Τα καλά νέα: ζούμε πια σε μια εποχή όπου κάθε γυναικοκτονία προκαλεί σοβαρές συζητήσεις, δημόσιες και ιδιωτικές, για το τι θα έπρεπε να έχει γίνει διαφορετικά για να την έχουμε προλάβει.
Ενα από τα κακά νέα: τις περισσότερες φορές η συζήτηση εστιάζει στα μέτρα που θα έπρεπε να έχουν ληφθεί πολύ κοντά στο τελευταίο –και μοιραίο– περιστατικό βίας. Είναι όλα σωστά: η καθιέρωση «εθνικού μητρώου γυναικοκτονιών» για τη συστηματική συλλογή και ανάλυση δεδομένων, η αποτελεσματική και έγκαιρη αξιολόγηση ρίσκου από τις Αρχές, η ολιστική στήριξη των γυναικών που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία, η επιμόρφωση αστυνομικών, δικαστικών, υγειονομικών λειτουργών.
Αυτές είναι οι πρακτικές που έχουν βοηθήσει χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και ο Καναδάς να μειώσουν τα ποσοστά των γυναικοκτονιών τα τελευταία 15 χρόνια και είναι, ως επί το πλείστον, ήδη ενταγμένες στην ελληνική νομοθεσία – χωρίς, δυστυχώς, πάντα να εφαρμόζονται σωστά. Αφορούν, όμως, ένα σημείο της ιστορίας που, ιδανικά, θα έπρεπε ήδη να έχει προληφθεί. Υπάρχουν μέτρα που ξεκινούν πιο πριν, με στόχο να προλάβουν την εμφάνιση έμφυλης βίας, και έχουν επιφέρει τεκμηριωμένα θετικά αποτελέσματα;
Η απάντηση είναι δύσκολη γιατί η έμφυλη βία είναι αντικείμενο που ερευνάται σπάνια και συνήθως σε μικρή κλίμακα. Οσο όμως οι κοινωνίες ευαισθητοποιούνται γύρω από το φαινόμενο και προσπαθούν να το καταπολεμήσουν, βγαίνουν στην επιφάνεια καλές πρακτικές που φέρνουν αποδεδειγμένα μια αλλαγή προς το καλύτερο. Μια ενδιαφέρουσα έρευνα του οργανισμού UK Aid έχει αξιολογήσει έναν μεγάλο αριθμό δοκιμών σε όλο τον κόσμο, με έμφαση σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, βαθμολογώντας τις παρεμβάσεις με βάση την αποτελεσματικότητά τους. Οι πιο επιτυχημένες από αυτές ανήκουν στις εξής –αναμενόμενες και μη– κατηγορίες.
Οικονομική ενδυνάμωση: φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα στη μείωση της έμφυλης βίας στην κοινότητα, κυρίως όταν συνδυάζεται με προγράμματα ενδυνάμωσης των γυναικών που καταρρίπτουν τα έμφυλα στερεότυπα και τις ενημερώνουν για τα δικαιώματά τους.
Παρεμβάσεις σε οικογενειακό επίπεδο: προγράμματα τα οποία στοχεύουν στην προετοιμασία των ζευγαριών που περιμένουν παιδί, τη βελτίωση της μεταξύ τους επικοινωνίας και την αντιμετώπιση εθισμών, έχουν τεκμηριωμένα θετικά αποτελέσματα.
Καμπάνιες ευαισθητοποίησης: έχουν θετικά αποτελέσματα όσες εκτείνονται στον χρόνο και εμπλέκουν ενεργά άτομα και ομάδες από τον πληθυσμό για τη διάχυση μηνυμάτων που αφορούν τις έμφυλες σχέσεις και τα στερεότυπα.
Σχολικά προγράμματα: τα μακροπρόθεσμα προγράμματα για παιδιά εφηβικής ηλικίας, που εστιάζουν στην αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων, τη διαχείριση συγκρούσεων και τις υγιείς ερωτικές σχέσεις.
Προγράμματα απεξάρτησης από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά: αποδεικνύονται σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικά, ειδικά όταν απευθύνονται σε ζευγάρια.
Η κ. Στέλλα Κάσδαγλη είναι συγγραφέας, συνιδρύτρια του Women On Top.