«Μερικές φορές τους βλέπω στην αυλή, ή στο μπαλκόνι. Μια στιγμή πριν χτυπήσω την πόρτα σκέφτομαι πάντα το ίδιο: μόλις μου ανοίξουν, τελείωσε αυτή η ζωή γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Υστερα ακουμπάω το δάκτυλό μου στο κουδούνι. Και μετά δεν σκέφτομαι τίποτα».
Δύο ώρες πριν, ο Στάθης παρέδωσε σε μια γυναίκα μπροστά στον 10χρονο γιο της το χαρτί της έξωσης. Πήρε τις υπογραφές, γύρισε την πλάτη, κι έφυγε για το επόμενο χαρτί. «Είναι άσχημο. Μπορεί να είναι και άδικο», κάνει όταν τον ρωτάω. «Αλλά δεν μου πέφτει λόγος». Ο Στάθης είναι δικαστικός επιμελητής. Δεν είναι δύσκολη δουλειά λέει, αλλά θέλει υπομονή. «Τρως τις μέρες σου στα υποθηκοφυλακεία, ψάχνοντας ποιος κρύβει τι. Μετά πας στο σπίτι κάποιου, του λες “μιλήστε καλύτερα με τον δικηγόρο σας” ή “έχετε τρεις εβδομάδες μήπως τα βρείτε με τον ιδιοκτήτη”, ή μπορεί και να τον παρηγορείς: “Εγώ βλέπω κάθε μέρα τέτοια, στο τέλος όλα θα καλά πάνε”». Αλλά βέβαια τις πιο πολλές φορές δεν πάει τίποτα καλά. «Απλώς εσύ πας στο επόμενο σπίτι».
Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις έτσι. «Υπάρχουν οι πάμφτωχοι, υπάρχουν και οι πονηροί» λέει ο Κώστας, ο συνάδελφος του Στάθη. Οι δύο τους τόσα χρόνια στον δρόμο, έχουν μάθει κάθε πιθανή πατέντα. «Νομίζουν πως μόνο εκείνοι το σκέφτηκαν, αλλά εγώ το έχω δει εκατό φορές. Για να μην τους πάρω το αυτοκίνητο βάζουν φίλους τους να το κρύβουν στο γκαράζ, βγαίνουν σαν κλέφτες και κοιτάνε γύρω – γύρω πριν πάνε να ξεπαρκάρουν». Ο Κώστας λέει πως με την κρίση, οι πατέντες πολλαπλασιάστηκαν. «Μερικοί πάνε στην τροχαία και δηλώνουν πως τους έκλεψαν τις πινακίδες. Βγάζουν καινούργιο αριθμό κυκλοφορίας κι όταν πάω εγώ, βρίσκω άλλα νούμερα και ο ιδιοκτήτης γελάει. Τουλάχιστον μέχρι να ξανάρθω με εισαγγελέα, να ανοίξω το καπό να δω τον αριθμό πλαισίου».
Ο Στάθης νόμιζε πως θα γίνει δικηγόρος μέχρι τα 20 του. Μετά άλλαξαν τα πράγματα. «Πολλά προβλήματα. Ισα που πήρα το πτυχίο», λέει. «Οπότε ήταν μια ευκαιρία αυτή η δουλειά. Ακόμα κι έτσι». Τον ρωτάω τι εννοεί. «Η δουλειά μου δεν είναι ευχάριστη», λέει ο Στάθης χωρίς περιστροφές. «Αλλά είναι η δουλειά μου».
Αγγελιαφόρος κακών ειδήσεων. Κανείς δεν το ξέρει, κι όμως, υπάρχουν φορές που οι κλητήρες, σαν τον Στάθη και τον Κώστα, ζητούν απ’ τους εντολείς τους να δώσουν στους ανθρώπους λίγο χρόνο παραπάνω. «Κάποιες φορές», κάνει ο Κώστας, «ανοίγει η πόρτα και βλέπεις μια μάνα με το πιτσιρίκι της. Και είναι σαν τη δική σου μάνα, αλλά πιο τρομαγμένη. Και σου έρχεται να το σκίσεις το χαρτί. Αλλά ποτέ δεν το κάνεις. Λες “συγγνώμη για την ενόχληση”, και της το δίνεις. Αυτή είναι η δουλειά σου».
«Οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι ψύχραιμοι», λέει ο Στάθης. «Εντάξει, κάποιοι κλαίνε, μερικοί σου φωνάζουν. Μια φορά ένας μου άνοιξε με την κάννη στη χαραμάδα της πόρτας. Ο κλειδαράς που είχα μαζί σήκωσε τα χέρια και έβαλε τα κλάματα». Ο Στάθης κάνει μια παύση. «Δεν κακίζω κανέναν», λέει. «Οταν μου φωνάζουν δεν μιλάω. Γιατί δεν φωνάζουν σε μένα οι άνθρωποι. Από πόνο φωνάζουν».
Τον Νοέμβριο, λέει ο Κώστας, ένας επιμελητής πήγε σ’ ένα σπίτι στα Χανιά για μία κοινοποίηση έξωσης. Η πόρτα άνοιξε, ο ηλικιωμένος άνδρας κούνησε το κεφάλι του και ζήτησε απ’ τον επιμελητή πέντε λεπτά καιρό. Πήγε στο δίπλα δωμάτιο. Αμέσως μετά ακούστηκε ο πυροβολισμός. Το ασθενοφόρο πήρε τον γέροντα γεμάτο αίματα. «Για την επίδοση του εγγράφου, ο επιμελητής πληρώνεται 23 ευρώ» μου λέει ο Κώστας και κοιτάζει το πάτωμα.
Μου ζητάει να μην γράψω το όνομά του. «Εχω χορτάσει παρεξηγήσεις», λέει, «και με τους οφειλέτες, και με τους εντολείς μου». Μεσ’ την κρίση, «οι εφορίες μας χρησιμοποιούν για μπαμπούλες. Να πηγαίνουμε κατασχετήρια για 300 ή 500 ευρώ». Στη Χίο, τα Χριστούγεννα πέντε δικαστικοί επιμελητές αρνήθηκαν να παραλάβουν τα κατασχετήρια και η ΔΟΥ τους έκανε μήνυση. «Μεσ’ τις γιορτές να ξεσπιτώνω ανθρώπους για μικροποσά;» είπε ο ένας. Ο Κώστας χαμογελάει όταν του το λέω: «Τα αφήνει τελευταία στιγμή η εφορία, και μετά μας πιέζει να πετάξουμε τους ανθρώπους έξω. “Δώσε το χαρτί” και τέλος. Κι αν αρνηθείς θα το πάει άλλος. Ο ίδιος που μπορεί σε λίγο καιρό να φέρει χαρτί και στο δικό σου σπίτι».