Τα τελευταία τρία χρόνια, η κατάσταση εξεύρεσης εργατικού δυναμικού στη χώρα μας επιδεινώνεται συνεχώς. Φέτος, μέσα στην απόγνωσή τους, τουριστικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν για πρώτη φορά από τις αρχές του χρόνου να επικοινωνούν με ΜΚΟ προσπαθώντας να καλύψουν χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας. Πριν από δύο χρόνια ζητούσαν από τους υποψηφίους να μιλούν κάποια ελληνικά, πέρυσι τουλάχιστον αγγλικά και φέτος προσλαμβάνουν άτομα που δεν μιλούν ούτε ελληνικά ούτε αγγλικά. Και αντί να αξιοποιήσουμε το υπάρχον δυναμικό των προσφύγων και αιτούντων άσυλο που έχει νόμιμη άδεια παραμονής, εξαγγέλλονται συνεχώς σχέδια για την εισαγωγή μεταναστών από το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και πρόσφατα από την Αίγυπτο.
Είναι γεγονός ότι ο αριθμός των αιτούντων άσυλο και προσφύγων που βρίσκονται στη χώρα μας δεν επαρκεί για να καλύψει τις εκατοντάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας σε όλους τους τομείς. Η άμεση αξιοποίηση όμως των νομίμως διαμενόντων αιτούντων άσυλο και προσφύγων εντός και εκτός καταυλισμών σίγουρα θα συνέβαλλε στη μερική επίλυση του προβλήματος. Δεν υπάρχει διοικητής κέντρου φιλοξενίας που να μην έχει αισθανθεί την πίεση τοπικών επιχειρήσεων που απεγνωσμένα προσπαθούν να απασχολήσουν πρόσφυγες. Δυστυχώς δεν μπορεί παρά να προτείνει ελάχιστους έως κανέναν. Γιατί;
Οι περισσότεροι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες περιμένουν την έκδοση του σχετικού διαβατηρίου για να φύγουν σε άλλη χώρα της Ε.Ε., διότι η σισύφειος κατάσταση που αντιμετωπίζουν για τα πιο απλά πράγματα, όπως η έκδοση του Αριθμού Μητρώου Ασφαλισμένου (ΑΜΑ) ή το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού, που απαιτούνται για να μπορέσουν να εργαστούν είναι απογοητευτική. Για τους αιτούντες άσυλο τα πράγματα είναι χειρότερα. Εκτός των παραπάνω δυσκολιών πρέπει να περιμένουν να περάσουν έξι μήνες από την υποβολή της αίτησης ασύλου για να εργαστούν. Εως τότε παραμένουν άπραγοι στον καταυλισμό κοιτώντας τον γαλάζιο ουρανό. Πρόκειται για μια παράλογη για τη χώρα μας διάταξη που εισήχθη για πρώτη φορά το 2019 και επαναδιατυπώνεται στο άρθρο 57 του νόμου 4939/2022 και πρέπει επειγόντως να καταργηθεί. Παραδόξως, ενώ επί 30 χρόνια αναδεικνύαμε την καλή πρακτική της χώρας μας σε διεθνή φόρουμ για την άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας αυτών των ανθρώπων, την ανακαλέσαμε εν μέρει, και μάλιστα σε μια περίοδο ιδιαίτερης όξυνσης του προβλήματος εξεύρεσης εργατικού δυναμικού και γήρανσης του πληθυσμού. Προσπάθησα να καταλάβω το σκεπτικό που διέπει αυτή τη διάταξη και δεν είναι άλλο από το να αποτρέψουμε αυτούς που ζουν και εργάζονται παράνομα στη χώρα μας να υποβάλουν αίτημα ασύλου για να αποκτήσουν νόμιμη διαμονή και εργασία. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι υποβάλλουν αίτημα ασύλου και παράλληλα συνεχίζουν, κατά τη διάρκεια του απαγορευτικού εξαμήνου, να δουλεύουν παράνομα. Με αυτές τις λογικές όχι μόνο αυτοί που δουλεύουν παράνομα θα συνεχίσουν στην παρανομία, αλλά και αυτούς που θα μπορούσαν να δουλέψουν νόμιμα τελικά τους σπρώχνουμε στην παράνομη εργασία. Για την ώρα όλοι περιμένουν κάτι, κάποιο έγγραφο να εκδοθεί, κάποια απαγορευτική προθεσμία να λήξει για να καταφέρουν οι μεν να σταθούν αξιοπρεπώς στα πόδια τους και να αισθανθούν χρήσιμοι και παραγωγικοί, οι δε εργοδότες να βρουν επιτέλουν το ανθρώπινο δυναμικό που χρειάζονται.
Είναι επιτακτική ανάγκη σε πρώτη φάση να αρθεί το εξάμηνο απαγόρευσης της πρόσβασης στην αγορά εργασίας για τους αιτούντες άσυλο, να απλοποιηθεί και να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία έκδοσης ΑΜΑ ηλεκτρονικά και τέλος να επιβληθεί στο τραπεζικό σύστημα διαδικασία ανοίγματος τραπεζικού λογαριασμού με συγκεκριμένα δικαιολογητικά νόμιμης διαμονής αντίστοιχα για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο. Εάν διευκολύναμε την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, παράλληλα θα επιτυγχάναμε εξοικονόμηση και ποιοτικότερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, αποσυμφόρηση των καταυλισμών κ.λπ. Οι παράλογες απαιτήσεις και δυσκολίες που εμποδίζουν ένα αξιόλογο δυναμικό να έχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν βλαπτικές συνέπειες για τα συμφέροντα της χώρας μας.
* Η κ. Λώρα Παππά είναι ιδρύτρια και πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασης.