Μπορεί η μισθολογική ψαλίδα μεταξύ ανδρών και γυναικών κάποτε να κλείσει. Μπορεί κάποτε περισσότερες γυναίκες να βρίσκονται σε διευθυντικές θέσεις. Ομως, δύσκολα θα αλλάξουν οι ισορροπίες αιώνων στο πλέον ισχυρό οχυρό ανισότητας στην οικογενειακή ζωή και τις δουλειές του σπιτιού. Δημογραφική έρευνα που πραγματοποίησαν ερευνητές δημογράφοι του Ινστιτούτου Δημογραφικών Σπουδών της Βαρκελώνης σε 74.630 άτομα, ζευγάρια με παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών, σε 15 χώρες της Ευρώπης (Αυστρία, Βέλγιο, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Νορβηγία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Ισπανία, Μ. Βρετανία) και η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, ανέδειξε ότι ο χρόνος που ασχολούνται με τα οικιακά οι γυναίκες σε όλες τις χώρες είναι συντριπτικά περισσότερος από τον χρόνο που ασχο-λούνται οι άνδρες.
Μάλιστα, η άνιση κατανομή των εργασιών του σπιτιού ισχύει και σε βόρειες χώρες, όπως η Φινλανδία και η Νορβηγία. Η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ρουμανία είναι όμως οι χώρες όπου ό,τι αφορά το σπίτι και τα παιδιά είναι καθαρά «γυναικεία δουλειά». Είναι εντυπωσιακό, αλλά ακόμη και γυναίκες «καριέρας» στην Ελλάδα, οι οποίες φέρνουν στο σπίτι πολύ περισσότερα χρήματα από τον σύζυγό τους, καταλήγουν να μαγειρεύουν και να πλένουν τα πιάτα στο τέλος της μέρας τους. Για ποιoν λόγο;
– «Προς χάριν της οικογενειακής ειρήνης», απαντούν οι γυναίκες.
– «Γιατί δεν ξέρω τι πρέπει να κάνω», απαντούν οι άνδρες.
Οπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας, η μέση μητέρα ξοδεύει στην Ελλάδα 4,7 ώρες την ημέρα για το μαγείρεμα, το καθάρισμα, το πλύσιμο, τη βόλτα του σκύλου, αλλά και για να κανονίσει το πρόγραμμα των μελών της οικογένειας σαν συνεπής οικιακή γραμματέας. Αντίστοιχα ο μέσος πατέρας θα ξοδέψει το 1/5 του αντίστοιχου χρόνου, σχεδόν μία ώρα (59 λεπτά για την ακρίβεια) την ημέρα για δουλειές στο σπίτι. Αντίστοιχοι είναι οι χρόνοι απασχόλησης για άνδρες και γυναίκες στην Ιταλία και τη Ρουμανία.
Η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ρουμανία είναι οι χώρες όπου ό,τι αφορά το σπίτι και τα παιδιά είναι καθαρά «γυναικεία δουλειά». Το ίδιο ισχύει και σε κράτη του Βορρά, αλλά με μικρότερη ένταση.
Στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στην Εσθονία, στην Ισπανία και τη Γαλλία οι γυναίκες αφιερώνουν περίπου 3,6 ώρες την ημέρα σε δουλειές του σπιτιού περισσότερο χρόνο από ό,τι οι άνδρες. Ομως, σ’ αυτές τις χώρες τα στοιχεία δείχνουν ότι και οι άνδρες συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού, αφού αφιερώνουν έως και 2 ώρες την ημέρα σε οικιακές εργασίες. Σε Νορβηγία και Φινλανδία οι γυναίκες ξοδεύουν περίπου 3 ώρες την ημέρα για να πλύνουν, να μαγειρέψουν και να καθαρίσουν, ωστόσο και οι άνδρες ασχολούνται με το σπίτι τουλάχιστον 2 ώρες. Μάλιστα αξίζει να σημειωθεί ότι στο θέμα της «διοίκησης» του σπιτιού, στον καθορισμό δηλαδή ενός προγράμματος έτσι ώστε να λειτουργεί το σύστημα οικογένεια, στις δύο αυτές χώρες γυναίκες και άνδρες φαίνεται ότι έχουν ίσο περίπου μερίδιο.
«Θεωρείται δεδομένο»
Η Κατερίνα, σήμερα 45 χρόνων, την πρώτη φορά που πήγε με τον άνδρα της στο σπίτι των γονιών του στην Κρήτη, πριν από 22 χρόνια, παρατήρησε ότι όλοι κάθονταν και η μητέρα του έτρεχε να τους εξυπηρετήσει. «Ξεκαθάρισα ότι εγώ δεν επρόκειτο να κάνω κάτι τέτοιο. Αλλά η αλήθεια είναι ότι θεωρείται δεδομένο ότι θα μαγειρέψω κάθε μέρα και αν θέλει να φάει σαλάτα, εγώ πάλι θα την κάνω. Σχεδόν εσκεμμένα του αναθέτω όλες τις “ανδρικές” δουλειές. Θα πάει και το δικό μου αυτοκίνητο στο συνεργείο και θα αναλάβει να επισκευαστεί ό,τι χαλάσει στο σπίτι». Η Κατερίνα δεν συζήτησε ποτέ το θέμα της δικαιότερης κατανομής των οικιακών εργασιών. «Ετσι είναι, το έχω αποδεχθεί. Αλλωστε η αλήθεια είναι ότι εκείνος εργάζεται περισσότερο», εξηγεί.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τη Βασιλική, 52 χρόνων, η οποία εργάζεται ως στέλεχος σε ιδιωτική εταιρεία και για πολλά χρόνια ήταν εκείνη που έφερνε τα λεφτά στο σπίτι, ειδικά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. «Ο Νίκος δεν κάνει τίποτα, δεν φτιάχνει καν τη βαλίτσα του όταν πηγαίνουμε ταξίδι. Νευριάζω, το έχουμε συζητήσει, αλλά απαντάει με νεύρα και θυμό. Η λύση που βρήκα; Πληρώνω για να έχω μεγαλύτερη βοήθεια στο σπίτι».
Παγιωμένη κατάσταση
Η Δώρα, 42 χρόνων, λέει ότι ο άνδρας της βοηθάει στο σπίτι μόνο όταν του ζητήσει να κάνει κάτι συγκεκριμένο. «Θα απλώσει τα ρούχα και θα βάλει τα πιάτα στη θέση τους από το πλυντήριο, αν του πω να το κάνει. Οταν ήταν μικρά τα παιδιά εγώ δεν δούλευα, οπότε έκανα τα πάντα στο σπίτι. Ετσι παγιώθηκε αυτή η κατάσταση. Ξέρεις τι με νευριάζει περισσότερο; Που δεν τον αφορά όλο αυτό. Σαν να γίνονται όλα μαγικά».
Ο Νίκος (38 χρονών), από την άλλη, θεωρεί ότι κάνει πολλά στο σπίτι, αφού έχει επωμιστεί το καθημερινό μαγείρεμα. Η σύντροφός του Αριάδνη δεν έχει την ίδια γνώμη, αλλά όπως λέει «έχω βαρεθεί να τσακώνομαι. Δεν θέλω να καβγαδίζουμε για τις δουλειές του σπιτιού. Νομίζω πως είναι κομβικό, ότι εκείνον δεν τον νοιάζει. Είναι βρώμικη η βεράντα; Ε, ας είναι».