Εξιτήριο έλαβε χθες το απόγευμα η 23χρονη ασθενής, η οποία πριν από δέκα ημέρες υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση ήπατος, με μόσχευμα που έλαβε από τον πατέρα της 50 ετών. Η επέμβαση μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δότη πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας τη δεύτερη ημέρα του 2024 στο Λαϊκό Νοσοκομείο, από ομάδα εξειδικευμένων χειρουργών του καθηγητή Χειρουργικής Γεωργίου Σωτηρόπουλου, με τη συμμετοχή του Γερμανού καθηγητή και διευθυντή Κέντρου Μεταμοσχεύσεων στο Ριάντ, Dieter Broering, και την υποστήριξη του Αναισθησιολογικού τμήματος υπό τη διεύθυνση της Αικατερίνης Λαμπαδαρίου.
Ηταν μια δύσκολη επέμβαση που διήρκεσε δέκα ώρες και στην οποία συμμετείχαν οκτώ εξειδικευμένοι χειρουργοί και πέντε εξειδικευμένοι αναισθησιολόγοι.
Για την 23χρονη ασθενή, η οποία διαγνώσθηκε με καρκίνο στο ήπαρ την περασμένη άνοιξη, η μεταμόσχευση ήταν, σύμφωνα με τους θεράποντες ιατρούς της, η πιο ριζική λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Σύμφωνα με τον κ. Σωτηρόπουλο, η ασθενής από τις αρχές του περασμένου έτους υποβλήθηκε σε σειρά από αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις, που έδειξαν το πρόβλημα στο ήπαρ. Πριν από το καλοκαίρι υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση αριστερής ηπατεκτομής για την αφαίρεση του όγκου. Δυνατότητα στοχευμένης χημειοθεραπείας για το συγκεκριμένο είδος καρκίνου δεν υπήρχε και στην πορεία διαπιστώθηκε ότι ο καρκίνος είχε επιστρέψει στο ήπαρ. Οπως ο ίδιος έχει δηλώσει, «μία επιλογή θα ήταν να ξαναμπούμε στη διαδικασία ηπατεκτομής, απλά ήταν δεδομένο ότι στο υπόλοιπο ήπαρ θα ξαναπαρουσιαστεί κάτι, οπότε ως πιο ριζική αντιμετώπιση προκρίναμε τη λύση της μεταμόσχευσης». Για τη συγκεκριμένη ασθενή, με βάση την προτεραιοποίηση στη σχετική λίστα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, η μεταμόσχευση από αποβιώσαντα δότη θα σήμαινε αρκετούς μήνες αναμονής.
Πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα η λήψη ήπατος από ζώντα δότη και η ασθενής πήρε εξιτήριο έπειτα από δέκα ημέρες.
Ετσι προτάθηκε η πιο άμεση λύση της μεταμόσχευσης από ζώντα δότη και η οποία έμελλε να είναι η πρώτη που θα γινόταν σε ελληνικό έδαφος. Εξετάσθηκαν και οι δύο γονείς της 23χρονης και επιλέχθηκε ως πιο κατάλληλος δότης ο πατέρας της. Οπως ανέφερε σε συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση ο κ. Σωτηρόπουλος, «το παράδειγμα του νεφρού μας φαίνεται πιο εύκολο. Ολοι ξέρουμε ότι έχουμε δύο νεφρούς, οπότε στα πλαίσια της ζώσας μεταμόσχευσης απλά ο δότης αποχωρίζεται τον ένα του νεφρό. Και στο ήπαρ το ίδιο υπάρχει, απλά δεν είναι ξεχωρισμένο. Το ήπαρ είναι ένα μεγάλο όργανο που μπορείς με την ειδική τεχνική να το χωρίσεις σε αριστερό και δεξί συκώτι, και με αυτόν τον τρόπο να χρησιμοποιείς το ένα από τα δύο μέλη. Και το ήπαρ έχει το μοναδικό προνόμιο της αναγέννησης. Μέσα σε έναν μήνα από το χειρουργείο, τα δύο μισά έχουν γίνει δύο ολόκληρα».
Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται κάθε χρόνο περίπου 40 μεταμοσχεύσεις ήπατος από αποβιώσαντα δότη. Περίπου 40 ασθενείς –στην συντριπτική τους πλειονότητα παιδιά– από τη χώρα μας έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη σε μεταμοσχευτικό κέντρο στην Ιταλία με κάλυψη των εξόδων από τον ΕΟΠΥΥ. Σε ασθενείς παιδιά έγιναν και οι πρώτες μεταμοσχεύσεις ήπατος από ζώντα δότη το 1989. Αυτό το είδος χειρουργικής επέμβασης από ενήλικα σε ενήλικα έγινε για πρώτη φορά το 1994 στην Ιαπωνία. Γενικά στην Ασία λόγω έλλειψης αποβιώσαντων δοτών (πολιτισμικές πεποιθήσεις θέτουν εμπόδια), οι συγκεκριμένες μεταμοσχεύσεις αφορούν το 18,5% των μεταμοσχεύσεων ήπατος. Στην Ευρώπη, αντίθετα, από τις 7.000 μεταμοσχεύσεις ήπατος (στοιχεία 2022), μόλις το 3% ήταν από ζώντα δότη και στην πλειονότητά τους αφορούν παιδιά.
Υπέρ και κατά
Η έμφαση των αρμόδιων αρχών δίνεται στην περαιτέρω ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων από αποβιώσαντες δότες. Στα πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δότη είναι ο προγραμματισμός της επέμβασης, γεγονός που σημαίνει κατάλληλη προετοιμασία του λήπτη και καλύτερη συνήθως κατάσταση των μοσχευμάτων. Στον αντίποδα, το μικρό μέγεθος της ηπατικής μάζας που μεταμοσχεύεται, ειδικά όταν πρόκειται για μεταμόσχευση από ενήλικα σε ενήλικα, σημαίνει περισσότερες επιπλοκές από τα χοληφόρα αγγεία για τον ασθενή, ενώ έχουν αναφερθεί και επιπλοκές και σε δότες.