Σπινθήρας σε αποθήκη πυρομαχικών η επίθεση στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης

Σπινθήρας σε αποθήκη πυρομαχικών η επίθεση στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης

5' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από το πρωί της Παρασκευής οι κωδικοί #WorldWar3 και #WWIII, που παραπέμπουν σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έκαναν θραύση ανάμεσα στους χρήστες του Twitter σε όλο τον κόσμο. Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε ποδαρικό στο 2020 δίνοντας το πράσινο φως από τη Φλόριντα, όπου περνούσε τις χριστουγεννιάτικες διακοπές του, για τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί, επικεφαλής της επίλεκτης δύναμης «Αλ Κουντς», ενδεχομένως δε του δεύτερου ισχυρότερου άνδρα της Ισλαμικής Δημοκρατίας μετά τον ανώτατο ηγέτη, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος που πάσχιζε να αποσύρει μια ώρα αρχύτερα τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν προχώρησε σε μια τόσο επιθετική κίνηση, που ούτε οι νεοσυντηρητικοί ιέρακες της εποχής Μπους τζούνιορ είχαν αποτολμήσει. Εν αναμονή της απάντησης από την πλευρά της Τεχεράνης, ο φόβος ενός νέου μεγάλου πολέμου στον Κόλπο, με απρόβλεπτες επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή, μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο, πλανάται στη διεθνή ατμόσφαιρα.

Δύσκολα θα μπορούσε να επιλέξει η Ουάσιγκτον κάτι πιο προκλητικό. Ο στρατηγός Σουλεϊμανί, που σκοτώθηκε από πύραυλο αμερικανικού drone τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης, δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να παραλληλιστεί με τον Οσάμα μπιν Λάντεν, αρχιτέκτονα της πλέον πολύνεκρης τρομοκρατικής επίθεσης στο έδαφος των ΗΠΑ. Οι επίλεκτες στρατιωτικές δυνάμεις και οι σιιτικές πολιτοφυλακές που καθοδηγούσε ο Σουλεϊμανί σε Ιράκ, Συρία και Λίβανο, ήταν μεν ανταγωνιστικές των Αμερικανών, αλλά απέφευγαν να συγκρουστούν στρατιωτικά μαζί τους. Οταν ο επίσημος ιρακινός στρατός γινόταν λαγός μπροστά στην έφοδο του Ισλαμικού Κράτους, ήταν οι δυνάμεις του Σουλεϊμανί, μαζί με τους μαχητές των Κούρδων, που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναχαίτιση των τζιχαντιστών.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο έκανε λόγο για «αμυντική κίνηση» των ΗΠΑ ενόψει επιθέσεων που υποτίθεται ότι ετοίμαζε ο Σουλεϊμανί εναντίον αμερικανικών συμφερόντων, ενώ ο Τραμπ είχε επικαλεστεί προηγουμένως τον θάνατο Αμερικανού εργολάβου στη διάρκεια βομβαρδισμού βάσης, στο Κιρκούκ. Δεδομένου του μεγέθους της αμερικανικής ενέργειας, όμως, παρόμοιες επικλήσεις ακούγονται ως προσχηματικές. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι τις τελευταίες ώρες πριν από τη δολοφονία Σουλεϊμανί η ένταση έμοιαζε να αποκλιμακώνεται, καθώς οι σιίτες που πολιορκούσαν την αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη είχαν απομακρυνθεί ύστερα από εντολή των ηγετών τους.

Ασφαλώς, η προχθεσινή εξέλιξη δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Οι σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν ήταν ηλεκτρισμένες από τον Μάρτιο του 2018, όταν ο Τραμπ αποφάσισε να αποσύρει την Αμερική από τη σημαντική συμφωνία που είχε επιτευχθεί επί προεδρίας Ομπάμα για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η απειλή ενός θερμού επεισοδίου ήρθε κάμποσες φορές στο προσκήνιο την περασμένη χρονιά με την κατάρριψη αμερικανικού drone από τους Ιρανούς, τα σαμποτάζ τάνκερ στον Κόλπο για τα οποία κατηγορήθηκε η Τεχεράνη και τη θεαματική επίθεση φιλοϊρανών ανταρτών Χούθι της Υεμένης εναντίον διυλιστηρίου και πετρελαιοπηγής της Aramco, στη Σαουδική Αραβία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο Τραμπ εμφανιζόταν έτοιμος να διατάξει στρατιωτικά πλήγματα, για να κάνει την τελευταία στιγμή πίσω. Τι τον παρότρυνε αυτή τη φορά να προχωρήσει σε επίδειξη ισχύος και μάλιστα με τόσο προκλητικό τρόπο;

Δελεάζεται κανείς να εικάσει ότι οι εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες πρέπει να έπαιξαν κάποιο ρόλο. Η πολεμική ατμόσφαιρα απομακρύνει προσωρινά το ενδιαφέρον από την επικείμενη δίκη Τραμπ στη Γερουσία, συσπειρώνει τους Ρεπουμπλικανούς γύρω από τον πρόεδρο-στρατάρχη, ενώ απειλεί να διχάσει τους Δημοκρατικούς, όπως έδειξαν και οι πρώτες αντιδράσεις. Οταν όμως διακυβεύονται τόσο πολλά για το κύρος και την επιρροή της υπερδύναμης στην πιο εύφλεκτη περιοχή του πλανήτη, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες είχαν τον τελευταίο λόγο. Το πιθανότερο είναι ότι οι σύμβουλοι του Τραμπ και το Πεντάγωνο, βλέποντας το Ιράν να αναδεικνύεται σε ισχυρότατη περιφερειακή δύναμη σε όλο το σιιτικό τόξο, που ξεκινάει από την Κασπία και καταλήγει στην Ανατολική Μεσόγειο, περνώντας από Τεχεράνη, Βαγδάτη, Δαμασκό και Βηρυτό, πείσθηκαν ότι είναι αναγκαία μια θεαματική κίνηση ανάσχεσης. Ενδεχομένως εκτιμούν ότι, ύστερα από μια αναπόφευκτη περίοδο έντονης αναταραχής, η Τεχεράνη θα δείξει αυτοσυγκράτηση στις αντιδράσεις της και θα περιορίσει τις φιλοδοξίες της.

Σπινθήρας σε αποθήκη πυρομαχικών η επίθεση στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης-1

Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν παρόμοιες εκτιμήσεις αποδειχθούν εσφαλμένες και αν η ιρανική ηγεσία επιλέξει παράτολμες απαντήσεις στο σοβαρό πλήγμα που δέχθηκε. Θεωρητικά, η Τεχεράνη θα μπορούσε να πλήξει αμερικανικές βάσεις στον Κόλπο ή κάποιους από τους 5.200 Αμερικανούς στρατιώτες που βρίσκονται στο Ιράκ και τους 1.000 που έχουν μείνει στη Συρία. Φονικές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών συμφερόντων θα μπορούσαν να εκδηλωθούν και από φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές, από την Υεμένη μέχρι το Ιράκ, χωρίς η ίδια η Τεχεράνη να αναλάβει την ευθύνη. Σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιπτώσεις, η κυβέρνηση Τραμπ, ακόμη και αν δεν το έχει σχεδιάσει, κινδυνεύει να παρασυρθεί σε μια ανοιχτή πολεμική σύγκρουση με ένα συγκροτημένο και ισχυρό κράτος, ενώπιον της οποίας ο ολέθριος πόλεμος του 2003 με το αποδυναμωμένο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν θα μοιάζει με σαπουνόπερα. Οι αμέσως επόμενες ώρες και μέρες, στις οποίες θα αποσαφηνιστεί η αντίδραση της Τεχεράνης, διαγράφονται εξαιρετικά κρίσιμες.

Στο εσωτερικό του Ιράν, η δολοφονία του Σουλεϊμανί αναμένεται να συσπειρώσει, τουλάχιστον προσωρινά, μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ακόμη και ανθρώπους που δεν τρέφουν συμπάθεια προς τον ισλαμισμό, σε πατριωτική, αντιαμερικανική βάση όπως έδειξαν και οι πρώτες μαζικές πορείες μετά την προσευχή της Παρασκευής. Αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες ότι η ιρανική ηγεσία μπορεί να στραφεί προς την απόκτηση του πυρηνικού όπλου μετά τη δραματική κλιμάκωση της έντασης με τις ΗΠΑ, ακόμη κι αν μέχρι χθες χρησιμοποιούσε το πυρηνικό πρόγραμμα μόνο ως διαπραγματευτικό όπλο για την άρση των κυρώσεων από τη Δύση. 

Κόκκινος συναγερμός για την απάντηση Ιράν

Οι επιπτώσεις προμηνύονται βαρύτατες για τις χώρες της περιοχής και πρώτα απ’ όλα για το Ιράκ, το οποίο κινδυνεύει άμεσα να οδηγηθεί στο χείλος της διάλυσης. Η δολοφονία Σουλεϊμανί έφερε αυτομάτως σε κοινό μέτωπο όλη τη διχασμένη, μέχρι προχθές, ηγεσία των σιιτών, από τον πρωθυπουργό Αντέλ Αμπντούλ Μαχντί μέχρι τον ριζοσπάστη πολιτικό Μοκτάντα αλ Σαντρ, που ανασυγκρότησε τον Στρατό του Μαχντί και τον θρησκευτικό ηγέτη αγιατολάχ Σιστάνι.

Οι πανηγυρισμοί

Ολοι τους καταδίκασαν απερίφραστα την αμερικανική επίθεση, ενώ το Κοινοβούλιο εξετάζει πρόταση για απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα. Από την άλλη πλευρά, πολλοί σουνίτες, αλλά και αρκετοί σιίτες που είχαν υποστεί σκληρή καταστολή από πολιτοφυλακές υπό τον Σουλεϊμανί στη διάρκεια των πρόσφατων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, βγήκαν στους δρόμους της Βαγδάτης να πανηγυρίσουν τη δολοφονία του, γεγονός που καταδεικνύει τα μεγάλα ρήγματα, τα οποία απειλούν να διαλύσουν τη χώρα.

Εντονη είναι η ανησυχία και στο Ισραήλ, που φοβάται ενδεχόμενα πλήγματα από τη σιιτική, φιλοϊρανική πολιτοφυλακή του Λιβάνου Χεζμπολάχ, έναν από τους πιο επικίνδυνους στρατιωτικούς εχθρούς του εβραϊκού κράτους. Αποτελεί πικρή ειρωνεία το γεγονός ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου αναγκάστηκε να φύγει εσπευσμένα από τον Αθήνα, λίγες ώρες αφότου είχε χαιρετίσει τη συμφωνία για τον EastMed ως ιστορικό βήμα για την ασφάλεια της (ολοένα και περισσότερο ανασφαλούς) περιοχής.

Σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού θα βρίσκονται το αμέσως προσεχές διάστημα και οι αραβικές χώρες του Κόλπου που φιλοξενούν αμερικανικά στρατεύματα και στηρίζονται στις ΗΠΑ στον ανταγωνισμό τους με το Ιράν. Στην πρώτη γραμμή του μετώπου κινδυνεύει να βρεθεί η Σαουδική Αραβία, η οποία είναι άμεσα εκτεθειμένη στους φιλοϊρανούς αντάρτες Χούθι της Υεμένης. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή