Στον προβολέα, παρουσιάζεται ολιγόλεπτο βίντεο με δηλώσεις Γερμανών και Ελλήνων που απαντούν για το τι γνωρίζουν σχετικά με την Κατοχή στην Ελλάδα. Οι απαντώντες δεν είναι ενήμεροι. Ωστόσο, στη σκέψη πολλών στην αίθουσα εντυπώθηκε η απάντηση μιας νεαρής –γύρω στα 30– κοπέλας: «Μμμ, δεν ήμουν καλή στην Ιστορία», είπε. «Η απουσία ιστορικής μνήμης από τη νέα γενιά μπορεί να προκαλέσει μεγάλους κινδύνους, όπως να ξαναζήσουμε τα ίδια», σχολίασε μιλώντας στην «Κ» ο Γερμανός Χάγκεν Φλάισερ, ομότιμος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο κ. Φλάισερ είναι από την πλευρά του ΕΚΠΑ επιστημονικός διευθυντής του προγράμματος «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα», συνεργαζόμενος με τον Ελληνα καθηγητή Νίκο Αποστολόπουλο, διευθυντή του προγράμματος στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (Freie Universität Berlin).
Χθες, στην κατάμεστη αίθουσα των Προπυλαίων, ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Γαβρόγλου, ο αναπληρωτής υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας Michael Roth, πανεπιστημιακοί, ερευνητές, φοιτητές καθηλώθηκαν από τις μαρτυρίες των επιζώντων από την Κατοχή. «Οι παιδικές μνήμες καταδιώκουν ακόμη τη μέρα μου», ανέφερε η Ροζίνα Ασσέρ-Πάρδο, δίπλα στην ηθοποιό Εφη Παπαθεοδώρου, που επίσης έζησε την Κατοχή. Το 1943 οι γονείς της τότε δεκάχρονης Ροζίνας Ασσέρ-Πάρδο μαζί με τα τρία τους παιδιά αποφάσισαν να δραπετεύσουν από το γκέτο. «Κρυφτήκαμε στη Θεσσαλονίκη σε σπίτι χριστιανών συμπολιτών μας, στην καρδιά της πόλης, κοντά στο αρχηγείο των Γερμανών, προστατευμένοι από έναν Αυστριακό. H φυλακή μας βάσταξε 548 ατέλειωτες μέρες, από τον Απρίλη του 1943 ώς τον Οκτώβρη του 1944», θυμήθηκε συγκινημένη και προσέθεσε: «Αυτό που νιώθω δεν είναι μίσος, αλλά μεγάλη στενοχώρια για ό,τι έγινε. Ακόμη αναρωτιέμαι πώς άφησε η ανθρωπότητα να υπάρξουν οι ναζί»…
Το πρόγραμμα «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» υποστηρίζεται από το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Ιδρυμα Erinnerung, Verantwortung und Zukunft και το Freie Universität Berlin και στοχεύει στη συλλογή και την αρχειοθέτηση οπτικοακουστικών μαρτυριών για τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα. Στο πλαίσιό του πραγματοποιούνται συνεντεύξεις στην Ελλάδα με μάρτυρες της περιόδου, όπως μέλη αντιστασιακών οργανώσεων, Εβραίους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, κρατουμένους στρατοπέδων συγκέντρωσης, μάρτυρες αντιποίνων, ανθρώπους που βίωσαν με διάφορους τρόπους την επώδυνη εκείνη εποχή. Από τον Μάιο έως το τέλος του 2016 διεξήχθησαν 53 από τις συνολικά 70 προγραμματισμένες συνεντεύξεις του προγράμματος. Οι συνεντεύξεις θα ψηφιοποιηθούν και θα είναι προσβάσιμες σε μια τρίγλωσση διαδικτυακή πύλη μέσα από λέξεις-κλειδιά, πληροφορίες, βιογραφικά και επιπρόσθετο υλικό. Το υλικό θα διατεθεί για επιστημονικούς, εκπαιδευτικούς και επιμορφωτικούς σκοπούς σε ΑΕΙ και σχολεία στην Ελλάδα, στη Γερμανία.
«Στην Ευρώπη το δηλητήριο του ναζισμού και του φασισμού ξαναπαίρνει τα πάνω του. Μειοψηφικά μεν για την ώρα, αλλά πολύ φοβόμαστε ότι το μέλλον θα μας φέρει μπροστά σε καταστάσεις πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες», είπε ο κ. Γαβρόγλου, ενώ ο κ. Roth έπιασε το νήμα από εκεί που το άφησε ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, που τόνισε ότι «η λήθη δεν αποτελεί όρο για συμφιλίωση». Χαρακτηριστικά, ο κ. Roth δήλωσε: «Θέλουμε τη μνήμη για να εξάγουμε συμπεράσματα για ένα καλύτερο μέλλον. Το μέλλον πάντα χρειάζεται τη μνήμη και η γνώση της αλήθειας βοηθάει στη συμφιλίωση».