Στην εν εξελίξει συζήτηση στην κοινωνική και πολιτική σκηνή για το δικαίωμα στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών με κεντρικό άξονα την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, όλες οι πλευρές έσπευσαν να τοποθετηθούν, της ελληνικής διασποράς συμπεριλαμβανομένης. Ή μήπως όχι; Μια ομάδα που δικαιωματικά θα έπρεπε να πρωτοστατεί στην αντιπαράθεση αυτή έχει αγνοηθεί από τον δημόσιο λόγο και παραμένει αποκλεισμένη παραπάνω από μισόν αιώνα… Ποιος σκέφθηκε να ρωτήσει τους ανθρώπους που υιοθετήθηκαν οι ίδιοι πριν από πολλά χρόνια και στάλθηκαν μακριά από τη μητέρα πατρίδα;
Τις δεκαετίες 1950 και 1960, περίπου 4.000 ελληνόπαιδα δόθηκαν για υιοθεσία στις ΗΠΑ και στις Κάτω Χώρες. Η ιστορία τους είναι γνωστή και τα ίδια, μεσήλικες πλέον, μίλησαν για την εμπειρία τους στο έργο που επιμελήθηκε η Μαίρη Καρδαρά, μία από αυτά: «Voices of the Lost Children of Greece» (Φωνές των χαμένων παιδιών της Ελλάδας), εκδ. Ποταμός, 2023).
Αυτό που καθιστά καθεμιά από τις δεκατέσσερις ιστορίες αυτών των υιοθετημένων παιδιών ξεχωριστή είναι ο μακρύς, επώδυνος αγώνας για απαντήσεις, που σε όλους εμάς φαντάζουν και θα έπρεπε να είναι αυτονόητες.
Οι τωρινοί μεσήλικες είναι τα παντοτινά υιοθετημένα παιδιά που αναζητούν τα έγγραφα που αναφέρονται στα πρώτα χρόνια της ζωής τους και έρχονται αντιμέτωπα με παράλογα και εντέλει παράνομα εμπόδια. Δημόσιοι φορείς – διαμεσολαβητές στις υιοθεσίες τους αρνούνται την πρόσβαση στους φακέλους τους, ωσάν να διαφυλάττουν ιδιωτική περιουσία.
Τις δεκαετίες 1950 και 1960, περίπου 4.000 ελληνόπαιδα δόθηκαν για υιοθεσία στις ΗΠΑ και στις Κάτω Χώρες.
Στο σημείο αυτό, να υπογραμμίσουμε ότι το νομικό πλαίσιο, ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές, είναι σαφές και απολύτως ευθυγραμμισμένο: το άρθρο 1559 ΑΚ [«το θετό τέκνο έχει, μετά την ενηλικίωσή του, το δικαίωμα να πληροφορείται (…) από κάθε αρμόδια αρχή τα στοιχεία των φυσικών γονέων του»], ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (Α5- πρόσβαση σε έγγραφα), ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (Α12 και 15) και η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Α7 και 8 – δικαίωμα γνώσης της καταγωγής) θα έπρεπε να έχουν καταστήσει περιττή τη δημοσίευση του παρόντος και πρωτίστως τον αγώνα των συμπολιτών μας! Ας πράξει, λοιπόν, η ευνομούμενη ελληνική πολιτεία το αυτονόητο χρέος προς τα παιδιά της, παρέχοντας άμεση πρόσβαση στα δεδομένα που θα επιτρέψουν την πολυπόθητη επιστροφή στις ρίζες τους. Εχει έρθει η ώρα της ισότιμης προστασίας των δικαιωμάτων για όλα τα παιδιά που αναζητούν την αλήθεια τους.
*Η κ. Ολυμπία Κ. Αναστασοπούλου είναι δικηγόρος, LLM, MBA διαμεσολαβήτρια, τ. γενική γραμματέας Τουρισμού.
*Η κ. Γκόντα Βαν Στιν είναι καθηγήτρια, Koraes Chair of King’s College London, συγγραφέας του βιβλίου «Adoption, Memory, and Cold War Greece».