«Ηταν λίγο όπως στις αμερικάνικες ταινίες που σου εκμαιεύουν το συναίσθημα. Μπήκαμε σε μια αίθουσα γεμάτη κύρος, με έναν επιβλητικό πίνακα του Γουναρόπουλου και ένας μουσικός ξεκίνησε να παίζει Βάγκνερ με εκκλησιαστικό όργανο. Αρχισαν όλοι να μας χειροκροτούν». Με ένα χαμόγελο ευτυχίας που δεν μπορεί με τίποτα να κρυφτεί, η Αλεξία Μπεζίκη περιγράφει μερικά καρέ από τον γάμο της.
Η σύντροφός της, Δανάη Δεληγεώργη ανακαλεί τις δικές της, νωπές ακόμα αναμνήσεις: «Μόλις άρχισε η μουσική, έλιωσα. Είδα όλη τη ζωή μου να περνάει μπροστά από τα μάτια μου. Και το μέσα μου φώναξε δυνατά: “Επιτέλους, άντε!”. Με έπιασαν τα κλάματα. Σκέφτηκα πως 37 χρόνια κρατάω το στόμα μου κλειστό. Πως μεγάλωσα σε ένα χωριό με 150 κατοίκους αλλά εκείνη τη στιγμή μπορούσα να πω: “Ναι. Θέλω πολύ” όταν ο δήμαρχος με ρώτησε αν θέλω να γίνει σύντροφός μου η Αλεξία».
Η Αλεξία και η Δανάη παντρεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στο Δημαρχείο της Αθήνας και έγιναν το πρώτο ζευγάρι γυναικών που αξιοποίησε άμεσα το δικαίωμα που δίνει ο πρόσφατος νόμος του κράτους για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Πέντε ημέρες μετά, κάθονται απέναντί μου. Η Αλεξία θηλάζει την ενός μηνός κόρη τους, ο μεγαλόσωμος σκύλος τους Φρι έχει κουρνιάσει στα πόδια της και η Δανάη απολαμβάνει δίπλα τους αυτές τις τρυφερές στιγμές, που πια η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζει επίσημα ως «οικογενειακές» και για τα ομόφυλα ζευγάρια. Η νομική αναγνώριση του παιδιού ήταν ένας βασικός λόγος που η Αλεξία και η Δανάη προχώρησαν στον πολιτικό γάμο – είχαν ήδη συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Δεν ήταν όμως ο μόνος.
«Ηταν και μια πράξη συμβολική. Θέλουμε να αρχίσουν να “παίρνουν μπρος” και τα υπόλοιπα ζευγάρια, να σταματήσουν να φοβούνται» περιγράφει η Αλεξία, λέγοντας πως όταν δημοσιεύτηκε σε μια εφημερίδα η αναγγελία του γάμου τους, είπε στη Δανάη: «Μόνο εμείς είμαστε, τι περίεργο».
«Αυτό που μας ενδιέφερε δεν ήταν να είναι ο κόσμος υπερήφανος για εμάς, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να εμπνεύσουμε κι άλλους» λέει με τη σειρά της η Δανάη.
Αμφότερες τονίζουν πως ήταν σημαντικό που ο δήμαρχος της Αθήνας, Χάρης Δούκας, τις καλωσόρισε με αυτόν τον γιορτινό τρόπο στο δημαρχείο. Οπως λένε χαρακτηριστικά, αυτές είναι οι κινήσεις που χρειάζεται να βλέπει η κοινωνία από τους ανθρώπους που βρίσκονται σε αξιώματα.
Δύο millennials σε μια διαρκώς εξελισσόμενη κοινωνία
Κάνοντας ένα ταξίδι προς τα πίσω, στην παιδική και εφηβική της ηλικία, η Αλεξία, ηθοποιός στο επάγγελμα με πλούσιο βιογραφικό, θυμάται πως παρότι η οικογένειά της ήταν πολύ υποστηρικτική στα θέματα των στερεοτύπων για τις γυναίκες, δεν ένιωθε άνετα με το θέμα της σεξουαλικής επιλογής. «Συνέβη στους γονείς μου, αυτό που συνέβη σε πολλούς άλλους γονείς: αγκιστρώθηκαν σε έναν συντηρητισμό, χωρίς να είναι απαραίτητα συντηρητικοί οι ίδιοι. Τους φόβιζε το άγνωστο».
Η Δανάη είχε από μικρή αποδοχή από την οικογένειά της, όμως στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον αναγκαζόταν να μπαίνει στον ρόλο της ninja, όπως το περιγράφει. «Οταν το κάνεις σε όλη τη ζωή σου είναι κουραστικό», εξηγεί.
Και όμως. Η Αλεξία και η Δανάη λένε ότι η γενιά τους –τα παιδιά που γεννήθηκαν στις αρχές του 1980– είναι πολύ ιδιαίτερη.
«Είμαστε η γενιά που πατάμε σε δύο εποχές. Οι προγιαγιάδες μας θα μπορούσαν να ήταν η Φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Και ενώ δεχθήκαμε κοινωνικές πιέσεις όπως και οι προηγούμενες γενιές, ήμασταν από τους πρώτους που αρχίσαμε μαζικά να μην ενδίδουμε σε αυτές» λέει η Δανάη.
H Δανάη, η οποία εργάζεται ως ψυχοπαιδαγωγός Κοινωνικής και Συναισθηματικής Ανάπτυξης, θυμάται τα οκτώ χρόνια που σπούδασε και εργάστηκε στο Σικάγο, μια εξαιρετικά προοδευτική, όπως λέει, πόλη. «Εφυγα από την Ελλάδα, όταν ξεκινούσε η οικονομική κρίση. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης μάς παρουσίαζαν σαν τριτοκοσμική χώρα. Επέστρεψα το 2015 και έπεσα πάνω στα capital controls και τις τελευταίες παρελάσεις της Χρυσής Αυγής στους δρόμους. Η δολοφονία Φύσσα ήταν ακόμα νωπή. Και όμως. Μετά από λίγο καιρό, αρχίσαμε να μιλάμε για ΛΟΑΤΚΙ και queer άτομα και για εξωσωματική γονιμοποίηση για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ολα αυτά άρχισαν να μπαίνουν δυναμικά στο κάδρο. Ακολούθησε η δίκη της Χρυσής Αυγής που ήταν μια τεράστια νίκη. Ετσι νιώσαμε και στον γάμο μας, πως είχε συντελεστεί μια τεράστια επιτυχία».
Η ανάγκη για μια κοινή εκπαίδευση
Η συζήτηση που προηγήθηκε του νομοσχεδίου αντικατοπτρίζει και για τις δύο γυναίκες, τις παθογένειες αλλά και τις προόδους που συντελούνται στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
Η Αλεξία περιγράφει αυτές τις δύο τάσεις. «Υπάρχουν οι haters. Και υπάρχουν και οι εκατοντάδες, άγνωστοι άνθρωποι που μας έστειλαν θερμές ευχές για τον γάμο μας. Αυτή η μερίδα της κοινωνίας που χάρηκε με τον νέο νόμο όχι γιατί είναι gay απαραίτητα αλλά γιατί επιθυμεί την κοινωνική πρόοδο και την αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Για τη Δανάη, όλα είναι ζήτημα εκπαίδευσης. «Οσοι εναντιώνονται στα δικαιώματά μας είναι άνθρωποι εκπαιδευμένοι διαφορετικά. Οι φωνές τους εξυπηρετούν κάποια συμφέροντα μέσα στην κοινωνία. Ομως, όταν τους αποκαλούμε “ανεκπαίδευτους” μιλάμε και εμείς με λόγο πολωτικό. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν εκπλησσόμαστε όταν βλέπουμε κόσμο που διαδηλώνει στους δρόμους επειδή παντρευτήκαμε εγώ και η Αλεξία και δεν διαδηλώνει για σημαντικά ζητήματα που αφορούν στην ίδια τους τη ζωή, όπως για παράδειγμα τα προβλήματα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας».
Η Αλεξία πάντως δηλώνει έτοιμη να μπει σε διάλογο με όσους διαφωνούν κάθετα με την αναγνώριση των δικαιωμάτων στα ομόφυλα ζευγάρια. «Ας κάνουμε ανοιχτούς δημόσιους διαλόγους. Το να γράφουμε βωμολοχίες και απειλές με ψευδώνυμα δεν οδηγεί πουθενά. Να μη δρα κανείς στο σκοτάδι. Σε κάποιον που ισχυρίζεται πως τα παιδιά που έχουν γονείς του ίδιου φύλου δεν περνούν καλά, να μας απαντήσουν με επιστημονικά δεδομένα».
Η ίδια μιλάει με πάθος για όσα πρέπει να ακολουθήσουν από εδώ και στο εξής. «Το υπουργείο Παιδείας πρέπει να προσεγγίσει άμεσα το θέμα των δικαιωμάτων μέσα στα σχολεία» λέει, προσθέτοντας πως επιθυμεί γρήγορα αντανακλαστικά από την Πολιτεία. «Σαν την απάντηση που έδωσε η διευθύντρια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο λόγος της χαρακτηρίζεται από σεβασμό και παιδεία».
Συμπληρώνει ότι η κυβέρνηση έκανε ένα σημαντικό βήμα με την ψήφιση του νομοσχεδίου, τώρα, όμως θα πρέπει κατ’ αρχάς να λυθεί συνολικά το κομμάτι της οικογένειας και της τεκνοποίησης. Και φυσικά πρέπει να αναγνωριστούν όλες οι διαφορετικότητες. «Πρέπει να υπάρξει άμεσα αποδοχή και μέριμνα από την Πολιτεία για τα διεμφυλικά άτομα».
Για αυτήν συγκεκριμένα την ομάδα, η Δανάη εκφράζει τον θυμό της για τον τρόπο που συχνά αντιμετωπίζεται από μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. «Με τρελαίνει το γεγονός πως ένα διευμφυλικό άτομο φέρει τον εαυτό του με τον τρόπο που το κάνει να νιώθει καλύτερα και αυτό είναι κατακριτέο. Οταν αυτό το κάνουν οι γυναίκες μέσα από τις αισθητικές επεμβάσεις για παράδειγμα, τότε δεν είναι απλά δεκτό αλλά και σε ένα βαθμό, το επιθυμητό».
Και οι δυο τους πάντως συμφωνούν στο εξής: στο διάστημα των 9 ετών που είναι ζευγάρι, βλέπουν μια ανεμπόδιστη πια τάση της κοινωνίας να προχωρά. «Μόνο αν αναλογιστώ την πορεία που έκανε η οικογένειά μου, η οποία αυτή τη στιγμή μοιράζεται τη χαρά μας και την αγάπη μας και κάνω μια αναγωγή στην κοινωνία, θεωρώ ότι η αλλαγή σε σχέση με μια δεκαετία πίσω είναι τεράστια» λέει η Αλεξία και η Δανάη συμπληρώνει: «Εχουμε φίλους που είναι θρησκευόμενοι, όπως και εμείς, και είναι πολύ μεγάλοι υποστηρικτές μας. Οι άνθρωποι διευρύνουν διαρκώς το μυαλό τους».
«Το συναίσθημα της μητρότητας είναι για εμένα απερίγραπτο»
«Πώς βιώνετε τη μητρότητα;» τις ρωτάω.
Απαντά πρώτη η Αλεξία, η οποία κυοφόρησε το μωρό, περνώντας μια δύσκολη εγκυμοσύνη, με επιπλοκές. «Με μεγάλο σεβασμό σε όσους δεν μπορούν ακόμα να μοιραστούν το ίδιο συναίσθημα με εμάς αλλά και σε όσους δεν έχουν παιδιά από επιλογή και είναι ευτυχισμένοι, το συναίσθημα της μητρότητας είναι για εμένα απερίγραπτο, κι ας λέω τη λέξη που μέχρι πρότινος μου φαινόταν κλισέ. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι μπορείς να αγαπήσεις έναν άνθρωπο μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, χωρίς καθόλου να σε απασχολεί αν το συναίσθημα είναι αμοιβαίο».
«Είμαστε και εμείς από αυτούς που προσπάθησαν πολύ για το παιδί» λέει με τη σειρά της η Δανάη, εξηγώντας πως ήρθε σε μια φάση που ήθελαν πολύ να γίνουν μαμάδες.
Η κουβέντα καταλήγει στην παρένθετη μητρότητα, ένα θέμα που συζητήθηκε έντονα κατά την περίοδο της διαβούλευσης του νομοσχεδίου.
Μας απαντά η Αλεξία: «Το γυναικείο σώμα χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον και με πολλαπλούς τρόπους στη διάρκεια της Ιστορίας. Καλώς ή κακώς είναι αυτό που κυοφορεί και δίνει ζωή. Το να απορρίπτεις την αξιοποίηση αυτής της δυνατότητας για να κάνουν οι άνθρωποι οικογένειες, γιατί έχουν σημειωθεί και κακά περιστατικά, μας κάνει να χάνουμε την ουσία και τον δρόμο μας προς την πρόοδο. Εχουμε φίλους που τεκνοθέτησαν και ταλαιπωρήθηκαν αφάνταστα μέχρι να τα καταφέρουν. Εχει και αυτή η διαδικασία σκοτεινά κομμάτια, όχι μόνο η παρένθετη μητρότητα. Αυτό που λέμε λοιπόν είναι πως παρένθετη μητρότητα, τεκνοθεσία, εξωσωματική γονιμοποίηση, όλα πρέπει να είναι διαδικασίες που πρέπει να περιφρουρούνται από την Πολιτεία και να είναι σωστές, γρήγορες, διαφανείς και νόμιμες».
Πριν τις αποχαιρετήσω και τις αφήσω να επιστρέψουν στο μικροσύμπαν της ευτυχίας στο οποίο πλέουν αυτόν τον καιρό, τις ρωτάω αν τις απασχολεί καθόλου το πώς θα υποδεχθεί η κοινωνία την κόρη τους όταν αυτή αρχίσει να βγαίνει στον μεγάλο κόσμο, με πρώτη στάση το σχολείο.
Είναι μια ερώτηση που περίμενε η Δανάη. Και την απαντάει με αποφασιστικότητα: «Δεν ανησυχούμε για την κόρη μας. Θα μεριμνήσουμε. Και αυτό πρέπει να κάνουν όλοι οι γονείς: να μεριμνούν για το πώς το παιδί τους μπαίνει και ριζώνει στο κοινωνικό σύστημα. Εμείς θα φροντίσουμε το παιδί μας να μην κάνει και να μη δεχθεί bullying. Αν το έκαναν όλοι οι γονείς δεν θα είχαμε φαινόμενα όπως αυτά πριν από λίγες ημέρες στην Αριστοτέλους».