O Χρήστος, ο Δημήτρης, η Βικτωρία, ο Σωκράτης, ο Μιχάλης έχουν ζήσει μεγάλες δυσκολίες. Φυλακή, ναρκωτικά, βία, ενδοοικογενειακή βία. Είναι ορισμένα από τα άτομα που είχαν την ευκαιρία να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας μέσα από το πρόγραμμα επιχορήγησης της απασχόλησης ανέργων που επιδοτεί εδώ και ένα χρόνο η ΔΥΠΑ (Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης) και απευθύνεται σε 10.000 ανέργους. Το έργο είναι συνολικού προϋπολογισμού 112 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η «Κ» μίλησε με κάποιους από τους ωφελουμένους για το πόσο δύσκολο είναι να βρεις δουλειά, ειδικά αν έχεις «άσχημο ιστορικό στην πλάτη σου και καμία εξειδίκευση», αλλά και για τους εργοδότες, για το τι σημαίνει να προσλαμβάνεις έναν πρώην χρήστη.
Οι εργαζόμενοι ζήτησαν να μη δημοσιευθούν τα στοιχεία τους και δεν θέλησαν να φωτογραφηθούν. Ο βασικότερος λόγος είναι ότι προτιμούν να μη μιλούν για το παρελθόν, μόνο για το σήμερα, που στο κάτω κάτω είναι πολύ καλύτερο. «Αν πεις την ιστορία σου επώνυμα, για τους περισσότερους που θα την ακούσουν και μετά θα σε γνωρίσουν θα είσαι πριν από όλα αυτός που έκανε ναρκωτικά», λέει ο Μιχάλης. «Ας αρχίσουμε αλλιώς. Απλώς Μιχάλης, λοιπόν». Και οι εργοδότες, όμως, διστάζουν να δημοσιοποιήσουν το όνομά τους, κυρίως για να αποφύγουν τα σχόλια. Οπως λένε, το κίνητρο της επιδότησης, πάνω από τα 2/3 του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών, είναι μεγάλο, όπως και να έχει, όμως, «χρειάζεσαι κάποιον να κάνεις τη δουλειά σου, δεν μπορείς να προσλάβεις όποιον να ‘ναι», λέει ιδιοκτήτης καφέ που έχει προσλάβει υπαλλήλους μέσα από το πρόγραμμα.
«Η στήριξη όλων όσοι αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στην ένταξη ή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας αποτελεί προτεραιότητα. Το δικαίωμα στην εργασία για όλους, χωρίς αποκλεισμούς, είναι αυτονόητο», τονίζει ο διοικητής της ΔΥΠΑ Σπύρος Πρωτοψάλτης. «Στο πρόγραμμά μας συμμετέχουν άτομα με αναπηρία, απεξαρτημένοι, αποφυλακισμένοι, θύματα ενδοοικογενειακής ή έμφυλης βίας, διεμφυλικά πρόσωπα, θύματα εμπορίας ανθρώπων, μέλη μονογονεικών οικογενειών κ.λπ.», συμπληρώνει.
«Είμαι τυχερός»
Χωρίς ιδιαίτερες σπουδές και ζώντας συχνά σε ένα χαοτικό περιβάλλον, είναι πολύ δύσκολο να μπορέσουν οι άνθρωποι να υποστηρίξουν τον εαυτό τους. «Γιατί θες να έχεις την ευθύνη του εαυτού σου, αλλά πώς να το καταφέρεις αυτό αν δεν μπορείς να “σε” ζήσεις», λέει ο Δημήτρης. Είναι 41 ετών και είναι καθαρός εδώ και πέντε χρόνια. Για να τα καταφέρει εντάχθηκε σε πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ. «Είμαι τυχερός», συνεχίζει. «Ηθελα να δουλέψω, είχα πολλή ενέργεια. Ομως για εμάς υπάρχει πολύ μεγάλη δυσκολία να βρούμε δουλειά. Οι περισσότεροι σε θέλουν να δουλέψεις μαύρα με 600 ευρώ και αν…». Οταν έπιασε δουλειά σε καφέ, στην αρχή ήταν πολύ δύσκολα, παραδέχεται. Τώρα νιώθει πλέον ότι έχει βρει τη θέση του.
Ο Α.Π., ο ιδιοκτήτης του καφέ, από την πλευρά του προτιμά να διατηρήσει την ανωνυμία του, γιατί δεν θέλει να τον αντιμετωπίζουν ως «φιλάνθρωπο». Η επιχείρησή του λειτουργεί σε τουριστικό μέρος 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, οπότε χρειάζεται αρκετούς υπαλλήλους για να καλύψει τις βάρδιες. Εχει προσλάβει και άλλους υπαλλήλους από το πρόγραμμα, αλλά αποφάσισε να κρατήσει τον Δημήτρη και μετά γιατί «κάνει τη δουλειά του».
«Θέλουμε να βοηθάμε όσο μπορούμε, αλλά δεν κάνουμε χάρη. Χρειάζονται εκπαίδευση γιατί δεν έχουν εργασιακή εμπειρία, αλλά μετά οι άνθρωποι αυτοί κάνουν τη δουλειά τους και αμείβονται γι’ αυτό. Και επειδή υπάρχει η επιδότηση, μπορούμε να δώσουμε και λίγο παραπάνω μισθό», λέει. Ο Χρήστος, 45 ετών, έπιασε τον Ιούνιο δουλειά σε ένα πάρκινγκ μέσω του προγράμματος. Πρώην χρήστης, το έμαθε από την κοινωνική λειτουργό που τον παρακολουθεί. Είναι καθαρός 14 χρόνια, αλλά καθώς δεν είχε τελειώσει γυμνάσιο, ήταν πολύ δύσκολο να βρει δουλειά. Μια φορά, διηγείται, έκανε συνέντευξη για ένα τηλεφωνικό κέντρο. Ενώ όλα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά, η απάντησή του στην ερώτηση «έχετε κάποιο πρόβλημα με ναρκωτικά;» προκάλεσε μορφασμό αποδοκιμασίας και δυσαρέσκειας στον συνομιλητή του. «Προσπαθούμε ως εταιρεία να αποφεύγουμε τέτοιους ανθρώπους. Είναι η πολιτική μας», τον ενημέρωσε. Σκέφτηκε να το καταγγείλει; «Θύμωσα. Βγήκα έξω και έβριζα. Ομως δεν ήθελα να μπω σε αυτή τη διαδικασία, αισθανόμουν ότι δεν έχω τον χρόνο, ήθελα να προχωρήσω». Τώρα έχει τελειώσει το γυμνάσιο και θέλει να βγάλει και το λύκειο. Το βασικότερο όμως είναι ότι αισθάνεται ο ίδιος πιο δυνατός και πιο σίγουρος. Ο ιδιοκτήτης του πάρκινγκ, Σ.Ο., λέει ότι τον ενδιαφέρει ο χαρακτήρας του ανθρώπου και το πώς φέρεται στους πελάτες, και όχι το παρελθόν του. «Ξέρετε, πολλές φορές άλλοι υπάλληλοι δημιουργούν προβλήματα και δεν μπορούμε να τους απολύσουμε λόγω του προγράμματος. Αν έχεις ενταχθεί στο πρόγραμμα, απαγορεύεται να απολύσεις οποιονδήποτε από τους υπαλλήλους σου. Υπάρχει σχετικός όρος».
Σύμφωνα με τη ΔΥΠΑ, το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει μεγάλη ανταπόκριση. «Εκατοντάδες ευάλωτοι συμπολίτες μας έχουν κερδίσει μία δεύτερη ευκαιρία στη ζωή», τονίζει ο κ. Πρωτοψάλτης. «Ηταν μια μεγάλη ευκαιρία για μένα, μου έδωσε τη δυνατότητα να εργαστώ», επιβεβαιώνει η Βικτωρία, διεμφυλικό άτομο. «Για εμάς είναι πολύ δύσκολο να βγούμε στην αγορά εργασίας. Μπορεί ο ιδιοκτήτης να μας προσλάβει, αλλά συχνά οι πελάτες είναι πολύ επιφυλακτικοί, για να το πω κομψά…».