Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο «απογειώνεται» προς το καλάθι. Φαίνεται σαν να περπατάει αψηφώντας τη βαρύτητα. Ποια είναι η δύναμη που τον απογειώνει; Πόσο μεγάλη είναι αυτή η δύναμη; Ποιες δυνάμεις ασκούνται πάνω του όταν βρίσκεται στον αέρα; Να μια άσκηση που η πλειονότητα των μαθητών Γυμνασίου της χώρας μας θα είχε την περιέργεια να λύσει. Να και άλλη μία: Σε ένα απώτερο δυστοπικό μέλλον, ο Παρθενώνας απειλείται από πλημμύρα. Τα παιδιά καλούνται να μελετήσουν τις έννοιες κλίμακα, εμβαδό και άνωση ώστε να τον μεταφέρουν σε νέο ασφαλές περιβάλλον.
Βασική καινοτομία ήταν ο τρόπος που συντάχθηκαν τα σχολικά συγγράμματα, καθώς πρόκειται για ένα μεγάλο συνεργατικό συγγραφικό εγχείρημα.
Κάποτε τέτοιου είδους ασκήσεις θα αποτελούσαν πράγματι επιστημονική φαντασία για τη χώρα μας. Οχι πια. Τα παραπάνω προβλήματα περιλαμβάνονται στα υβριδικά βιβλία Φυσικής Γυμνασίου και Λυκείου της Klett Hellas και του National Geographic και ήταν ανάμεσα στους λόγους που οδήγησαν την κριτική επιτροπή στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης 2023 να τα κατατάξει στα κορυφαία σχολικά βιβλία της Ευρώπης. «Το υλικό οδηγεί τους μαθητές σε ένα πρακτικό ταξίδι, συνδέοντας τη φυσική με τις καθημερινές εμπειρίες, ενισχύοντας την κριτική σκέψη, τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και τη συνάφεια με τον 21ο αιώνα, τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο σκεπτικό της απόφασης.
Η βασική καινοτομία που εισήγαγαν τα βιβλία όμως ήταν ο τρόπος που συντάχθηκαν: πρόκειται για ένα μεγάλο συνεργατικό συγγραφικό εγχείρημα. Τα βιβλία Φυσικής αξιολογήθηκαν κατά τη συγγραφή τους από συνολικά 1.340 Ελληνες φυσικούς, οι οποίοι μέσα από ένα ειδικό φόρουμ επικοινωνίας έστελναν σχόλια με τα οποία πρότειναν, τροποποιούσαν και βελτιστοποιούσαν τα περιεχόμενα με βάση τις πραγματικές καθημερινές ανάγκες της διδασκαλίας τους.
Από το 2017
Η σειρά Φυσικής του Γυμνασίου ολοκληρώθηκε το 2021. Σε αυτή προστέθηκε πρόσφατα το νέο βιβλίο Κβαντομηχανικής Λυκείου. (Σημειώνεται ότι η Κβαντομηχανική ως ένας επιστημονικός τομέας συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά φέτος στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.) Οι προσπάθειες όμως έχουν ξεκινήσει από το ’17. Οπως λέει στην «Κ» ο σύμβουλος εκδόσεων και εκπαιδευτικής τεχνολογίας στην Klett Νίκος Μετενίδης, «θέλαμε να βρούμε τους καλύτερους φυσικούς και εκπαιδευτικούς στην Ελλάδα και να δημιουργήσουμε συγγραφικές ομάδες που θα λειτουργήσουν συνεργατικά». Τα κατάφερε. Ακαδημαϊκοί επόπτες της σειράς είναι οι καθηγητές Εμμανουήλ Δρης και Κωνσταντίνος Νικολόπουλος. Ο πρώτος είναι ένας από τους σημαντικότερους Ελληνες Φυσικούς, δεύτερος Ελληνας σε ετεροαναφορές στο Google Ιndex παγκοσμίως, με καθολική αναγνώριση για τη συνεισφορά του στον τομέα της Φυσικής, καθώς το έργο του αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους, μαθητές, εκπαιδευτικούς και επιστήμονες. Ο νεότερος, πολυβραβευμένος Κωνσταντίνος Νικολόπουλος εργάζεται στην αιχμή της έρευνας στο εξωτερικό, φέρνοντας νέες προοπτικές στην επιστήμη αλλά και στον χώρο της εκπαίδευσης της Φυσικής.
Οπως χαρακτηριστικά λέει ο κ. Μετενίδης, «ο Δρης κουβαλά μια ηθική περιουσία μέσα του, ενώ ο Νικολόπουλος είναι ένας από τους ανθρώπους για τους οποίους θα μαθαίνουμε τα επόμενα χρόνια». Τις συγγραφικές ομάδες για το κάθε βιβλίο απαρτίζουν διακεκριμένοι επαγγελματίες από τη δημόσια εκπαίδευση, την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την ιδιωτική εκπαίδευση, τις ψηφιακές τεχνολογίες στην εκπαίδευση της Φυσικής. «Κάθε κεφάλαιο όμως το ανεβάζαμε στην ειδική πλατφόρμα και το εφάρμοζαν εκπαιδευτικοί που το αξιολογούσαν για τυχόν λάθη», εξηγεί ο ίδιος. «Τα σχολικά βιβλία στην Ελλάδα τα γράφουν ένα δύο άτομα. Δεν μπορείς όμως να γράψεις έτσι βιβλία».
Ολα τα βιβλία συνδυάζουν το παραδοσιακό έντυπο εγχειρίδιο με σύγχρονο ψηφιακό υλικό, ενώ συνοδεύονται από καινοτόμο σύστημα διαχείρισης μάθησης (LMS) που επιτρέπει τη δημιουργία ψηφιακής τάξης και περιέχει έτοιμες εντυπωσιακές, διαδραστικές καρτέλες διδασκαλίας για την παράδοση, μειώνοντας τον χρόνο προετοιμασίας του εκπαιδευτικού.
Ηδη η σειρά χρησιμοποιείται σε πάνω από τα μισά ιδιωτικά σχολεία στην Ελλάδα, με την ανταπόκριση των παιδιών να είναι ενθουσιώδης. Προφανώς η διείσδυση στα δημόσια σχολεία είναι πιο απαιτητικό εγχείρημα. Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, ορισμένοι διευθυντές δημοσίων σχολείων από διάφορες περιοχές της χώρας έχουν αγοράσει με δικά τους έξοδα τα βιβλία, τα έχουν διαμοιράσει στους μαθητές ζητώντας τους να μην τα καταστρέψουν ώστε να δοθούν στους επόμενους. Μεμονωμένοι γονείς και καθηγητές δημοσίων σχολείων έχουν αγοράσει τα βιβλία για προσωπική χρήση.
