Φωτογραφίες: Enri Canaj
Ακούστε το άρθρο
Οταν πατάς το πόδι σου στην Κρήτη το πρώτο πράγμα που σου λένε είναι πόσο φιλόξενοι είναι οι Κρητικοί. Το ακούς ξανά και ξανά μέχρι να το βιώσεις ο ίδιος. Ωστόσο αυτές τις ημέρες στο νησί είναι ξεκάθαρο πως οι αυξημένες ροές μεταναστών, που καταφθάνουν στο νησί έχοντας διανύσει περίπου 180 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Λιβύης, δημιουργούν ανησυχία.
Οι ντόπιοι δεν θέλουν τους νεοαφιχθέντες, ειδικά στο ξεκίνημα της τουριστικής σεζόν. «Να τους δώσουμε ένα πιάτο φαΐ, ναι, αλλά αυτό δεν θα σώσει την κατάσταση», ακούει κανείς στους διαδρόμους της Περιφέρειας Κρήτης, όπου επίκεινται συναντήσεις ανάμεσα στους τοπικούς φορείς και στον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρη Καιρίδη.
Προσωρινοί χώροι φιλοξενίας
Είναι 3 Απριλίου και η θερμοκρασία έχει αγγίξει τους 26 βαθμούς Κελσίου. Τα πρώτα κρουαζιερόπλοια έχουν ήδη εμφανιστεί στα λιμάνια. Στο Ηράκλειο η επίσκεψη του υπουργού έχει σημάνει συναγερμό, καθώς όλοι υποπτεύονται το αναπόφευκτο, τη δημιουργία χώρων προσωρινής φιλοξενίας σε Ηράκλειο και Χανιά. Σε ποιες περιοχές θα λειτουργήσουν αυτοί οι χώροι δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό, ο υπουργός διαβεβαίωσε όμως ότι ο χρόνος φιλοξενίας των μεταναστών δεν θα υπερβαίνει τα τρία με τέσσερα 24ωρα. «Κανείς δεν μιλάει για κάτι μόνιμο όπως στην υπόλοιπη χώρα, μιλάμε για μία υποδομή που θα μας βοηθήσει να λύσουμε με ασφάλεια το πρόβλημα, χρησιμοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους, με την εμπειρία που έχουμε και σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία», λέει στην «Κ» ο Δ. Καιρίδης.
Και ενώ κεκλεισμένων των θυρών η «μάχη» μαίνεται για το αν οι δομές θα είναι στον Βορρά ή στον Νότο του νησιού, «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού» ψιθυρίζουν οι δημοσιογράφοι έξω από τον χώρο συνάντησης. Ωστόσο ο Δ. Καιρίδης απαντά στην «Κ» πως οι αντιδράσεις των δήμων και των λοιπών φορέων είναι μόνο θετική και όλοι θέλουν να συμβάλουν.
«Συνάντησα ανθρώπους με μεγάλη εμπειρία, με μεγάλη διαδρομή στην τοπική αυτοδιοίκηση, με πραγματική έγνοια για το συμφέρον του τόπου τους, και είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε. Το χειρότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να μπούμε σε τέτοιου τύπου αντιπαραθέσεις, οι οποίες μας έχουν πάει πίσω και αλλού, και νομίζω ότι έχουμε πια την εμπειρία ως κοινωνία συνολικά να αφήσουμε στο περιθώριο τους κραυγάζοντες. Να απαντήσουμε συγκεκριμένα στις εύλογες ανησυχίες των πολιτών και να εξασφαλίσουμε τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια που δικαιούται η ελληνική κοινωνία και ιδίως η κοινωνία της Κρήτης», μας λέει ο υπουργός λίγο πριν αναχωρήσει για την Αθήνα.
Την προηγούμενη ημέρα ο κ. Καιρίδης είχε επισκεφθεί τη Γαύδο, όπου με τη βελτίωση του καιρού οι ροές είναι και πάλι αυξημένες. Μάλιστα, η επίσκεψη του υπουργού συνοδεύτηκε από δύο νέες αφίξεις, μία νυχτερινή και μία μεσημεριανή. «Θα θέλαμε να τους φέρνουμε νόμιμα με τα αεροπλάνα», τονίζει ο υπουργός, εκφράζοντας την επιθυμία του κάποια μέρα αυτοί οι άνθρωποι να έρχονται για να εργαστούν νόμιμα στη χώρα.
«Περιμένουμε εκτίναξη των αριθμών»
Μακριά από το κέντρο των αποφάσεων, στο λιμάνι της Σούδας, οι λιμενικοί είναι προβληματισμένοι. «Από το φθινόπωρο του 2023 άρχισαν τα πρώτα κρούσματα και μέχρι τώρα έχουμε φτάσει περίπου τα 40 περιστατικά», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Προσωπικού Λιμενικού Σώματος Δυτικής Κρήτης, Βασίλης Κατσικανδαράκης, φανερά προβληματισμένος. Η έξαρση στις μεταναστευτικές ροές που σημειώθηκε εν μέσω χειμώνα ανησυχεί τον ίδιο και τους συναδέλφους του για το τι μέλλει γενέσθαι το καλοκαίρι. «Το διάστημα από το φθινόπωρο έως τον χειμώνα είναι δύσκολο να διανύσει κάποιος 180 μίλια από τις βόρειες ακτές της Αφρικής. Οταν είδαμε αυτή την έξαρση, συνειδητοποιήσαμε τι αναμένεται από εδώ και στο εξής. Είναι το καλοκαίρι μπροστά μας και, σύμφωνα και με τις πληροφορίες που έχουμε, απέναντι είναι σε αναμονή χιλιάδες μετανάστες. Περιμένουνε εκτίναξη των αριθμών. Ηδη, μέσα στους τρεις πρώτους μήνες του 2024 έχουμε ξεπεράσει σχεδόν στο διπλάσιο τις αφίξεις που είχαμε το 2023. Από 683 το 2023 τώρα έχουμε περίπου 1.300. Δυστυχώς εμείς δεν είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε αυτές τις μεταναστευτικές ροές».
Είναι το καλοκαίρι μπροστά μας και, σύμφωνα και με τις πληροφορίες που έχουμε, απέναντι είναι σε αναμονή χιλιάδες μετανάστες.
«Συνάδελφοί μας έχουν κληθεί σε διαδοχικά περιστατικά, με αποτέλεσμα να εκτελούν πολύωρες και συνεχόμενες αποστολές, μια και τα ίδια πληρώματα στους Λιμενικούς Σταθμούς της Παλαιόχωρας και της Αγίας Γαλήνης επιχειρούν σε όλα τα περιστατικά, με μονά πληρώματα, δηλαδή χωρίς αντικαταστάτες», συνεχίζει. «Με τι σωματικές και ψυχικές αντοχές θα εξακολουθούν να εργάζονται οι συνάδελφοί μας; Μόλις αυτές τις δύο ημέρες κληθήκαμε να ανταποκριθούμε σε δύο περιστατικά μερικά μίλια από τη Γαύδο, και οι υπηρεσίες μας είναι κατά 50% υποστελεχωμένες».
«Λύση στο πρόβλημα θα έδινε η αλλαγή κατηγορίας από την 4η στην 3η των υπηρεσίων Αγίας Γαλήνης, Παλαιόχωρας και Χώρας Σφακίων, ώστε να μπορούν να στελεχωθούν από νέο προσωπικό», τονίζει ο κ. Κατσικανδαράκης. «Επίσης όλο αυτό το βάρος μεταφέρεται στις κεντρικές υπηρεσίες, γιατί εδώ έρχονται όλοι οι άνθρωποι και φιλοξενούνται στα Χανιά, και συγκεκριμένα στην κατασκήνωση Καλαθά. Αν υπάρχει πληρότητα, τους μεταφέρουμε σε άλλους χώρους, όπου βρίσκουμε, με αποτέλεσμα να απασχολείται μεγάλος αριθμός του προσωπικού με τη φύλαξη. Είναι και οι ανακριτικές διαδικασίες. Μετά κάνουμε τη μεταγωγή. Αυτό είναι ένα δύσκολο κομμάτι που δεν το έχουμε σε άλλες περιοχές της Κρήτης. Παρόλο που οι αριθμοί μπορεί να μην τρομάζουν. Ας πούμε, έχουμε 30-40 άτομα και λένε “εντάξει δεν είναι τόσο πολλοί”, το υποβαθμίζουν».
Η παιδική κατασκήνωση
Και ενώ όλοι απεύχονται το χειρότερο σενάριο, να δούμε εικόνες της γειτονικής μας Λαμπεντούζα στην Κρήτη, με πλατείες και παραλίες γεμάτες μετανάστες, 74 μετανάστες περιμένουν να μεταφερθούν από την παιδική κατασκήνωση Καλαθά στην Αθήνα. «Σε ένα μήνα η κατασκήνωση ανοίγει για τα παιδιά, τι θα γίνει έπειτα; Και έρχεται τουρισμός, εμείς θα πρέπει να μπορούμε να ανταποκριθούμε σε άλλα περιστατικά. Αυτή η κατάσταση που επικρατεί μας έχει δημιουργήσει μια ανησυχία τεράστια. Ηδη έχουμε την έναρξη της τουριστικής σεζόν που απαιτεί αυξημένους ελέγχους και αστυνόμευση από την υπηρεσία μας. Το καλοκαίρι έχουμε πολλά περιστατικά σχετικά με τον αιγιαλό, τις παραλίες, έχουμε τόσες θαλάσσιες επιχειρήσεις, πώς θα ανταποκριθούμε σε όλα αυτά;» λέει.
Στην παιδική κατασκήνωση οι νεοαφιχθέντες μετανάστες, άνδρες με μόνο μία γυναίκα ανάμεσά τους, έχουν ήδη απλώσει τα ρούχα τους να στεγνώσουν στον ήλιο. Δεν μπορεί να πλησιάσει κανείς ούτε στα είκοσι μέτρα, φυλάσσονται αυστηρά από τους λιμενικούς. Περιμένουμε καθώς σε λίγο θα επιβιβαστούν σε κλούβες για τη μεταφορά τους στην Αθήνα, στη Μαλακάσα. Ανάμεσά τους είναι και πολλά ανήλικα παιδιά. Τη θέση τους θα πάρει μια νέα άφιξη, 29 σε αριθμό, οι οποίοι μεταφέρονται εδώ μέσω Παλαιόχωρας.
Πράγματι στο λιμάνι της Σούδας, λίγο πριν το πλοίο φύγει για την Αθήνα, φτάνουν οι κλούβες. Μάλιστα, όπως μας λένε, το ένα όχημα έπαθε βλάβη στη μεταφορά και γι’ αυτόν τον λόγο καθυστέρησαν το πλοίο. Οι κλούβες έρχονται σε χρονική απόσταση μίας ώρας. Οι μετανάστες κατεβαίνουν ένας, ένας. Κουβαλούν μια πλαστική σακούλα στα χέρια και φορούν μάσκες. Φαίνονται εξουθενωμένοι καθώς επιβιβάζονται τελευταίοι. Παρόλη την κούραση, μπορεί να διακρίνει κανείς μια λάμψη στα μάτια. Αυτό είναι το καράβι τους για την Ευρώπη. Το πλοίο απομακρύνεται και κάπου στο βάθος ακούγεται σαν ηχώ η φράση που λέγεται συχνά αυτές τις ημέρες στο νησί: «Η Γαύδος δεν θα γίνει Λαμπεντούζα, η Γαύδος δεν θα γίνει Λαμπεντούζα».
