Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέρριψε τις προσφυγές της Ουγγαρίας και της Πολωνίας κατά του μηχανισμού αιρεσιμότητας που συνδέει την χορήγηση των ευρωπαϊκών πόρων με τον σεβασμό του κράτους δικαίου από τα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Η απόφαση αποτελεί ορόσημο στη σύγκρουση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τις λαϊκιστικές κυβερνήσεις των δύο χωρών για την παραβίαση του κράτους δικαίου.
«Η ολομέλεια του Δικαστηρίου απορρίπτει τις προσφυγές (της Ουγγαρίας και της Πολωνίας)», ανακοίνωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
#BREAKING Poland, Hungary lose on rule-of-law conditionality in top EU court pic.twitter.com/fVi9Dp3dFc
— AFP News Agency (@AFP) February 16, 2022
Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι ο μηχανισμός που εξαρτά τη χορήγηση ευρωπαϊκών κονδυλίων από την τήρηση των κανόνων του κράτους δικαίου είναι σύμφωνος προς τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Ο μηχανισμός που υιοθετήθηκε στα τέλη του 2020 προβλέπει ότι αν οι θεσμοί μιας χώρας της Ε.Ε. είναι τόσο αδύναμοι ώστε να τίθεται εν αμφιβόλω η χρηστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα κονδύλια αυτά παρακρατούνται.
Κομισιόν: Θα εξεταστεί ο πιθανός αντίκτυπος
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι αισθάνεται δικαιωμένη από τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ε.Ε. Οι αποφάσεις «επιβεβαιώνουν ότι βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο» δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.
«Η Επιτροπή θα αναλύσει τώρα προσεκτικά το σκεπτικό των αποφάσεων και τον πιθανό αντίκτυπό τους στα περαιτέρω βήματα».
Ευρωβουλή: Να εφαρμοστεί άμεσα ο μηχανισμός για το κράτος δικαίου
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο περιμένει από την Κομισιόν να εφαρμόσει άμεσα τον μηχανισμό για το κράτος δικαίου μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ανέφερε σε δήλωσή της η πρόεδρος της Ευρωβουλής, Ρομπέρτα Μετσόλα.
.@EP_President: Το ΕΚ περιμένει από την @EU_Commission να εφαρμόσει άμεσα τον μηχανισμό για το κράτος δικαίου κατόπιν της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Ο σεβασμός του κράτους δικαίου ως προϋπόθεση ενωσιακής χρηματοδότησης είναι αδιαπραγμάτευτος ➡️ https://t.co/S3kdH4sgSG https://t.co/fRMIY2kIk1
— Ευρ. Κοινοβούλιo (@Europarl_EL) February 16, 2022
«Επίθεση στην κυριαρχία της Πολωνίας»
Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί επίθεση στην κυριαρχία της Πολωνίας, δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας.
«Πρέπει να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας ενάντια σε μια επίθεση στην κυριαρχία μας, η Πολωνία πρέπει να υπερασπιστεί τη δημοκρατία της ενάντια στον εκβιασμό που στοχεύει να αφαιρέσει το δικαίωμά μας να αποφασίζουμε για τον εαυτό μας», έγραψε στο Twitter ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Σεμπάστιαν Καλέτα.
«Κατάχρηση εξουσίας» καταγγέλλει η Βουδαπέστη
Η Ουγγαρία έκανε λόγο για «κατάχρηση εξουσίας» εκ μέρους των Βρυξελλών, μετά την απόρριψη των προσφυγών της Βουδαπέστης και της Βαρσοβίας κατά του μηχανισμού αιρεσιμότητας που συνδέει την χορήγηση των ευρωπαϊκών πόρων με τον σεβασμό του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, από τα κράτη μέλη, επικυρώνοντας έτσι την νομιμότητα του μηχανισμού.
Σύμφωνα με την υπουργό Δικαιοσύνης Γιούντιτ Βάργκα, πρόκειται για μία «πολιτική απόφαση» που συνδέεται με τον νόμο που απαγορεύει την αναφορά «σε θέματα αλλαγής φύλου και ομοφυλοφιλίας» σε άτομα κάτω των 18 ετών και ψηφίσθηκε το καλοκαίρι. Κατά την Βουδαπέστη, ο νόμος αποσκοπεί στην προστασία των παιδιών.
Το διακύβευμα ανέρχεται σε εκατοντάδες δισ. ευρώ
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας το διακύβευμα ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ευρωπαϊκών πόρων που προέρχονται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το ταμείο ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Πόροι 36 δισεκατομμυρίων ευρώ του ταμείου ανάκαμψης που προορίζονται για την Πολωνία και 7 δισεκατομμυρίων ευρώ που προορίζονται για την Ουγγαρία είχαν παγώσει εν αναμονή της απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η επικύρωση του μηχανισμού από την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη αυξάνει την πίεση επί της Κομισιόν, η οποία είναι αρμόδια για την ενεργοποίησή του. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αποδεχθεί, σε συμφωνία με τους 27, να περιμένει την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης πριν ενεργήσει, ενώ η σχετική ρύθμιση βρίσκεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Αλλά, εδώ και μήνες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιέζει για την εφαρμογή του μηχανισμού και έχει προσφύγει κατά της Κομισιόν για αδράνεια. Η σημερινή δικαστική απόφαση θα συζητηθεί σήμερα το απόγευμα κατά την συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διεξάγεται στο Στρασβούργο.
Εβδομάδες ή και μήνες
Υπό πίεση για να αναλάβει δράση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε τον Νοέμβριο επιστολές στην Ουγγαρία και την Πολωνία εκθέτοντας εκ νέου τις κατηγορίες για την παραβίαση των αρχών του κράτους δικαίου κατά των δύο χωρών που ανήκαν στο ανατολικό μπλοκ.
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας, η Κομισιόν αναφέρεται σε προβλήματα στις διαδικασίες αναθέσεων, στην σύγκρουση συμφερόντων και στην διαφθορά.
Στην περίπτωση της Πολωνίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται στις επιθέσεις κατά της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και την αμφισβήτηση της υπεροχής του ευρωπαϊκού δικαίου και των αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης έναντι των εθνικών δικαίων.
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού μπορεί να χρειασθεί εβδομάδες ή και μήνες. Η Κομισιόν θέλει να οριστικοποιήσει τις «κατευθυντήριες γραμμές» για την εφαρμογή της διαδικασίας και η διεξαγωγή της ψηφοφορίας των βουλευτικών εκλογών της Ουγγαρίας τις 3 Απριλίου, κατά την διάρκεια των οποίων ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν έρχεται αντιμέτωπος με την ενωμένη αντιπολίτευση, περιπλέκει την κατάσταση, με τις Βρυξέλλες να αντιμετωπίσουν ενδεχομένως την κατηγορία της ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας.
«Εξαιρετικά περιορισμένος»
Η εφαρμογή του μηχανισμού επιτρέπει την διακοπή της χρηματοδότησης κρατών μελών από τους ευρωπαϊκούς πόρους όταν υπάρχουν διαπιστωμένες παραβιάσεις του κράτους δικαίου. Η διακοπή της χρηματοδότησης ή η μείωση των πόρων προτείνεται από την Κομισιόν και εγκρίνεται από τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη της Ενωσης.
Ο μηχανισμός εφαρμόζεται στα κονδύλια που χορηγούνται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που μεταφράζονται σε σημαντικά ποσά για τις δύο χώρες, καθώς και στα κονδύλια των σχεδίων οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία. Αυτά τα σχέδια που αφορούν την Βαρσοβία και την Βουδαπέστη δεν έχουν εγκριθεί από την Κομισιόν.
Προϊόν δύσκολων διαπραγματεύσεων το 2020, το καθεστώς αιρεσιμότητας ήταν επιθυμητό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πολλά κράτη μέλη.
Ως μέσον αντιμετώπισης των επιθέσεων κατά του κράτους δικαίου εκ μέρους λαϊκιστικών κυβερνήσεων, «είναι ο αποτελεσματικότερος μηχανισμός» που διαθέτει μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση, τονίζει η Σοφί Πορνσλέγκελ, πολιτική αναλύτρια του European Policy Centre (EPC).
«Αλλά είναι εξαιρετικά περιορισμένος, είναι μία ρύθμιση που αφορά τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και τα σχέδια ανάκαμψης. Δεν αναγνωρίζει την συστημική κρίση που έχουμε σε αυτές τις χώρες».
Πολωνία και Ουγγαρία αποτελούν αντικείμενο και μίας άλλης διαδικασίας, «του Αρθρου 7», που επιτρέπει την τιμωρία μίας χώρας για μη τήρηση των αρχών της Ε.Ε. στερώντας της το δικαίωμα ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αλλά η ενεργοποίηση του μηχανισμού αυτού, που και στις δύο περιπτώσεις βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο, αποδεικνύεται ανέφικτη στην πράξη.
Με πληροφορίες από AFP, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ουγγαρία: Όρμπαν εναντίον Ευρωδικαστηρίου
Κομισιόν: Επέβαλε πρόστιμο 69 εκατ. ευρώ στην Πολωνία για τις παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
