Με είκοσι δεσμεύσεις υπέρ της προστασίας των ελληνικών θαλασσών και της βιωσιμότητας των οικονομικών δραστηριοτήτων σ’ αυτές θα συνοδεύσει η Ελλάδα τη διοργάνωση της διεθνούς διάσκεψης για τους ωκεανούς «Our Ocean». Οι πρώτες που ανακοινώθηκαν χθες αφορούν τη δημιουργία δύο εκτεταμένων θαλασσίων πάρκων στο Αιγαίο και το Ιόνιο και η απαγόρευση αλιείας με μηχανότρατες στα εθνικά θαλάσσια πάρκα από το 2026. Από την τοποθέτηση του υπουργείου Περιβάλλοντος διαφαίνεται ότι το «οικόπεδο» εξορύξεων στον Κυπαρισσιακό κόλπο πιθανότατα θα εγκαταλειφθεί.
Η 9η διεθνής διάσκεψη για τους ωκεανούς θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 16 και την Τετάρτη 17 Απριλίου στο Κέντρο Πολιτισμού στην Καλλιθέα. Πρόκειται για έναν διεθνή θεσμό, που ξεκίνησε το 2014 με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι και πραγματοποιείται κάθε έτος σε διαφορετική χώρα, προσπαθώντας να φέρει στο προσκήνιο ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία των θαλασσών και να «αποσπάσει» δεσμεύσεις από κυβερνήσεις και φορείς της αγοράς. Πρόκειται για ένα σημαντικό διεθνές γεγονός και σίγουρα το σημαντικότερο για θέματα περιβάλλοντος που έχει φιλοξενήσει ποτέ η Ελλάδα, όπως ανέφερε και ο υπουργός Περιβάλλοντος Θόδωρος Σκυλακάκης. «Βασικός μας σκοπός είναι η διάσκεψη αυτή να παραγάγει απτά αποτελέσματα. Οχι μόνο να συζητήσει σε αφηρημένο επίπεδο για την περιβαλλοντική προστασία, αλλά να προχωρήσει και σε απτές δράσεις και δεσμεύσεις», ανέφερε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. «Μέχρι στιγμής, στις προηγούμενες οκτώ διασκέψεις έχουν αναληφθεί 2.161 δεσμεύσεις από κράτη και διεθνείς οργανώσεις, με το οικονομικό τους αποτύπωμα να υπερβαίνει τα 130 δισ. δολάρια. Οι δεσμεύσεις αυτές συνθέτουν μια διεθνή οικονομική και περιβαλλοντική πρωτοβουλία».
Ως είθισται, η φιλοξενούσα χώρα «δίνει το καλό παράδειγμα», αναλαμβάνοντας πρώτη δεσμεύσεις. Οπως ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης, η χώρα μας θα αναλάβει 20 δεσμεύσεις, που θα ανακοινωθούν την πρώτη ημέρα της διάσκεψης. Τρεις από αυτές ανακοινώθηκαν και επίσημα χθες. Επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ της «Κ» («Νέα θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο», 5.4.2024), ο κ. Σκυλακάκης ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο εκτεταμένων εθνικών θαλασσίων πάρκων. «Το ένα θα αφορά την προστασία των θαλασσίων θηλαστικών στην τάφρο του Ιονίου. Θα περιλαμβάνει 12 περιοχές Natura, αλλά και περιοχές εκτός Natura. Το δεύτερο θα είναι στο Αιγαίο και θα αφορά την προστασία θαλασσίων θηλαστικών και θαλασσοπουλιών. Τα ακριβή τους όρια θα καθοριστούν έπειτα από ειδική επιστημονική μελέτη, δεν θα καθοριστούν με πολιτικούς όρους. Οι μελέτες αυτές θα καθορίσουν και τις επιτρεπόμενες χρήσεις».
Ερωτώμενος από την «Κ» ποια θα είναι η σχέση του νέου εθνικού θαλασσίου πάρκου στο Ιόνιο με το εξορυκτικό «οικόπεδο 10», ανοιχτά του Κυπαρισσιακού κόλπου, ο κ. Σκυλακάκης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο εγκατάλειψής του. «Το πάρκο θα είναι πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε οικόπεδο εξορύξεων. Συνεπώς, ανάλογα με την εξέλιξη των αποφάσεων που θα πάρουμε για τους υδρογονάνθρακες και τις επιστημονικές μελέτες που θα προηγηθούν, θα δούμε τι θα γίνει με το συγκεκριμένο οικόπεδο», απάντησε.
Χρηματοδότηση
Οσον αφορά το «τεχνικό» κομμάτι των δεσμεύσεων, ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε ότι όλες έχουν κοστολογηθεί και έχουν διασφαλισμένη χρηματοδότηση (με πηγές εθνικούς πόρους, το Ταμείο Ανάκαμψης, τα δικαιώματα ρύπων και άλλες πηγές). Ανέφερε επίσης ότι για την επιτήρηση των δύο εκτεταμένων εθνικών πάρκων «θα δημιουργηθεί ένα υπερσύγχρονο σύστημα παρακολούθησης με drones και ραντάρ, που θα μεταδίδουν πληροφορία σε πραγματικό χρόνο, αλλά και σκάφη επέμβασης. Επίσης ανέφερε ότι θα ενισχυθεί ο ρόλος του αρμόδιου θεσμικού φορέα για τις προστατευόμενες περιοχές (ΟΦΥΠΕΚΑ) και θα υπογραφούν συνεργασίες με το Λιμενικό Σώμα (για τη φύλαξη).
Υπενθυμίζεται ότι, όπως αποκάλυψε η «Κ», το νέο εθνικό θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο θα περιλαμβάνει μια εκτεταμένη ζώνη η οποία θα ξεκινάει βόρεια της Κεφαλονιάς και θα καταλήγει στα Αντικύθηρα. Ενώ το αντίστοιχο στο Αιγαίο θα περιλαμβάνει περί τις 45 ακατοίκητες βραχονησίδες και τις θαλάσσιες ζώνες τους. Θα ξεκινάει από τη Βελοπούλα και τη Φαλκονέρα στα δυτικά της Μήλου και θα φθάνει ανατολικά μέχρι τις νησίδες γύρω από τη Νίσυρο. Ερωτώμενος από την «Κ», πώς οι διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας δεν θα έχουν ανάλογη τύχη με εκείνες του πρωθυπουργού στη διεθνή διάσκεψη του IUCN το 2021 (όπως η ολοκλήρωση του θαλασσίου χωροταξικού σχεδιασμού και των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών έως το τέλος του 2022, που εκκρεμούν ακόμη), ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε ότι τα δύο εθνικά πάρκα θα θεσπιστούν έως το τέλος του 2024.
Η άλλη πρωτοβουλία που ανακοινώθηκε χθες αφορά την αλιεία. Οπως ανακοίνωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης, η αλιεία μέσα στα εθνικά πάρκα της χώρας (το υφιστάμενο της Αλοννήσου και τα δύο νέα – για κάποιον λόγο δεν αναφέρθηκε το εθνικό θαλάσσιο πάρκο Ζακύνθου) με μηχανότρατες θα απαγορευθεί από το 2026. Το μέτρο θα επεκταθεί σταδιακά και στις υπόλοιπες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές έως το 2030. Οι αλιείς θα λάβουν αντισταθμιστικά οφέλη για την απώλεια του εισοδήματός τους επειδή, εκτός από τα εθνικά πάρκα, δεν θα τους επιτρέπεται να ψαρεύουν και σε μια ζώνη γύρω από τα (μελλοντικά) υπεράκτια αιολικά πάρκα. Τέλος, ο κ. Αυγενάκης αναφέρθηκε στις 122 εναπομείνασες βιτζότρατες (έχουν αποσυρθεί σχεδόν σε όλη την Ε.Ε.) και ανέφερε ότι δεν θα τους δοθεί άλλη παράταση, πέρα από το τρέχον πρόγραμμα απόσυρσης.
Οι πρώτες από τις 20 δεσμεύσεις της Ελλάδας ανακοινώθηκαν χθες και αφορούν τη δημιουργία θαλασσίων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο και την απαγόρευση αλιείας με μηχανότρατες στις προστατευόμενες ζώνες από το 2026.
Τέσσερις άξονες
Η 9η διεθνής διάσκεψη για τους ωκεανούς στην Αθήνα θα κινηθεί σε τέσσερις άξονες:
• Βιώσιμος τουρισμός σε παράκτιες περιοχές και νησιά.
• Πράσινη ναυτιλία.
• Μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και μικροπλαστικά.
• Πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο.
Οπως ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης, μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους εκπρόσωποι από 113 κυβερνήσεις και 7 διεθνείς οργανισμούς.
Η πρώτη αντίδραση στις ανακοινώσεις της κυβέρνησης ήρθε από εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις. Χαιρετίζουν τις πρωτοβουλίες για τα θαλάσσια πάρκα και την αλιεία, ειδικά όμως στην περίπτωση του Ιονίου σημειώνουν ότι δεν νοείται προστασία θαλασσίου περιβάλλοντος με εξορύξεις υδρογονανθράκων, ενώ υπογραμμίζουν ότι πρέπει να ληφθούν περιοριστικά μέτρα και για τη ρύθμιση της ναυσιπλοΐας.