι, Ελληνες και ξένοι, κάνουν τον παραπάνω εσωτερικό διάλογο και αποφασίζουν: Γιάννενα. Η ηπειρώτικη πόλη έχει μία από τις μεγαλύτερες κοινότητες ψηφιακών νομάδων, ανθρώπων που ζουν εκεί και εργάζονται εξ αποστάσεως σε εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Αγγλοι, Γάλλοι, Καναδοί, Μεξικανοί, Ολλανδοί, Αμερικανοί που ερωτεύτηκαν στα Γιάννενα ή απλώς ερωτεύτηκαν τα Γιάννενα και μετανάστευσαν, που αναζήτησαν στον χάρτη μια εναλλακτική επιλογή, Αθηναίοι που θέλησαν να αλλάξουν ζωή και φυσικά Γιαννιώτες που ξεκίνησαν την καριέρα εκτός Ελλάδος και επιστρέφουν. Οπως ο 42χρονος Τάσος Κούτλας.
Τον κάλεσα στο τηλέφωνο λίγο πριν από τις 9.30 το πρωί. Ζήτησα συγγνώμη για την ώρα και το μετάνιωσα αμέσως. «9.30 είναι νωρίς; Είναι παρωχημένη η αντίληψη ότι είναι χαλαροί οι ρυθμοί στην επαρχία!», λέει κι έχει δίκιο. Μπορεί εδώ και δύο χρόνια να ξυπνάει στα Γιάννενα αλλά παραμένει ο αναπληρωτής διευθυντής ψηφιακών λύσεων της δανικής FFW. Πλέον είναι και ο συνιδρυτής του C. Ioannina, της κοινότητας των ψηφιακών νομάδων και των από απόσταση εργαζομένων των Ιωαννίνων. Ο Τάσος μετά το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έφυγε για την Αγγλία όπου έζησε, εργάστηκε, έκανε οικογένεια.
Προφανής επιλογή
«Για χρόνια έμενα στο Μπράιτον και εργαζόμουν σε μια εταιρεία συμβούλων στο Λονδίνο. Πηγαινοερχόμουν με τρένο, σε μια περίοδο με πολλές απεργίες. Είχαμε μόλις αποκτήσει τον γιο μας, έφευγα πριν ξυπνήσει και επέστρεφα με την ψυχή στο στόμα να τον προλάβω να τον κάνω μπάνιο και να του δώσω το γάλα. Κάποια στιγμή αποφάσισα ότι δεν είναι ζωή αυτή και έτσι όταν έψαξα για άλλη δουλειά έβαλα όρο να είναι από μακριά», λέει ο Τάσος.
Οταν έγινε το Brexit, με τη σύζυγό του Φανή, μόνιμη γυναικολόγο στη NHS, άρχισαν να αναζητούν άλλες πατρίδες. Πέρασαν από το μυαλό τους πόλεις όπως η Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι, πριν καταλήξουν σε αυτό που σήμερα φαίνεται και στους δύο η προφανής επιλογή, τα Ιωάννινα. Η Φανή έκανε αίτηση στο νοσοκομείο, πήρε τη θέση και κάπως έτσι η οικογένεια βρέθηκε από το Μπράιτον στην Ηπειρο.
«Οχι» στη συνεχή πίεση
«Οταν έφτασα διαπίστωσα πόσα πράγματα που είχαν ξεκινήσει είχαν διαλυθεί στην κρίση. Πριν από 10 χρόνια κάναμε πρωτοποριακά πράγματα στην πόλη, είχαν ξεπεταχτεί startups, κάναμε τεχνικά meetups, πολλά. Επιστρέφοντας είδα ότι όχι μόνο είχαν χαθεί, ήταν σαν να μην είχαν υπάρξει ποτέ».
Αρχισε να αναζητά ανθρώπους σαν τον ίδιο, που εργάζονται σε υψηλό επίπεδο στο εξωτερικό και ζουν στα Γιάννενα. Ξαφνικά από στόμα σε στόμα άρχισε να δημιουργείται μια μικρή κοινότητα αρχικά 5, μετά 10 και πλέον 70 ατόμων, ανθρώπων που θα μπορούσαν να ζουν οπουδήποτε στον κόσμο αλλά επέλεξαν τα Γιάννενα. Την ομάδα πλαισιώνουν οι εργαζόμενοι στα ψηφιακά αντικείμενα, ανεβάζοντας τον κύκλο στα 200 και πλέον μέλη. «Ακούω για την Ελλάδα δύο ταχυτήτων αλλά δεν ισχύει», λέει ο κ. Κούτλας. «Φαίνεται ότι τα κριτήριά μας των Ελλήνων είναι διαστρεβλωμένα. Απλώς είναι ένας κόσμος που έχει επιλέξει να ζει όχι σε συνεχή πίεση». Οπως λέει, δεν είναι τυχαίο ότι στα Γιάννενα έχει εγκατασταθεί τα τελευταία χρόνια πληθώρα εταιρειών τεχνολογίας. «Ηρθαν με πλήρη γνώση ότι θέλουν εργαζομένους που να αποδίδουν. Και για να αποδώσει ένας εργαζόμενος πρέπει το Σαββατοκύριακό του να είναι χαλαρός, να μπορεί να πάει να κάνει πεζοπορία στο Πάπιγκο, να γεμίσει εικόνες, χαρά και ζωή και να επιστρέψει τη Δευτέρα στο γραφείο του γεμάτος».
Κάπως έτσι περιγράφει τη ζωή της η Σίρα Φαν Ζάντεν από την Ολλανδία που ζει εδώ και δύο χρόνια στα Ιωάννινα. Είχε γνωρίσει την πόλη από τον Γιαννιώτη σύζυγό της και όταν προέκυψε η ιδέα να ζήσουν εκεί δεν είχε καμία αντίρρηση. Αλλωστε συνεχίζει να εργάζεται ως διευθύντρια πωλήσεων σε μια εταιρεία μάρκετινγκ της Ολλανδίας, απολαμβάνοντας έτσι τα καλύτερα και των δύο κόσμων. «Η μεγαλύτερη διαφορά με την πατρίδα μου είναι η κοινωνική ζωή, η χαλαρή, χωρίς ατζέντα ζωή», λέει.
«Ζω από το ’11 εδώ, είμαι από τους πιο παλιούς», λέει και η Καναδή μεταφράστρια και διερμηνέας Ιρένε Μαραγκός. Τώρα υποδέχομαι τους καινούργιους! Δεν μπορώ να μιλήσω για τους άλλους αλλά αυτό που εμένα μου αρέσει στα Γιάννενα είναι το πόσο εύκολα μπορείς να βρεις φίλους και η ασφάλεια. Ούτε καν κλειδώνω το ποδήλατό μου. Είναι μια ζωντανή πόλη, με πολύ κόσμο που έχει γυρίσει εδώ γιατί μπορεί να εργαστεί εξ αποστάσεως. Μια πολύ όμορφη πόλη που μετασχηματίζεται προς το καλύτερο».
Η πόλη έχει μετατραπεί σε περιφερειακό τεχνολογικό κόμβο
Του Γιάννη Παπαδημητρίου
Στα Γιάννενα σήμερα δραστηριοποιούνται ελληνικές τεχνολογικές εταιρείες, που διαφημίζουν την Ηπειρο παγκοσμίως. Η Terracom, που το καλοκαίρι μετακόμισε σε νέο κτίριο για να χωρέσει το αυξανόμενο προσωπικό της, παρείχε το λογισμικό της QR-Patrol στη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ. Πρόκειται για ένα ψηφιακό σύστημα διαχείρισης εξ αποστάσεως της ανθρώπινης δραστηριότητας, που διασφαλίζει την άμεση παρέμβαση σε περίπτωση κάποιου περιστατικού. Η Νatech, που παρέχει καινοτόμο τραπεζικό λογισμικό σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, μαζί με την Τράπεζα Πειραιώς σχεδιάζουν στα Γιάννενα την πρώτη ψηφιακή τράπεζα στην Ελλάδα. Και η εταιρεία ιατρικών συσκευών υψηλής τεχνολογίας PD Neurotechnology εξάγει το PDMonitor, ένα εξελιγμένο σύστημα παρακολούθησης και διαχείρισης νοσούντων με Πάρκινσον, σε 14 χώρες.
Την ίδια στιγμή, την τελευταία εξαετία έχουν συγκεντρωθεί στα Γιάννενα πολυεθνικές εταιρείες, κυρίως τεχνολογικές. Η αρχή έγινε το 2017 με την P&I, τη γερμανική εταιρεία που παράγει λογισμικό διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού. Ακολούθησαν η Team Viewer, ο γερμανικός κολοσσός που αναπτύσσει λογισμικό για απομακρυσμένο έλεγχο υπολογιστών και η Best Secret, που δραστηριοποιείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Τη σκυτάλη πήραν τον τελευταίο χρόνο η PwC και η Deloitte, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την εξέλιξη της πόλης σε κόμβο καινοτομίας και ψηφιακής οικονομίας.
Ο βασικότερος λόγος που οι εταιρείες επιλέγουν τα Γιάννενα είναι το πανεπιστήμιο, το οποίο τροφοδοτεί την αγορά εργασίας με φοιτητές πολύ καλού επιπέδου.
Ο βασικότερος λόγος επιλογής της ηπειρωτικής πρωτεύουσας είναι το πανεπιστήμιο, το οποίο κάθε χρόνο τροφοδοτεί την αγορά εργασίας με φοιτητές πολύ καλού επιπέδου σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα μεγάλα δεδομένα (Big Data). Επίσης, σημαντικά κριτήρια αποτελούν το σταθερό ρεύμα, το γρήγορο Διαδίκτυο και οι μεγάλοι χώροι γραφείων, αν και τελευταίως παρατηρείται έλλειψη λόγω των πολλών αφίξεων. Η ταυτόχρονη ύπαρξη πολυεθνικών εταιρειών, εγχώριων νεοφυών επιχειρήσεων, ελληνικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Ερευνών και των ερευνητικών μονάδων του πανεπιστημίου, το οποίο εκτείνεται σε έκταση 3.500 στρεμμάτων, δημιουργούν το ιδανικό μείγμα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος και την καλλιέργεια της καινοτομίας. Και το θετικό είναι πως αυτή η καινοτομία κατευθύνεται σε πολύ διαφορετικούς πυλώνες, από την ψηφιακή οικονομία και τη βιοϊατρική μέχρι τη νανοτεχνολογία. Βέβαια, η κατάσταση θα ήταν ακόμη καλύτερη αν υπήρχαν αεροπορικές συνδέσεις, καθώς ο μόνος διεθνής προορισμός φέτος ήταν το Τελ Αβίβ. «Για να συναντήσουμε πελάτες μας στο εξωτερικό χρειάζεται να ταξιδέψουμε το λιγότερο μία ημέρα, ακόμη κι αν πρόκειται για κοντινούς ευρωπαϊκούς προορισμούς», εξηγεί ο Δημήτρης Ζαχαράκης, διευθύνων σύμβουλος της Terracom.
Τα οφέλη από την εδραίωση της πόλης ως περιφερειακού τεχνολογικού κόμβου είναι πολλαπλασιαστικά. Πρώτον, αναζωογονήθηκε η τοπική οικονομία γιατί δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας με πολύ ικανοποιητικούς μισθούς. Δεύτερον, αναχαιτίστηκε η διαρροή ταλέντων στο εξωτερικό, αφού οι επιστήμονες βρίσκουν δουλειά στον τομέα τους, και τρίτον επαναπατρίστηκαν πολλοί Γιαννιώτες, οι οποίοι έγιναν ψηφιακοί νομάδες στη γενέτειρά τους. Επίσης, προβάλλονται τα Γιάννενα ως τουριστικός προορισμός και παράλληλα προσελκύουν μεγάλες εκδηλώσεις, όπως η πρόσφατη έκθεση «Plasmata II» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Πλέον, για να αποκτήσουν τα Γιάννενα υπερτοπικό χαρακτήρα και να μετατραπούν σε τεχνολογικό κόμβο των Βαλκανίων, το στοίχημα είναι η κατασκευή του πάρκου υψηλής έρευνας και τεχνολογίας της περιφέρειας, εμβαδού 15.000 τ.μ. και προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ. «Eχει εγκριθεί το 50% από το Ταμείο Ανάκαμψης, βρίσκεται σε διαδικασία έγκρισης το 25% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το 12,5% χρηματοδοτείται από τη Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου. Είμαστε σε αναζήτηση του υπόλοιπου 12,5%», αναλύει ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πλειονότητα των μεγάλων εταιρειών που λειτουργούν στα Γιάννενα έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για την ενοικίαση χώρων στο πάρκο.