Στην κατεδάφιση ενός τριώροφου κτιρίου του Mεσοπολέμου, του μόνου που είχε απομείνει στην περιοχή, προχώρησε χθες ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Η είδηση προκάλεσε σοκ στην αρχιτεκτονική κοινότητα της πόλης, ιδιαίτερα δε αφού η κατεδάφιση έγινε λίγες ημέρες πριν από τη λήξη της θητείας της σημερινής δημοτικής αρχής και ενώ η νέα δημοτική αρχή είχε εκφράσει ενδιαφέρον για τη διατήρησή του. Το οικόπεδο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση νηπιαγωγείου.
Η είδηση της κατεδάφισης του κτιρίου στην οδό Μακεδονίας 93 (στο 5ο δημοτικό διαμέρισμα Θεσσαλονίκης) κυκλοφόρησε χθες γρήγορα στην πόλη αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Είναι εξοργιστικό. Και η βίλα Μπιάνκα ήταν ερείπιο και η βίλα Πετρίδη ήταν ερείπιο, αλλά αποκαταστάθηκαν. Κατεδάφισαν το μοναδικό παλαιό κτίριο στην περιοχή λίγο πριν την εκπνοή της θητείας τους, ενώ γνώριζαν ότι η νέα δημοτική αρχή σκόπευε να εξετάσει τη διατήρησή του», λέει στην «Κ» ο Πρόδρομος Νικηφορίδης, αρχιτέκτονας και σε λίγες ημέρες αντιδήμαρχος με τη νέα δημοτική αρχή. «Ηθελαν εδώ και πολύ καιρό να το γκρεμίσουν, έφτασαν στο σημείο να το χαρακτηρίσουν ετοιμόρροπο, που προφανώς δεν ήταν. Λες και ο δήμος έχει κατεδαφίσει τα δεκάδες, μην πω εκατοντάδες, ετοιμόρροπα κτίρια στη Θεσσαλονίκη και απέμενε αυτό».
«Στενοχωρηθήκαμε πολύ. Δυστυχώς η κατεδάφιση έγινε με προκλητικό τρόπο, λίγες ημέρες πριν λήξει η θητεία της δημοτικής αρχής», εκτιμά η Μαρία Ζουρνά, που δημιούργησε το «Παρατηρητήριο Θεσσαλονίκης», μια σελίδα στο facebook που ακολουθεί ζητήματα της πόλης. «Το κτίριο ήταν αρχικά κατοικία και κάποια στιγμή στέγασε το 88ο Δημοτικό σχολείο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Η περιοχή Καρακάση όπου βρίσκεται ήταν μια παλιά αστική γειτονιά και το συγκεκριμένο κτίριο ήταν πραγματικά ο τελευταίος μάρτυρας της εξέλιξης της περιοχής, που είναι σήμερα γεμάτη πολυκατοικίες. Ο δήμος το απέκτησε μέσω απαλλοτρίωσης πριν από μερικά χρόνια και ήθελε εξαρχής να το κατεδαφίσει. Ούτε το ΥΠΠΟ το χαρακτήρισε διατηρητέο, παραβλέποντας ότι από μόνο του έχει μια ιστορική αξία, ούτε το υπουργείο Μακεδονίας- Θράκης, παρότι αρχικά το είχε αξιολογήσει θετικά».
Το κτίριο χαρακτηρίστηκε επικινδύνως ετοιμόρροπο τον φετινό Ιούλιο. Ενα έτος νωρίτερα, τον Ιούλιο του 2022, το υπουργείο Πολιτισμού (Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεοτέρων και Σύγχρονων Μνημείων) αποφάσισε να μη χαρακτηριστεί μνημείο «διότι έχει δεχθεί πολλές μεταγενέστερες επεμβάσεις, έχει χάσει την αρχική του τυπολογία, μορφολογία και κατασκευαστική δομή και δεν φέρει αξιόλογα στοιχεία από τυπολογική και μορφολογική άποψη». Ακολούθησε στις 27 Νοεμβρίου ανάλογη απόφαση από το υπουργείο Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας και Θράκης). «Το εν λόγω κτίριο παρουσιάζει μία ιδιαίτερα, αλλοιωμένη εικόνα στο σύνολό του, με χρήση δομικών υλικών (στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος), σε μεταγενέστερες φάσεις, που αλλοίωσαν την αρχική μορφή του. Η αλλοίωση της αρχικής του μορφής από μεταγενέστερες κατασκευές, ενισχύεται και από τη μεταβολή της υψομετρικής στάθμης του δρόμου και την ύπαρξη τοιχίου οπλισμένου σκυροδέματος επί της κύριας όψης του στην οδό Μακεδονίας, που έχει προκαλέσει τη “βύθισή” του, δημιουργώντας προβλήματα προσβασιμότητας στο συγκεκριμένο σημείο», αναφέρει η απόφαση. Στις 6 Δεκεμβρίου η πολεοδομία του δήμου εξέδωσε την απόφαση κατεδάφισης.
«Το θέμα κρίθηκε από τα αρμόδια όργανα του κράτους. Οι ειδικοί μας είπαν ότι δεν το κρίνουν αξιόλογο ώστε να διατηρηθεί, ότι δεν ήταν σημαντικό αρχιτεκτονικά. Κι εμείς ακολουθήσαμε τη γνώμη των ειδικών», λέει ο κ. Μάκης Κυριζίδης, αντιδήμαρχος Τεχνικών Εργων. Στο ερώτημα γιατί ο δήμος επέλεξε να το κατεδαφίσει αντί να το αναστηλώσει και να το «εντάξει» στο συγκρότημα του νηπιαγωγείου, ο κ. Κυριζίδης απάντησε: «Αυτή ήταν η πάγια θέση του Δήμου Θεσσαλονίκης εδώ και 15-20 χρόνια».
«Στην οδό Βασιλέως Γεωργίου υπήρχε το κτίριο του 1ου Αρρένων», λέει η κ. Ζουρνά. «Ηταν τόσο κατεστραμμένο, είχε μάλιστα καεί, που κανείς δεν πίστευε ότι μπορούσε να σωθεί. Κι όμως επισκευάστηκε και έγινε υπέροχο, σήμερα φιλοξενεί γραφεία εκπαίδευσης. Ετοιμόρροπη ήταν και η βίλα Μπιάνκα, αλλά τη διέσωσαν. Το προσωπικό του δήμου έχει τεράστια τεχνογνωσία και εμπειρία στη διαχείριση ιστορικών κτιρίων και θα μπορούσε να το διασώσει. Ομως ήθελαν πάση θυσία να το κατεδαφίσουν. Και πλέον δεν έχει απομείνει τίποτα σε αυτή την περιοχή που να θυμίζει το παρελθόν της».
Με την υποθεση ασχολήθηκε και η MONUMENTA, η οποια ζήτησε τον χαρακτηρισμό του αξιόλογου αυτού κτηρίου από το ΥΠΠΟ το 2021 και από το ΥΜΑΘ το 2022. Ωστόσο, δεν υπήρξε θετική ανταπόκριση.