Φωτογραφία: Γιάννης Λιάκος, In Time
Ακούστε το άρθρο
Από τις πίσω θέσεις της αίθουσας του δικαστηρίου όπου βρισκόταν, η Μυρτώ (όχι το πραγματικό της όνομα) δεν μπορούσε να ακούσει καθαρά την ανάγνωση της απόφασης που θα έκρινε την ποινική μεταχείριση των βασικών κατηγορουμένων, αυτής που έμεινε γνωστή ως «υπόθεση του Κολωνού».
Κατάλαβε ότι η Δικαιοσύνη είχε καταδικάσει τους θύτες και αθωώσει -κατά πλειοψηφία- τη μητέρα του ανήλικου θύματος, μόνο όταν η συνήγορος υπεράσπισης αγκάλιασε την εντολέα της με ολοφάνερη ικανοποίηση. Η Μυρτώ, όπως και όλα τα μέλη της «Επιτροπής Αλληλεγγύης στη 12χρονη» που παρακολουθούσαν τη διαδικασία από το ξεκίνημά της, αφέθηκε τότε σε ένα θριαμβευτικό ξέσπασμα. Το κλίμα θριάμβου μεταφέρθηκε το ίδιο εκείνο βράδυ στους δρόμους της γειτονιάς.
Ανάμεσα στο πλήθος των διαδηλωτών και περιτριγυρισμένα από ένα ανθρώπινο δίχτυ προστασίας, βρίσκονται και τα αδέρφια της ανήλικης -ορισμένα ακόμα πιο μικρά από εκείνη- φορώντας τα καλά τους, σαν να πηγαίνουν σε γιορτή.
Η «υπόθεση του Κολωνού» είχε γίνει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο το βασικό μέλημα των κατοίκων της περιοχής, όσων δραστηριοποιούνταν στη «λαϊκή συνέλευση», η οποία δημιούργησε από τις πρώτες μέρες και την «Επιτροπή Αλληλεγγύης», παρέχοντας ένα πλαίσιο προστασίας και ενδυνάμωσης των θυμάτων στο οποίο η κοινότητα είχε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ο γύρος του προσωρινού θριάμβου
«Ολη η κοινωνία ήταν εκεί και αυτό αποτυπώθηκε τελικά με όλους τους τρόπους. Η στήριξη στην οικογένεια ήταν μαζική», λέει η Μυρτώ στην «Κ», για τις ενέργειες αλληλεγγύης που έλαβαν χώρα από τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης του Κολωνού. «Κι αυτή η λάμψη στα μάτια των παιδιών με το άκουσμα της απόφασης έχει χαραχτεί στην καρδιά μου».
Το βράδυ της Παρασκευής έξω από το Μετρό στα Σεπόλια, η Μυρτώ κρατάει ένα πανό που γράφει «τις πιστέψαμε και νικήσαμε» και μαζί με τον κόσμο που έχει εκφράσει ποικιλοτρόπως τη στήριξή του στην οικογένεια του θύματος, πραγματοποιούν συμβολική, νικητήρια πορεία στους πυκνοκατοικημένους δρόμους του Κολωνού.
Αυτή η λάμψη στα μάτια των παιδιών με το άκουσμα της απόφασης έχει χαραχτεί στην καρδιά μου.
Στους συγκεντρωμένους κυριαρχεί η αίσθηση ότι η υπόθεση της γειτονιάς τους δεν ήταν η μόνη. Πράγματι, οι στατιστικές στις έρευνες για την παιδική κακοποίηση είναι αμείλικτες: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, στην Ελλάδα 1 στα 6 παιδιά έχει υποστεί τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη σεξουαλική εμπειρία, με το 7,6% να αναφέρει εμπειρία σώμα με σώμα και το 3,1% βιασμό ή απόπειρά βιασμού.
«Καταλαβαίνουμε κι εμείς ότι δεν είναι το μόνο παιδί», λέει στην «Κ» η Γιώτα, δραστήρια κάτοικος της περιοχής, μετριάζοντας το κλίμα θριάμβου που επικρατεί. «Είμαστε βέβαιοι ότι υπάρχουν κι άλλα. Στον Κολωνό και αλλού».
«Τα παιδιά του καθενός»
Ανάμεσα στο πλήθος των διαδηλωτών και περιτριγυρισμένα από ένα ανθρώπινο δίχτυ προστασίας, βρίσκονται και τα αδέρφια της ανήλικης -ορισμένα ακόμα πιο μικρά από εκείνη- φορώντας τα καλά τους, σαν να πηγαίνουν σε γιορτή. Το μικρό κορίτσι ζητάει να σκαρφαλώσει στους γνώριμους ώμους μιας διαδηλώτριας και φωνάζει το συνθήματα για την αθώωση της μητέρας της δυνατότερα απ’ όλους.
Τώρα πια είναι χαρούμενα. Τους ανακοίνωσαν μόλις τα πήρανε από το σχολείο ότι η μητέρα τους επιστρέφει στο σπίτι την Δευτέρα.
«Ο μικρός είχε πει στη μαμά του σε ένα επισκεπτήριο: “την επόμενη φορά θα σου φέρω μια βαλίτσα να βάλεις τα πράγματά σου και θα έρθεις”», λέει η Μυρτώ που τον κρατάει από το χέρι. «Τώρα πια είναι χαρούμενα. Τους ανακοίνωσαν μόλις τα πήρανε από το σχολείο ότι η μητέρα τους επιστρέφει στο σπίτι την Δευτέρα».
Η υπόθεση του Κολωνού υπήρξε για πολλούς από τη γειτονιά η πρώτη τους έκθεση στα ανοίκεια ζητήματα παιδικής κακοποίησης. «Οχι απλώς το θυμάμαι, μας είχε συγκλονίσει», αφηγείται η Γιώτα επιχειρώντας μια αναδρομή στην υπόθεση. «Οταν μάθαμε τι συμβαίνει στην γειτονιά μας ήταν κάτι το συγκλονιστικό, γιατί γνωρίζαμε καλά και τον δράστη. Δεν είναι καθόλου απλό να μαθαίνεις ότι ένα παιδί της γειτονιάς σου έχει κακοποιηθεί».
Το οικογενειακό περιβάλλον του θύματος παρουσιαζόταν άκρως προβληματικό. «Ομως άλλο προβληματικό, άλλο απλώς φτωχό και ευάλωτο».
Η Γιώτα εξηγεί πως η κάλυψη των Μέσων Ενημέρωσης αποτέλεσε μελανό σημείο της υπόθεσης, όχι μόνο εξαιτίας της δημοσιοποίησης λεπτομερειών που είναι αρκετές για να επανατραυματίσουν κάθε θύμα κακοποίησης -«παιζόταν η ζωή τους στην τηλεόραση» θα πει χαρακτηριστικά, αλλά και γιατί το οικογενειακό περιβάλλον του θύματος παρουσιαζόταν άκρως προβληματικό. «Ομως άλλο προβληματικό, άλλο απλώς φτωχό και ευάλωτο», συνηγορεί και η Μυρτώ.
«Οταν πια γνωρίσαμε την οικογένεια καταλάβαμε ότι αυτά τα παιδιά είναι τα απλά φυσιολογικά παιδιά του καθενός», λέει η Γιώτα. «Ηταν καλλιεργημένα, με πολύ ωραίους τρόπους, με ωραίες συμπεριφορές, με αξίες. Φαινόντουσαν όπως κάθε φυσιολογικό παιδί. Κι εκεί πιστέψαμε και μέσα από τις δικές τους αφηγήσεις πως ήταν τελικά η μητέρα τους κι εκείνη θύμα».
Μετά την επιστροφή τους στο σπίτι, από το Χαμόγελο του Παιδιού όπου διέμειναν προσωρινά, η τοπική κοινωνία και όσοι στάθηκαν αλληλέγγυα στο πλευρό τους, φρόντισαν να παρέχουν στα παιδιά και ό,τι υλικό είχαν ανάγκη. Από τις χριστουγεννιάτικες βόλτες στο Λούνα Παρκ και στο Πλανητάριο, μέχρι τη μαθησιακή ενίσχυση. «Πολύ σημαντικό ρόλο έχει παίξει και ο σύλλογος των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας “Αριστοτέλης” που ήταν εδώ στη γειτονιά και μπήκε ενεργά στην υπόθεση», λέει η Γιώτα. Και απ’ ό,τι φαίνεται με καλά αποτελέσματα
Μια 12χρονη εισαγγελέας
Οταν τα Χριστούγεννα επισκέφθηκε τη γειτονιά της, καθώς κατοικεί πλέον αλλού, το 12χρονο παιδί -λίγο μεγαλύτερο πια- φορούσε καπέλο και κάλυπτε το πρόσωπό του, λένε στην «Κ» οι άνθρωποι που το γνωρίζουν. «Ηταν ενοχική. Και τότε της λέω “εσύ ψηλά το κεφάλι. Ολοι οι υπόλοιποι πρέπει να ντρεπόμαστε”», λέει η Γιώτα. «Μια – δυο μέρες ήταν έτσι και μετά άρχισε να νιώθει αυτό το πράγμα που βλέπεις σήμερα: την αγκαλιά όλων των ανθρώπων. Ο κόσμος ήταν η δύναμή της».
Οι άνθρωποι γύρω της τής υπενθυμίζουν με κάθε ευκαιρία ότι είναι μια μικρή «μεγάλη ηρωίδα» που άνοιξε τον δρόμο με τη στάση της «για όλους τους ανθρώπους, για να μάθουν να αγωνίζονται». «Και είναι καλά», λέει η Γιώτα.
Οχι ότι έχει κάποια σημασία, αλλά η 12χρονη είναι άριστη μαθήτρια. «Του 19,5» λένε οι άνθρωποί της. Διαβάζει πολύ και αυτόν τον καιρό ελπίζει όταν μεγαλώσει να γίνει Εισαγγελέας.