Μια φίλη, συνάδελφος δημοσιογράφος, συντόνιζε μια φορά ένα πάνελ όταν ο κρύος ιδρώτας που την έλουσε ενώθηκε με ένα τόσο δα δάκρυ που σχηματίστηκε στην άκρη του ματιού. Ηταν από νεύρα περισσότερο, όχι από καημό. Δεν μπορούσε να θυμηθεί πόσες φορές η περίοδος τής είχε σταθεί εμπόδιο στη δουλειά. Πόσες φορές βρέθηκε σε παρόμοια, δυσάρεστη θέση λόγω «ατυχήματος» ή χρειάστηκε να βγει για ρεπορτάζ με τρομερούς πόνους.
«Μια φορά τόλμησα να πω στον αρχισυντάκτη μου ότι δεν μπορώ να έρθω στο γραφείο λόγω της αδιαθεσίας, μου είπε ΟΚ, αλλά με εκνευρισμό. Την επόμενη ημέρα ένα μεγάλο θέμα ανατέθηκε σε άνδρα συνάδελφό μου που δεν είχε τέτοια προβλήματα», θυμάται σήμερα.
Η συνάδελφος μπορεί να αισθάνεται μόνη, αλλά δεν είναι. Οι γυναίκες στη συντριπτική πλειονότητά τους έχουν κληθεί να εργαστούν υπό αντίστοιχες συνθήκες, πόνους, κρύους ιδρώτες, εξάψεις, δάκρυα. Οι αιτίες πολλές: δυσμηνόρροια, εμμηνόπαυση, ενδομητρίωση, ακόμη και η προσπάθεια για παιδί. Η διαδικασία της εξωσωματικής απαιτεί να εφευρίσκεις χρόνο εκεί που δεν υπάρχει, συχνά να κάνεις ενέσεις στη δουλειά και να διαχειρίζεσαι την είδηση μιας αποτυχίας εν ώρα εργασίας.
Θέμα οικογένειας
«Πριν από κάποια χρόνια, κι εγώ όπως πολλές γυναίκες, άρχισα να σκέφτομαι το ενδεχόμενο να κάνω οικογένεια, χωρίς όμως να είμαι σίγουρη αν θέλω να κάνω παιδιά, πότε θα νιώσω έτοιμη και αν θα προλάβω ηλικιακά δεδομένου του ότι δούλευα πολλές ώρες», λέει στην «Κ» η Τζίνα Τιριακίδου, μητέρα δύο μικρών αγοριών σήμερα, η οποία τα τελευταία 15 χρόνια εργάζεται σε διοικητικές θέσεις Marketing & Strategy στον τομέα της τεχνολογίας σε ΗΠΑ, Γερμανία και Ελλάδα.
«Καθώς άρχισα να εξερευνώ τις επιλογές μου ήρθα αντιμέτωπη με ένα σύστημα υγείας το οποίο με μπέρδεψε και μου έφαγε χρόνο. Είχα λάβει κάποιες ανησυχητικές ορμονικές εξετάσεις, βρέθηκα να πηγαίνω από ιατρείο σε ιατρείο, να περιμένω στις αναμονές, να χάνω χρόνο από την εργασία μου, να αγχώνομαι το βράδυ και να διαβάζω ασταμάτητα φόρουμ με πληροφορίες που με πανικόβαλλαν. Οταν ανησυχείς για τόσο σημαντικά θέματα, όταν είσαι σε διαδικασία εξωσωματικής η οποία σε αγχώνει πάρα πολύ, χρειάζεσαι υποστήριξη και συχνά η απόδοσή σου στην εργασία μειώνεται».
Το 97% των γυναικών βιώνει αρνητικά συμπτώματα στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης – 65% δηλώνουν ότι αυτά τα προβλήματα τις εμποδίζουν να εργαστούν.
Στην Τζίνα αυτή η εμπειρία έπαιξε καθοριστικό ρόλο, ήταν η αφορμή να δημιουργήσει μια πλατφόρμα υγείας μόνο για γυναίκες, το Vivian Lab, όπου μια γυναίκα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε περισσότερους από 150 γιατρούς και ειδικούς σε Ελλάδα και ΗΠΑ, να βρει ενημερωτικό υλικό, να κάνει συνεδρίες online, να έχει πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας κ.ά. Ηταν μέσα από αυτό το δίκτυο γυναικών –τις 35.000 έχουν φθάσει οι συνδρομήτριες– που συνειδητοποίησε πόσο πολύ επηρεάζουν τέτοιου είδους θέματα υγείας την εργασιακή ζωή και εξέλιξη των γυναικών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ 1 στις 4 γυναίκες σε εμμηνόπαυση δηλώνει ότι δυσκολεύεται να εργαστεί, ενώ σύμφωνα με το Bloomberg η μείωση της παραγωγικότητας λόγω προβλημάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση φθάνει τα 150 δισ. δολάρια παγκοσμίως. Ερευνα που «έτρεξε» στην Ελλάδα η ομάδα του Vivian Lab έδειξε ότι το 97% των γυναικών βιώνει αρνητικά συμπτώματα στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, από εξάψεις (65,9%) μέχρι ψυχοσυναισθηματική αστάθεια (65%) και προβλήματα μνήμης και προσοχής (48,6%) – 65% δηλώνουν ότι αυτά τα προβλήματα τις εμποδίζουν να εργαστούν. Το 20% αναγκάστηκε να λείψει από την εργασία του λόγω των συμπτωμάτων, ενώ το 20% έχει εγκαταλείψει ή σκέφτεται να εγκαταλείψει την εργασία του. «Κατά μέσον όρο οι γυναίκες μπαίνουν στην εμμηνόπαυση στην ηλικία των 51 ετών, όταν συνήθως έχουν εξασφαλίσει ηγετικές θέσεις, αλλά αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους γιατί δεν έχουν υποστήριξη. Στο εξωτερικό οι πλέον επιτυχημένες εταιρείες παρέχουν ειδικά προγράμματα στις υπαλλήλους τους, αλλά στην Ελλάδα ακόμη ο διάλογος δεν έχει αρχίσει», λέει η κ. Τιριακίδου.
«Υποφέρω και το κρύβω»
Η Ντέμπυ Τζούμη, 49 ετών, είναι αισθητικός. Βιώνει συμπτώματα κλιμακτηρίου από τα 46. «Δεν με πείραζε γιατί υποφέρω όλη μου τη ζωή από δυσμηνόρροια. Τόσο που δεν μπορούσα να δουλέψω. Εχω λιποθυμήσει δύο φορές στη δουλειά. Προσπαθούσα πάντα να κρύψω αυτά που νιώθω μπροστά στους πελάτες, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Η περίοδος φέρνει και νεύρα, ορμόνες είναι αυτές». Σήμερα το βασικό πρόβλημα είναι οι εξάψεις. «Εκεί που είσαι καλά, νιώθεις ότι φλέγεσαι και γίνεσαι παπί. Το καλοκαίρι δουλεύω με πετσετάκια στην πλάτη και κυκλοφορώ με ένα ανεμιστηράκι στο χέρι».
Η Βίκυ Πανάγου, 53 ετών, υποφέρει από ενδομητρίωση, μια συχνή πάθηση που ταλαιπωρεί 1 στις 10 γυναίκες ή σε απόλυτους αριθμούς περισσότερα από 176 εκατ. νεαρά κορίτσια και γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Εκτός ότι κάποια στιγμή παραλίγο να χάσει τη ζωή της (πριν γίνει η διάγνωση είχε παραπεμφθεί σε ένα σωρό άλλες ειδικότητες, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να γίνει ρήξη κύστης 15 εκατοστών στην ωοθήκη), η νόσος έχει προκαλέσει και πολλές δυσκολίες στην εργασιακή ζωή της.
«Ολα τα κάνεις με πολύ περισσότερο κόπο», λέει στην «Κ». «Για παράδειγμα, ένα σύμπτωμα της ενδομητρίωσης είναι η δυσμηνόρροια. Είχα πάντα πολύ πόνο και πολύ αίμα. Κάθε 26 ημέρες είχα 10 ημέρες περίοδο. Από τις 52 εβδομάδες τον χρόνο, τις 15! Πήγαινα στη δουλειά μου πάντα με μαύρα ρούχα».
Πλέον είναι στην εμμηνόπαυση. «Δεν κοιμάμαι. Εκεί που κρυώνω, είμαι στη σάουνα. Δεν ξεκουραζόμαστε με τον ίδιο τρόπο όλοι. Καλούμαι όμως να διεκπεραιώνω την ημέρα μου. Δεν γίνεται να μην εργαστώ». Σύμφωνα με έρευνα του Vivian Lab, σχεδόν το 50% των γυναικών που πάσχουν από ενδομητρίωση δεν μπορεί να εργαστεί κανονικά και να αποδώσει στον εργασιακό στίβο. Ως εκ τούτου, σχεδόν το 25% των ασθενών με ενδομητρίωση αντιμετωπίζει οικονομικό πρόβλημα λόγω της απουσίας από την εργασία.