Μεγάλος είναι ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που συνεχίζουν να φτάνουν στην Ελλάδα από τρίτες χώρες, με έναν στους τρεις να είναι Αιγύπτιος. Καταγεγραμμένοι ήταν έως τις αρχές Απριλίου 2.157 ασυνόδευτοι ανήλικοι οι οποίοι φιλοξενούνται σε δομές.
Ωστόσο, «τα στοιχεία που παρέχουν οι επίσημες στατιστικές είναι η κορυφή του παγόβουνου σε σχέση με την πραγματική διάσταση του φαινομένου της αστεγίας των ασυνόδευτων παιδιών που φτάνουν στην Ελλάδα και την Ευρώπη», σημείωσε η Ειρήνη Νίκα, συντονίστρια του έργου που αφορά τη βελτίωση της ικανότητας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) στη διαχείριση ασυνόδευτων ανηλίκων μέσω της αποτελεσματικής λειτουργίας της Εθνικής Γραμμής Παιδικής Προστασίας. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη δράση χρηματοδοτήθηκε με 745.000 ευρώ από τα EEA Grants (χρηματοδοτικός μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2014-2021), που αντιπροσωπεύουν τη συμβολή της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν και της Νορβηγίας, και από εθνικούς πόρους.
Από την άλλη, είναι δεδομένο ότι πολλά παιδιά δεν καταφέρνουν ποτέ να βρουν τον δρόμο προς την ασφάλεια. «Συχνά τα παιδιά αυτά προτιμούν να μένουν εκτός των τυπικών διαδικασιών και άρα εκτός προστασίας, προκειμένου να μπορούν να περάσουν απαρατήρητα και να συνεχίσουν το ταξίδι τους», προσέθεσε η κ. Νίκα μιλώντας σε σχετική ημερίδα που διοργανώθηκε από το ΕΚΚΑ, το οποίο έχει και την ευθύνη του διαμοιρασμού των παιδιών που φτάνουν στην Ελλάδα, ώστε να τοποθετηθούν σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας.
Στο επίπεδο της καταγραφής, στέγασης και φιλοξενίας των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνουν στην Ελλάδα, έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος τα τελευταία χρόνια, καθώς από τον Απρίλιο του 2021 οργανώθηκε και λειτουργεί ο εθνικός μηχανισμός εντοπισμού, καταγραφής και μεταφοράς ασυνόδευτων παιδιών σε μακροχρόνιες δομές φιλοξενίας. Ταυτόχρονα, ο αριθμός θέσεων για ασυνόδευτα ανήλικα σε αυτές τις δομές έχει αυξηθεί, γεγονός που σε συνδυασμό με τη μείωση του αριθμού των αφίξεων (σε σχέση με την περίοδο 2015-2019) έχει βελτιώσει σημαντικά τις δυνατότητες φιλοξενίας και φροντίδας αυτών των παιδιών.
Εχει βελτιωθεί η καταγραφή και η φιλοξενία των παιδιών, λόγω του εθνικού μηχανισμού που λειτουργεί από το 2021, αλλά δυσκολίες υπάρχουν ακόμη.
Ωστόσο, οι ανάγκες και οι δυσκολίες παραμένουν, καθώς πρόκειται για μια ομάδα προσφυγικού πληθυσμού με επιπλέον προβλήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το 7% του συνολικού πληθυσμού των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνουν στην Ελλάδα είναι κάτω των 14 ετών και το 87% αυτών είναι αγόρια. Οι φορείς που λειτουργούν τις δομές φιλοξενίας που δημιουργήθηκαν αντιμετωπίζουν πάγια θέματα μεγάλων καθυστερήσεων στη χρηματοδότηση.
Η χρηματοδότηση
Παρόλο που η χρηματοδότηση γίνεται από κοινοτικούς πόρους, οι καθυστερήσεις αναγκάζουν τους φορείς να αναζητούν πόρους για να καλύψουν το κόστος λειτουργίας των ξενώνων. Παράλληλα έχει προβλεφθεί η αποζημίωση των φορέων ανάλογα με τον αριθμό των φιλοξενουμένων παιδιών, κάτι που στην πράξη θέτει σημαντικό θέμα υποχρηματοδότησης, δεδομένου ότι το προσωπικό ή οι λειτουργικές ανάγκες δεν είναι δυνατόν να αυξομειώνονται. Οπως εξηγεί υπεύθυνος λειτουργίας δομής φιλοξενίας, «ο αριθμός των εργαζομένων είναι συγκεκριμένος, ενώ η χρηματοδότηση όταν υπάρχουν κενές θέσεις μειώνεται».
Παράλληλα, ερωτήματα προκαλεί το ότι από την πλευρά του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει υπάρξει ενημέρωση σε σχέση με τη συνέχιση των προγραμμάτων, δεδομένου ότι η παρούσα χρηματοδοτική περίοδος φτάνει στη λήξη της.