Ευρείας κλίμακας αλλαγές στην ηγεσία της Δικαιοσύνης κυοφορούνται για τον επόμενο μήνα με τις αποχωρήσεις και των τριών προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας και πολλών αντιπροέδρων, δίδοντας τη δυνατότητα στην κυβέρνηση, για πρώτη φορά, να δοκιμαστεί σε επιλογές προσώπων σε έναν κατ’ εξοχήν θεσμικό χώρο.
Οι ταυτόχρονες αποχωρήσεις -λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας που προβλέπει το Σύνταγμα για τους ανώτατους δικαστές- των προέδρων του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου και περίπου άλλων 17 αντιπροέδρων προσδίδουν στις επικείμενες επιλογές, που ήδη έχουν δρομολογηθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης, χαρακτήρα σαρωτικών αλλαγών που θα επηρεάσουν τη λειτουργία της Δικαιοσύνης για τα επόμενα χρόνια.
Σε τήρηση της σχετικής νομοθεσίας ο υπουργός Δικαιοσύνης, Νίκος Παρασκευόπουλος, που θα εισηγηθεί σχετικά και στο υπουργικό συμβούλιο, ανάρτησε προ ημερών τυπικά κατάλογο με τα ονόματα 133 ανώτατων δικαστών που θεωρητικά μπορούν να αποτελέσουν τη μεγάλη δεξαμενή για τις επιλογές της νέας ηγεσίας της Δικαιοσύνης.
Οι κυβερνητικές επιλογές στον τόσο ευαίσθητο και θεσμικά προσδιορισμένο χώρο της δικαστικής εξουσίας αναμένονται, όπως είναι φυσικό, με μεγάλο ενδιαφέρον, όχι μόνον από το δικαστικό σώμα, αλλά και ευρύτερα, καθώς θα προσδιορίσουν τη φυσιογνωμία της Δικαιοσύνης για τα επόμενα χρόνια, αλλά και το στίγμα της κυβερνητικής πολιτικής.
Η συγκυρία των ταυτόχρονων αποχωρήσεων μεγάλου αριθμού ανώτατων δικαστικών εκτιμάται ότι δίδει στην κυβέρνηση αυξημένες δυνατότητες για τα κριτήρια των επιλογών της και, σε κάθε περίπτωση, το σύνολο των δικαστών προσδοκά οι όποιες επιλογές να στηρίζονται στον άξονα της αξιοκρατίας.
Σεβασμός στην επετηρίδα
Τα τελευταία χρόνια άλλωστε και ύστερα από επιλογές που είχαν έντονα επικριθεί, οι εκάστοτε κυβερνήσεις είχαν σεβαστεί τη δικαστική επετηρίδα και είχαν αποστασιοποιηθεί από επιλογές προσώπων με εμφανώς κομματικά ή άλλα κριτήρια.
Στο επίκεντρο των αλλαγών στη Δικαιοσύνη βρίσκονται, όπως είναι αναμενόμενο, οι επιλογές για την προεδρία των ανωτάτων δικαστηρίων, καθώς αποχωρούν τόσο ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Σωτήριος Ρίζος όσο και οι πρόεδροι του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Αθανάσιος Κουτρομάνος και Νίκος Αγγελάρας, που είχαν επιλεγεί πριν από ένα χρόνο.
Για το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης συγκέντρωσε το ευρύτερο ενδιαφέρον λόγω των σημαντικότατων αποφάσεων που εκλήθη να λάβει για μείζονος σημασίας νομοθετικές επιλογές, όπως περικοπές μισθών και τη συνταγματικότητα ή μη νομοθετημάτων για τη δημοσιονομική προσαρμογή, επικρατέστεροι για την προεδρία φέρονται οι αντιπρόεδροι Αθανάσιος Ράντος, Αικατερίνη Συγγούνα, καθώς και οι επίσης αντιπρόεδροι Νίκος Σακελλαρίου, Δημήτρης Πετρούλιας και η Μαρία Σαρπ.
Ο σημερινός πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Σωτήριος Ρίζος, επί της προεδρίας του οποίου εκδόθηκαν κρίσιμες αποφάσεις που συζητήθηκαν πολύ, αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, αμέσως μετά την αποχώρησή του να αναλάβει τον θεσμικό ρόλο του επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
Στον Αρειο Πάγο
Για την προεδρία του Αρείου Πάγου επικρατέστεροι φέρονται οι σημερινοί αντιπρόεδροι του ανωτάτου δικαστηρίου, με τη Δήμητρα Παπαντωνοπούλου να προηγείται στη δικαστική επετηρίδα -η μόνη που θα έχει τρία χρόνια παραμονής στην προεδρία του Αρείου Πάγου αν επιλεγεί- και τους Νίκο Λεοντή, Βασιλική Κυτέα να ακολουθούν στην επετηρίδα και να έπονται η Βασιλική Θάνου, πρόεδρος της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων με πολυετή συνδικαλιστική δράση, και ο Γ. Γεωργέλης.
Για την προεδρία του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποψήφιοι είναι οι σημερινοί αντιπρόεδροι Φλώρα Καλδή, Ιωάννης Σαρμάς, Αν. Θεοτοκάτου, Σ. Ντούνη, Νικ. Μηλιώνης και άλλοι.
Παράλληλα, αναμένεται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου να πληρωθούν και οι 17 κενές θέσεις αντιπροέδρων στα ανώτατα δικαστήρια μετά τις ισάριθμες αποχωρήσεις ανώτατων δικαστικών σε περίπου έναν μήνα.
Και ενώ στην κυβέρνηση οι διεργασίες έχουν ξεκινήσει άτυπα ενόψει των σαρωτικών αλλαγών στην ηγεσία της Δικαιοσύνης, στον Αρειο Πάγο έχει ήδη αρχίσει η διαδικασία προαγωγών δικαστικών και εισαγγελέων σε όλες τις βαθμίδες της Δικαιοσύνης. Οι σχετικές διαδικασίες αποτελούν αρμοδιότητα του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου που συγκροτείται από τον πρόεδρο και την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου αλλά και με τη συμμετοχή ανώτατων δικαστών.
Εισαγγελείς για διαφθορά, οικονομικό έγκλημα
Σημαντικές αποφάσεις για θέσεις-κλειδιά στη Δικαιοσύνη λαμβάνονται από τον Αρειο Πάγο σχετικά με την ανανέωση η μη της θητείας των εισαγγελέων διαφθοράς αλλά και του οικονομικού εγκλήματος.
Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο του Αρείου Πάγου, που έχει από τον νόμο την αρμοδιότητα να ορίζει ποιοι δικαστές και εισαγγελείς θα αναλάβουν ειδικά καθήκοντα, ήδη αποφάσισε -ύστερα από κυοφορία πολλών ημερών και έντονο παρασκήνιο- την ανανέωση της θητείας της επικεφαλής των εισαγγελέων διαφθοράς Ελένης Ράικου.
Η Ελένη Ράικου, που το όνομά της έχει ταυτιστεί τα τελευταία χρόνια με τις μεγάλες έρευνες για θέματα διαφθοράς και διασπάθισης δημοσίου χρήματος, έφερε εις πέρας με τους συνεργάτες της την υπόθεση με τις μίζες των εξοπλιστικών με πρωταγωνιστή τον Ακη Τσοχατζόπουλο και θα είναι για ακόμα δύο χρόνια στο τιμόνι του τμήματος των εισαγγελέων διαφθοράς.
Εντός των προσεχών ημερών αναμένεται να αποφασιστεί -και πάλι από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο- αν θα ανανεωθεί και η θητεία των οικονομικών εισαγγελέων Παναγιώτη Αθανασίου και Γαληνού Μπρη, οι οποίοι αθόρυβα και μεθοδικά φέρουν εις πέρας σημαντικές υποθέσεις για οικονομικά εγκλήματα και φοροδιαφυγή.
Πάντως, πληροφορίες από το ανώτατο δικαστήριο αναφέρουν πως η ανανέωση της θητείας εισαγγελέων σε κρίσιμα πόστα εντάσσεται στην προσπάθεια της Δικαιοσύνης να ενισχύσει με έμπειρους εισαγγελείς τη διακηρυγμένη θέση της κυβέρνησης που έχει θέσει ως προτεραιότητα την πάταξη φαινόμενων διαφθοράς και να μην πειραματιστεί με νέα πρόσωπα που θέλουν χρόνο για να αποδώσουν.