Φάρμακο για την ανεργία νέων και μεγαλύτερων μπορεί να αποδειχθεί η καλλιέργεια των φαρμακευτικών αρωματικών φυτών. Καθώς η Ελλάδα αποτελεί ιδανικό χώρο για την ποιοτική καλλιέργεια των συγκεκριμένων ειδών, η ενασχόληση με τα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά αποτελεί μια επαγγελματική διέξοδο, που είναι σε αρμονία με τη φύση. Το μεγάλο έλλειμμα στην πληροφόρηση και στη γνώση για την παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών και Αιθερίων Ελαίων έρχεται να καλύψει ένα σεμινάριο, που διοργανώνει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέσα στο πλαίσιο του «Διά Βίου Μάθηση», σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ «Δήμητρα».
Τα πλέον συνήθη και εμπορικά Φαρμακευτικά Αρωματικά Φυτά (ΦΑΦ), που έχουν πολλές διαφορετικές χρήσεις, είναι ο βασιλικός, η βαλεριάνα, το γλυκάνισο, η δάφνη, το δενδρολίβανο, ο δυόσμος, το θυμάρι, η καλέντουλα, η λεβάντα, ο μάραθος, το μελισσόχορτο, η μέντα, η ρίγανη, τα τριαντάφυλλα, το τσάι του βουνού, το υπέρικο (σπαθόχορτο), το φασκόμηλο, το χαμομήλι και αρκετά άλλα. Κάποια απ’ αυτά θεωρούνται κυρίως αρωματικά (όπως η ρίγανη) και άλλα κυρίως φαρμακευτικά, καθώς έχουν πολύ πιο ισχυρές φαρμακευτικές ιδιότητες (όπως η βαλεριάνα).
«Η καλλιέργεια των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών μπορεί να έχει αξιόλογες οικονομικές αποδόσεις, από 400-1.000 ευρώ ετησίως το στρέμμα ή και περισσότερο, ανάλογα με το φυτικό υλικό ή το παραγόμενο αιθέριο έλαιο, σε σχέση βέβαια με τη διάρκεια και τις συνθήκες καλλιέργειας», λέει στην «Κ» ο κ. Σταύρος Κατσιώτης, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Φαρμακευτικής του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος.
Μια νέα αρχή
«Στο σεμινάριο έχουν έρθει άτομα που δεν είχαν ούτε γλάστρα στο μπαλκόνι τους, που δεν ήξεραν τίποτα από φυτά και την περιποίησή τους. Μεταξύ των 350 ατόμων που αποφοίτησαν στους προηγούμενους 10 κύκλους του σεμιναρίου (τώρα ξεκινά ο 11ος), αγρότες είναι μόνο το 15%, ενώ το 35%-40% είναι μηχανικοί, ηλικίας 45-65 ετών, που έχασαν τη δουλειά τους και αναζητούν μια καινούργια αρχή. Αλλάζουν πλήρως τρόπο ζωής, αρκετοί ήδη με επιτυχία», λέει ο κ. Κατσιώτης.
«Τα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά αγαπούν την ξηρασία, το άγονο του εδάφους, τον πάρα πολύ ήλιο. Πρόκειται για χαρακτηριστικά που υπάρχουν στην Ελλάδα και αναδεικνύουν τις καλύτερες δυνατότητες των καλλιεργειών», σημειώνει ο κ. Κατσιώτης.
Ας σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ελλειμματική στην παραγωγή ΦΑΦ και πραγματοποιεί εισαγωγές από άλλες χώρες (π.χ. Κίνα, Ινδία), που δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά (άρωμα, γεύση κ.λπ.) με τα φυτά που αναπτύσσονται στην Ευρώπη. Αρα είναι βάσιμη η εκτίμηση πως υπάρχει μεγάλη δυνατότητα ανάπτυξης των καλλιεργειών τους, καθώς υπάρχουν και περιθώρια εξαγωγών σε Ρωσία, Καναδά κ.λπ. Εξάλλου στην Ελλάδα, η παραγωγή τους βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, καθώς από τα 42.000 στρέμματα που καλλιεργούνταν με ΦΑΦ (ή δηλώνονταν πως καλλιεργούνταν, λόγω επιδοτήσεων) το 1983-87, σήμερα έχουμε πέσει στα 19.000-21.000 στρέμματα. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, να υπολογίσουμε πως στη Γαλλία, μόνο για λεβάντα, καλλιεργούνται πάνω από 150.000 στρέμματα!
Τα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά έχουν τρεις κύκλους εμπορικής αξιοποίησης. Ο πρώτος είναι αυτός των νωπών (φρέσκων) αρωματικών φυτών (που έχει μεγάλα περιθώρια κέρδους, αλλά και το μεγαλύτερο ρίσκο) όπως ο βασιλικός, η μέντα, ο δυόσμος το δενδρολίβανο, τα οποία βρίσκουμε στις λαϊκές αγορές, στα σούπερ μάρκετ, στα μπακάλικα κ.λπ.
Ο δεύτερος κύκλος και κύρια αγορά είναι αυτή των ξηρών φυτικών υλικών των ΦΑΦ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη σε όγκο και τζίρο. Ο τρίτος κύκλος (που συνήθως αφήνει και τα μεγάλα κέρδη) αφορά τα αιθέρια έλαια, που διυλίζονται από τα ΦΑΦ, αλλά απαιτεί σημαντικές επενδύσεις και τεχνογνωσία.
«Οι παραγωγοί πρέπει να έχουν τη γνώση για να προσδώσουν υπεραξία στο συγκομισμένο φυτικό υλικό. Να μην το πουλήσει δηλαδή ο παραγωγός σαν χορτόμαζα φτηνά στον χονδρέμπορο, αλλά να το επεξεργαστεί με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό», τονίζει ο κ. Κατσιώτης.
Το πιο σημαντικό όμως είναι η γνώση. «Η έλλειψη σωστών και δοκιμασμένων πληροφοριών, όχι μόνο σε επιμέρους τομείς αλλά κυρίως στη σφαιρική αντιμετώπιση της παραγωγής και αξιοποίησης των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών και των αιθερίων ελαίων, έχει οδηγήσει πολλούς νεοεισερχόμενους καλλιεργητές σε αστοχίες και κυρίως σε απώλεια χρημάτων και χρόνου», τονίζει ο υπεύθυνος του προγράμματος.
Σε αυτή την κατεύθυνση συμβάλλει η πρωτοβουλία του ΑΠΘ. Το σεμινάριο είναι διάρκειας 103 ωρών. Οι μισές περίπου είναι πρακτική άσκηση και αφορούν όλο τον κύκλο της παραγωγής–αξιοποίησης. Τα μαθήματα διεξάγονται Παρασκευή απόγευμα και Σάββατο πρωί, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα και σε εργαζόμενους να τα παρακολουθήσουν. Το κόστος συμμετοχής είναι 700 ευρώ (προβλέπεται έκπτωση σε ανέργους). Για περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα http://www.seminariaaromatikonfiton.gr/ και στο 2310-997.644.