ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Βασισμένη στο αμοιβαίο συμφέρον και όχι σε κοινή προσήλωση στις αρχές της δημοκρατίας ήταν η σχέση μεταξύ του Μπαράκ Ομπάμα και του Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του πρώην Αμερικανού προέδρου, ο πρώτος τόμος των οποίων κυκλοφόρησε χθες στα βιβλιοπωλεία.
«Κάποιοι υποστήριζαν ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο μετριοπαθούς, σύγχρονου ηγέτη του πλουραλιστικού πολιτικού Ισλάμ και αντίβαρο στα αυταρχικά, θεοκρατικά και εξτρεμιστικά κινήματα της ευρύτερης περιοχής. Παρότι προσπάθησα να υιοθετήσω την αισιόδοξη αυτή θέση, οι συζητήσεις μου με τον Ερντογάν με έκαναν να αμφιβάλλω», γράφει ο Ομπάμα.
«Η Τουρκία έμοιαζε να βρίσκεται στο μεταίχμιο της μεταμόρφωσής της. Μία χώρα σε άνοδο, ένα λαμπρό παράδειγμα των θετικών επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Παρά την ιστορία πολιτικής αστάθειας και πραξικοπημάτων, η μουσουλμανική χώρα παρέμεινε σύμμαχος της Δύσης από τη δεκαετία του 1950, διατηρώντας την έδρα της στο ΝΑΤΟ, διεξάγοντας τακτικά εκλογές, διαθέτοντας οικονομία της αγοράς και σύνταγμα βασισμένο στις αρχές της κοσμικής δημοκρατίας, που προέβλεπε ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες», εκτιμά ο Ομπάμα. «Η δημόσια στήριξη του Ερντογάν προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τη Χαμάς προκαλούσε, όμως, την ανησυχία της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ», αναφέρει ο πρώην πρόεδρος, που επισημαίνει ότι η ένταση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ χρονολογείται από το 2009, όταν ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν προσπάθησε να εμποδίσει την εκλογή του Δανού πρωθυπουργού Αντερς Φογκ Ράσμουσεν ως γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, εξαιτίας της αποτυχίας της κυβέρνησης της Δανίας να εμποδίσει τη δημοσίευση σκίτσων του Μωάμεθ σε εφημερίδα.
«Οι εκκλήσεις των Ευρωπαίων υπέρ της ελευθεροτυπίας είχαν αφήσει ασυγκίνητο τον Ερντογάν. Υποχώρησε μόνο αφού του υποσχέθηκα τον διορισμό Τούρκου αντιπροέδρου στη Συμμαχία. Αυτό συνεχίσθηκε για τα επόμενα οκτώ χρόνια, με τη σχέση μας να είναι αμοιβαία ωφελιμιστική. Προσωπικά, θεωρώ ότι ο Ερντογάν ήταν ευχάριστος, ευγενικός και συνήθως πρόθυμος να με ακούσει. Κάθε φορά που τον άκουγα να μιλάει, όμως, καθώς έσκυβε ελαφρά προς το μέρος του συνομιλητή, με τη φωνή του να ανεβαίνει κατά μία οκτάβα κάθε φορά που ένιωθε αδικημένος ή προσβεβλημένος, μου έδινε τη σαφή εντύπωση ότι η προσήλωσή του στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου θα άντεχαν όσο τον βοηθούσαν να διατηρεί την ισχύ του», γράφει ο Ομπάμα.
Για 700 και πλέον σελίδες ο πρώην πρόεδρος αφηγείται την πολιτική του σταδιοδρομία μέχρι τη δολοφονία του Οσάμα μπιν Λάντεν, το 2011, ενώ αναμένεται και δεύτερος τόμος. Αν και οι κριτικές είναι εγκωμιαστικές, πολλοί Αμερικανοί δημοσιογράφοι σχολιάζουν την αδυναμία του να συμπτύξει τη σκέψη του, γεγονός που ενίοτε τον οδηγεί σε φλυαρίες και πλατειασμούς. Από τις πρώτες προδημοσιεύσεις σε αμερικανικά περιοδικά είναι έκδηλη η δεξιοτεχνία του να συνδυάζει την προσωπική αφήγηση με την πολιτική εμπειρία, χωρίς να λείπουν αναφορές στη λογοτεχνία και τη μουσική.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του βιβλίου είναι η απάντηση που έδωσε στη σύζυγό του, Μισέλ, όταν εκείνη αναρωτήθηκε γιατί θέλει να θέσει υποψηφιότητα. «Ξέρω ότι μόλις σηκώσω το χέρι μου και ορκιστώ πρόεδρος των ΗΠΑ, ο κόσμος θα αρχίσει να αντιμετωπίζει κάπως διαφορετικά την Αμερική», της απάντησε. «Ξέρω ότι τα παιδιά σε όλη τη χώρα, μαύρα παιδιά, ισπανόφωνα, παιδιά που δεν αισθάνονται ότι έχουν ενσωματωθεί πλήρως, θα δουν επίσης διαφορετικά τους εαυτούς τους, τους ορίζοντές τους να διευρύνονται, τις πιθανότητές τους να αυξάνονται. Αυτό από μόνο του κάνει την προσπάθεια να αξίζει».