Δήμητρα Τριανταφύλλου
Εικονογράφηση: Loukia Kattis
Ακούστε το άρθρο
1.842. Τόσα ήταν τα εν εξελίξει τεχνικά έργα και έργα συντήρησης στους δρόμους του Δήμου Αθηναίων την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου. Πρόκειται για ένα δυσθεώρητο νούμερο, που αφορά εργασίες τοποθέτησης οπτικών ινών, φυσικού αερίου αλλά και συντήρησης στα δίκτυα της ΕΥΔΑΠ και του ΔΕΔΔΗΕ.
Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία τα οποία παραχώρησε στην «Κ» η Διεύθυνση Υποδομών του Δήμου Αθηναίων, σε αυτά έρχονται να προστεθούν 500 επιπλέον έργα που αφορούν αποκατάσταση βλαβών χωρίς να προσμετρώνται αυτά της Περιφέρειας Αττικής. Aπό την πλευρά της συντηρεί ένα εκτεταμένο οδικό δίκτυο άνω των 1.000 χιλιομέτρων και τα οποία αφορούν από φωτεινή σηματοδότηση, ηλεκτροφωτισμό και οδοστρώματα μέχρι το δίκτυο ομβρίων υδάτων, τα αντλιοστάσια, το πράσινο των νησίδων και τις υπόγειες διαβάσεις πεζών. Την ίδια ώρα «χάος» παρατηρείται και στον συντονισμό του εκάστοτε έργου από τους εποπτευόμενους φορείς.
Ολα αυτά βέβαια μικρή σημασία έχουν για τους Αθηναίους, αφού σε κάθε είδους έργο, το ζητούμενο είναι η ενόχληση, που είναι κοινή και αναντίρρητη. Η ηχορρύπανση, το μποτιλιάρισμα, η σκόνη, οι αμέτρητες λακκούβες, αλλά και η δυσκολία να κινηθούν οι πεζοί ή να παρκάρουν τα αυτοκίνητά τους οι κάτοικοι, είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που δημιουργούνται.
«Πόσο εύκολο είναι να ελέγξεις 1.800 εν εξελίξει έργα;»
«Πιο σημαντικό και από τα παραπάνω προβλήματα είναι ότι πολύ συχνά οι εργολάβοι αφήνουν τα σημεία στα οποία έγιναν οι εργασίες σε κακή κατάσταση. Βλέπουμε λακκούβες και πρόχειρα μπαλώματα, τα οποία δημιουργούν επικίνδυνα σημεία, παρά τον αυστηρό κανονισμό που υπάρχει», λέει στην «Κ» ο αντιδήμαρχος Υποδομών στην Αθήνα, Ανδρέας Γραμματικογιάννης.
Τον περασμένο Ιούλιο, ο Δήμος Αθηναίων υιοθέτησε έναν νέο πιο αυστηρό κανονισμό για τον καθορισμό των προδιαγραφών και τη διαδικασία χορήγησης αδειών τομής ή εκσκαφής στους κοινόχρηστους χώρους του δήμου. Μια από τις αποφάσεις ήταν πως δρόμοι που έχουν ασφαλτοστρωθεί προ διαστήματος μικρότερο του δωδεκαμήνου, δεν αδειοδοτούνται για τομές επί του οδοστρώματος. Ανάμεσα σε άλλα, ζητούνται ακόμα χρονοδιάγραμμα, φωτογραφίες «πριν» και «μετά» την τομή, εγγυητική αποστολή καλής εκτέλεσης (από 30.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο) ενώ δίνονται πολλές τεχνικές λεπτομέρειες για το πώς πρέπει να αποκατασταθεί το σημείο μετά την εργασία.
Πολύ συχνά οι εργολάβοι αφήνουν τα σημεία στα οποία έγιναν οι εργασίες σε κακή κατάσταση. Βλέπουμε λακκούβες και πρόχειρα μπαλώματα, τα οποία δημιουργούν επικίνδυνα σημεία, παρά τον αυστηρό κανονισμό που υπάρχει.
«Πολλοί εργολάβοι γκρινιάζουν για το πιο αυστηρό πλαίσιο λέγοντας ότι τους δυσκολεύει, αλλά εμείς σκοπεύουμε να το αυστηροποιήσουμε περαιτέρω» σημειώνει ο κ. Γραμματικογιάννης.
Οπως εξηγεί, τα τελευταία χρόνια η αύξηση των έργων οπτικής ίνας και φυσικού αερίου μαζί με την ανάγκη για συντήρηση, ειδικά στο δίκτυο της ΕΥΔΑΠ, εκτίναξαν τον αριθμό των έργων στο σώμα της πόλης.
Το αποτέλεσμα είναι, όπως εξηγεί ο κ. Γραμματικογιάννης, η παρακολούθηση των έργων να γίνεται αποσπασματικά, με μεγάλους δήμους, όπως η Αθήνα, να μην έχουν μια συνολική εικόνα για το τι συμβαίνει μέσα στα όριά τους. Οπως άλλωστε προσθέτει, «ο ρυθμός μείωσης του προσωπικού στους δήμους συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό. Δεν μπορούμε να κάνουμε προσλήψεις, δεν υπάρχουν τα κονδύλια. Πόσο εύκολο είναι λοιπόν να ελέγξεις 1.800 εν εξελίξει έργα; Πρέπει να ασχολείσαι μόνο με αυτό».
Εξηγώντας τη διαδικασία που ακολουθείται λέει πως όλες οι εταιρείες και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, εκτός από το «Φυσικό Αέριο», το οποίο δεν έχει αυτή την υποχρέωση, κάνουν αίτηση στον εκάστοτε δήμο για αδειοδότηση.
Πράγματι, βάσει του νόμου 4203/2013 (άρθρο 15), ορίζεται ότι «οποιαδήποτε τομή ή εκσκαφή οδοστρώματος, ερείσματος, πεζόδρομου ή πεζοδρομίου εθνικής, επαρχιακής, δημοτικής ή κοινοτικής οδού, η οποία είναι απαραίτητη για την κατασκευή έργου, που εκτελείται από επιχείρηση κοινής ωφέλειας, οργανισμό, νομικό ή φυσικό πρόσωπο, επιτρέπεται να γίνει μόνον ύστερα από άδεια της αρμόδιας για τη συντήρηση της οδού υπηρεσίας, η οποία θεωρείται πριν από την έναρξη των εργασιών από την αρμόδια Αστυνομική Αρχή».
Σε αυτές τις διατάξεις όμως «δεν εμπίπτουν οι εταιρείες που εκτελούν εργασίες εγκατάστασης, τακτικής και έκτακτης συντήρησης των υπογείων δικτύων διανομής και παροχετεύσεων φυσικού αερίου…».
«Δεν γνωρίζουμε τι κάνουν τα συνεργεία»
«Στην Αθήνα που είμαστε μεγάλος δήμος», σύμφωνα με τον κ. Γραμματικογιάννη, «ζητούν για παράδειγμα, άδεια εταιρείες για 200 σημεία για τους επόμενους τρεις μήνες. Ο δήμος δίνει την άδεια αλλά δεν έχει εικόνα σε ποιο σημείο βρίσκεται κάθε ημέρα ο εργολάβος της κάθε εταιρείας» περιγράφει ο αντιδήμαρχος υποδομών και προσθέτει: « Οταν δε πρόκειται για βλάβες, δεν απαιτείται καν αδειοδότηση. Θεωρείται έκτακτη ανάγκη. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν γνωρίζουμε τι κάνουν τα συνεργεία ή για πόσο διάστημα παραμένουν στο σημείο. Σκεφτείτε πως οι βλάβες πολλές φορές εμπλέκουν και πεζοδρόμια αφού αφορούν σε συνδέσεις. Ετσι εκτός από διαλυμένους δρόμους βλέπουμε και διαλυμένα πεζοδρόμια».
Οταν πρόκειται για βλάβες, δεν απαιτείται καν αδειοδότηση. Θεωρείται έκτακτη ανάγκη. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν γνωρίζουμε τι κάνουν τα συνεργεία ή για πόσο διάστημα παραμένουν στο σημείο.
Σε αυτό το σημείο ο κ. Γραμματικογιάννης αναφέρει πως η ΕΥΔΑΠ, ως μεγάλη εταιρεία που είναι, έχει καλούς εργολάβους και παρακολουθεί στενά τις εργασίες. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με όλες τις εταιρείες που τοποθετούν οπτικές ίνες.
«Μερικές εργολαβίες είναι πολύ προβληματικές. Οι οπτικές ίνες, για τα έργα των οποίων έχει την εποπτεία το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, είναι “ψιλά” έργα αφού δεν χρειάζεται να σκάψεις πιο βαθιά από τους 40 πόντους, μπορούν όμως να προκαλέσουν χάος» εξηγεί.
Πάντως, τις αντιπαραθέσεις που αφορούν έργα οπτικών ινών μεταξύ εργολάβων και δημάρχων, αναλαμβάνει να επιλύσει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων.
Και πράγματι, όπως δηλώνει στην «Κ» ο Δημήτρης Βαρουτάς, αντιπρόεδρος της εν λόγω επιτροπής (ΕΕΤΤ), «σε ορισμένες περιπτώσεις δήμαρχοι έχουν αντιδράσει σχετικά με την κακή αποκατάσταση των έργων από τους εργολάβους. Τότε, η ΕΕΤΤ που είναι επιφορτισμένη με την Αρχή επίλυσης της διαφοράς, καλείται να λύσει τις σχετικές αντιπαραθέσεις, κατόπιν αιτήματος ενός από τα μέρη».
Η διαφορά συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι πως εδώ δεν υπάρχουν υποδομές. Δεν έχουμε ούτε υπόγειους υπονόμους ούτε χαντάκια που να διευκολύνουν την εγκατάσταση.
Σχολιάζοντας το πλαίσιο αναφορικά με τα έργα που αφορούν τοποθέτηση οπτικών ινών στην Ελλάδα, ο κ. Βαρουτάς λέει ότι η διαφορά συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, είναι πως «εδώ δεν υπάρχουν οι υποδομές. Για παράδειγμα, στην Ισπανία δεν υπάρχει υποχρέωση στον αντίστοιχο ΟΤΕ να δίνει οπτική ίνα στους ανταγωνιστές και έτσι όποιος θέλει πρέπει να φτιάξει τη δική του καμπίνα».
Πρόκειται για κάτι που σύμφωνα με τον κ. Βαρουτά συμβαίνει επειδή «δεν έχουμε ούτε υπόγειους υπονόμους ούτε χαντάκια που να διευκολύνουν την εγκατάσταση. Εδώ ο πάροχος πρέπει να σκάψει μόνος του και να φροντίσει τις εργασίες από το μηδέν, κάτι που σημαίνει περισσότερο κόστος».
Η προειδοποίηση του Δήμου Αθηναίων
Στις 15/2/2024 η Γενική Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και έργων απέστειλε σε όλους όσοι κάνουν έργα στην Αθήνα, ένα έγγραφο –κοινοποιήθηκε και στη Δημοτική Αστυνομία– με προειδοποιητικό χαρακτήρα. Η διεύθυνση κάνει λόγο για «σοβαρές παραλείψεις στη λήψη και τήρηση των μέτρων ασφαλείας, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης φθορών σε παρακείμενες ιδιοκτησίες και σε κοινόχρηστους χώρους αλλά και πρόκληση ατυχημάτων/δυστυχημάτων». Αναφέρονται ακόμα «ανεξέλεγκτες εναποθέσεις μπάζων».
Οπως λέει ο κ. Γραμματικογιάννης στην«Κ», αν δεν υπάρξει συμμόρφωση από τις εταιρείες, θα αρχίσουν να επιβάλλονται αυστηρά πρόστιμα αλλά και ανακλήσεις χορήγησης αδειών, κάτι που ως τώρα δεν συνέβαινε, σύμφωνα με τον ίδιο.
Η παραπάνω ασφυκτική εικόνα που έχει δημιουργηθεί στην Αθήνα, οδήγησε τον δήμο να ζητήσει και από τη ΔΑΕΜ- Ανάπτυξη Πληροφοριακών Συστημάτων και Υποδομών Α.Ε. του Δήμου Αθηναίων, τη δημιουργία μιας πλατφόρμας για τις άδειες τομής ή εκσκαφής κοινόχρηστων χώρων.
Μέσω της πλατφόρμας οι πολίτες θα μπορούν να βλέπουν σε πραγματικό χρόνο τις τομές ή εκσκαφές που γίνονται εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων καθώς και να υποβάλλουν καταγγελίες.
«Αυτή τη στιγμή, αν ένας πολίτης κάνει μια καταγγελία, εμείς πρέπει να ψάξουμε σε πάκους με χαρτιά και να τους ρωτάμε έναν προς έναν ποιος κάνει έργα στον συγκεκριμένο δρόμο» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γραμματικογιάννης και συνεχίζει: «Μέσω της πλατφόρμας, θα παρακολουθούμε ηλεκτρονικά την εξέλιξη των εργασιών και άρα οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι θα έχουν στόχευση».
Θα έπρεπε να υπάρχει ένα πλάνο από έναν κεντρικό φορέα, έτσι ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο εργολάβοι να εμφανίζονται σε σημεία από τα οποία μόλις έχει αποχωρήσει κάποιος άλλος, με αποτέλεσμα η άσφαλτος να στρώνεται και έπειτα να ξηλώνεται ξανά και ξανά.
Σε αυτή τη φάση, ολοκληρώνεται η αυθεντικοποίηση των χρηστών, η εκπαίδευση των αρμοδίων στελεχών του δήμου και το «γέμισμα» της πλατφόρμας με πραγματικά δεδομένα. «Θα είμαστε έτοιμοι για πλήρη παραγωγική λειτουργία εντός του Μαρτίου» σημειώνει ο κ. Γραμματικογιάννης.
Πάντως, κατά τον ίδιο, για τα πολλά διαφορετικά έργα που τρέχουν μέσα σε κάθε δήμο, θα έπρεπε να υπάρχει ένα πλάνο από έναν κεντρικό φορέα, έτσι ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο εργολάβοι να εμφανίζονται σε σημεία από τα οποία μόλις έχει αποχωρήσει κάποιος άλλος, με αποτέλεσμα η άσφαλτος να στρώνεται και έπειτα να ξηλώνεται ξανά και ξανά.
Ο τυπικός χαρακτήρας της επίβλεψης έργων
Εποπτεύουσα αρχή όλων των έργων που σχετίζονται με τη συντήρηση ή την επέκταση του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ, του Φυσικού Αερίου και της ΕΥΔΑΠ είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ωστόσο, σύμφωνα με όσα δήλωσαν κύκλοι του υπουργείου στην «Κ», η αρμοδιότητα του υπουργείου έχει περισσότερο τυπικό χαρακτήρα, καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν υπάρχει ενημέρωση από τις εταιρείες για την εκτέλεση κάποιου έργου. Το υπουργείο ενημερώνεται σε περίπτωση που η περάτωση κάποιου έργου δεν προχωράει με τον προβλεπόμενο τρόπο.
Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ο εργολάβος του εκάστοτε έργου έχει καθυστερήσει να τοποθετήσει κάποιο καλώδιο, το υπουργείο γίνεται αποδέκτης σχετικής καταγγελίας και στη συνέχεια προωθεί το αίτημα στη διαχειρίστρια εταιρεία, προκειμένου να επιληφθεί του ζητήματος. Αυτό συμβαίνει τόσο σε έργα συντήρησης όσο και επέκτασης του δικτύου.
Η αποκατάσταση του έργου βαρύνει επίσης αποκλειστικά τον εργολάβο, αφού σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους και σε αυτή την περίπτωση «δεν εμπλεκόμαστε».