Ηταν στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν η αίθουσα Παπαρρηγοπούλου -στον ημιώροφο μεταξύ 2ου και 3ου του κτιρίου της Νομικής στην οδό Σόλωνος- ήταν φίσκα από φοιτητές που ήθελαν να παρακολουθήσουν το μάθημα Συνταγματικού Δικαίου από τον Νίκο Αλιβιζάτο. Χθες, η 19χρονη Λασκαρίνα Λιακάτου περίμενε έξω από την αίθουσα Σαριπόλων, στον 3ο όροφο, να ανοίξουν οι πόρτες της για να παρακολουθήσει την τελευταία διδασκαλία του Νίκου Αλιβιζάτου. «Απαντά σε όλα τα ερωτήματα χωρίς υπεκφυγές, λέει την άποψή του, φεύγεις από το μάθημα έχοντας κάτι να σκεφτείς» εξηγεί στην «Κ». Μαζί της, περίπου 800 άτομα, φοιτητές, πανεπιστημιακοί και φίλοι του Νίκου Αλιβιζάτου, γέμισαν ασφυκτικά την αίθουσα, σε έδρανα, σκαλοπάτια και όρθιοι.
Ο καθηγητής φέτος, για μία ακόμη χρονιά, δίδαξε το μάθημα «Εφαρμογές Δημοσίου Δικαίου», δηλαδή τη Rolls Roys του Συνταγματικού Δικαίου, όπως ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής Διοικητικού Δικαίου, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, στον εισαγωγικό λόγο του.
«Η μεγάλη πρόκληση να διδάσκεις Συνταγματικό Δίκαιο στη Νομική Αθηνών» ήταν το θέμα του χθεσινού μαθήματος και μέσα από αυτό ο κ. Αλιβιζάτος κατόρθωσε να συμπυκνώσει την ιστορία του Συνταγματικού Δικαίου τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. «Από το Σύνταγμα των Εξουσιών έως τα τέλη της δεκαετίας του ’80, περάσαμε στο Σύνταγμα των Δικαιωμάτων» ανέφερε. «Τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια μέριμνα ήταν να κυβερνήσει ο λαός και όχι άλλα κέντρα εξουσίας όπως το Στέμμα ή ο Στρατός» τόνισε, υπενθυμίζοντας τα τελευταία μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου που έκαναν ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου και ο Αριστόβουλος Μάνεσης το 1968, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί «μνημειώδη ως κραυγές κατά της βίας και της αυθαιρεσίας σε δύσκολους καιρούς» όπως είπε χθες ο Ν. Αλιβιζάτος. Τότε, 1967-1972, που ο ίδιος σπούδαζε στη Νομική Αθηνών, και μετά (1972-1977) στο Πανεπιστήμιο Paris II. Από το 1992 είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, ενώ δίδαξε στο Stanford, στο Princeton και στην Οξφόρδη. «Τις πρόσφατες δεκαετίες στην Ελλάδα, αίτημα ήταν να υπάρχουν αντίβαρα, όπως θεσμοί που δεν ελέγχονται από το κυβερνών κόμμα, ώστε η εξουσία να μην γίνεται ακραία. Ετσι φθάσαμε -ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης του Συντάγματος- από το Σύνταγμα των εκλεγμένων (Βουλή, κυβέρνηση) στο Σύνταγμα των δικαστών» ανέφερε ο κ. Αλιβιζάτος με εκφραστικές κινήσεις. Στο μεσοδιάστημα, υποδεχόταν τους φοιτητές που συνεχώς προσέρχονταν, αστειευόταν με κάποιους, κέρδιζε με απόλυτη απλότητα το ακροατήριό του.
Τρίτη αλλαγή της πρόσφατης συνταγματικής μας ιστορίας ήταν η μετάβαση από την ερμηνεία του Συντάγματος με βάση τις ιστορικές αρχές, στην ερμηνεία του -μετά τις αρχές της δεκαετίας του ’90- με βάση τις θεμελιώδεις φιλοσοφικές αρχές. «Πίσω από την πιο στεγνή διάταξη υπάρχουν χυμοί με έντονη ηθικοπολιτική φόρτιση» ανέφερε ο κ. Αλιβιζάτος.
Ανοίγοντας το κεφάλαιο «μαζικό πανεπιστήμιο», τόνισε ότι «η αγωνία είναι η κάποια εξατομίκευση. Ωστόσο, με τους φοιτητές δεν είναι πια εύκολο να γνωρίζεται ο πανεπιστημιακός, πλην των περιπτώσεων που οι ίδιοι του απευθύνονται για ερωτήσεις. Ομως, πάντα υπάρχει το παιχνίδι των βλεμμάτων ιδίως με εκείνους που παρακολουθούν με συνέπεια. Ας πούμε η Ινώ. Ελειψε για δέκα μέρες και όταν επέστρεψε ρώτησα για τον λόγο της απουσίας της. “Ταξίδεψα στη Σεβίλλη και το Πόρτο” είπε – ”Καλά έκανες παιδί μου” της απάντησα». «Εχει φοβερές γνώσεις, που τις μεταδίδει απλά, αναδεικνύοντας το βάθος της γνώσης και τις πτυχές της πληροφορίας» είπε αργότερα στην «Κ» η 22χρονη Ινώ Καμμένου.
Το χειροκρότημα ήταν παρατεταμένο στη λήξη του μαθήματος από το ακροατήριο· όλη η Νομική, φίλοι του όπως ο δήμαρχος Γιώργος Καμίνης, ο Στέφανος Πεσμαζόγλου, γιος του συνταγματολόγου Γιάγκου Πεσμαζόγλου, ο Γιάννης Βούλγαρης και η σύζυγός του που συναντήθηκαν στο ίδιο χθεσινό αμφιθέατρο πριν από 49 χρόνια.
Σας ευχαριστούμε κύριε καθηγητά.