Ο Πούτιν έκανε λοιπόν την περασμένη Πέμπτη το πρώτο βήμα με την εισβολή στην Ουκρανία. Δύο ημέρες νωρίτερα, μετά τη λήξη συνόδου εθνικής ασφάλειας στο Κρεμλίνο, όπου ο Πούτιν καθοδηγούσε τους σμπίρους του λες και έπαιζε σε κακή εξπρεσιονιστική ταινία του Ερνστ Λούμπιτς, η Ρωσία αναγνώριζε τις αποσχισθείσες περιοχές του Ντονμπάς.
Η Δύση γελοιοποιήθηκε πάλι, η Ουκρανία νικήθηκε και οι χιλιάδες άνδρες και γυναίκες, που πολέμησαν τα τελευταία οκτώ χρόνια για την ελευθερία του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ, αφέθηκαν στην τύχη τους. Παρά την αβεβαιότητα και τον καταιγισμό παραπληροφόρησης που θα ακολουθήσει, είναι καλό να θυμηθούμε τα εξής:
1. Η Ρωσία δεν έχει κανένα δικαίωμα πάνω στην Ουκρανία. Κανένα. Δεν δικαιούται να ακρωτηριάζει τη χώρα, ούτε και να της επιβάλλει τους συμμάχους της. Η γεωπολιτική είναι, βέβαια, θέμα συσχετισμού δυνάμεων. Το δίκιο και το άδικο δεν μπορούν, όμως, να ταυτίζονται. Το δίκιο λέει ότι οι λαοί δεν είναι πιόνια στη σκακιέρα των ισχυρών του πλανήτη. Λέει επίσης ότι ΗΠΑ και Ρωσία όφειλαν να σεβαστούν τη δέσμευσή τους να εγγυώνται την ασφάλεια της Ουκρανίας μετά την απόφαση της χώρας το 1994 να αποσύρει τα πυρηνικά της όπλα. Παραβιάζοντας τα ουκρανικά σύνορα, ο Πούτιν πρόδωσε τον λόγο του. Αποκάλυψε το πραγματικό του πρόσωπο και έθεσε εαυτόν εκτός της κοινωνίας των πολιτισμένων εθνών.
2. Η Ουκρανία, είπε ο Πούτιν, έχει κοινή ιστορία με τη Ρωσία. Πρόκειται, όμως, για ιστορία αποικιακής κυριαρχίας και αργότερα –υπό το καθεστώς των Μπολσεβίκων– για ιστορία εκκαθάρισης των αναρχικών από την Οδησσό. Στα χρόνια του Στάλιν, η γενοκτονία της κολλεκτιβοποίησης, γνωστή ως Χολοντομόρ, εξοντώνει 5 με 6 εκατομμύρια Ουκρανούς, που πεθαίνουν από την πείνα.
Οι υπόλοιποι ισχυρισμοί του Ρώσου προέδρου για δήθεν αλληλεγγύη μεταξύ σλαβικών λαών και για την καθοριστικής σημασίας επιρροή του μυθικού βασιλείου των Ρους του Κιέβου τον 9ο αιώνα, λίκνο της ανύπαρκτης ακόμη Ρωσίας, είναι απλοϊκή προπαγάνδα. Ο Πούτιν παριστάνει τον ανιστόρητο ή είναι απλά αδαής. Αν δεν το γνωρίζει, κάποιος θα πρέπει να του συστήσει το βιβλίο του Ισαάκ Μπάμπελ «Το Κόκκινο Ιππικό», τα έργα του Βασίλι Γκρόσμαν ή το πιο πρόσφατο «Κόκκινος Λιμός» της Αν Απλμπάουμ. Οσο για μας τους Δυτικούς, έχουμε ένα και μόνο καθήκον, όπως είχαμε και στο Αφγανιστάν, στο Κουρδιστάν και παντού από όπου δραπετεύσαμε: να βοηθήσουμε την Ουκρανία να κόψει τον δεσμό υποταγής, δυστυχίας και θανάτου με τη Ρωσία.
3. Ο Πούτιν έχει σαφή στόχο, που δεν αποκαλύφθηκε από τις ασυναρτησίες του ανακοινωθέντος της Δευτέρας, διάρκειας μιας ώρας και μισής. Ο στόχος του είναι ένας: να αποδυναμώσει την Ουκρανία και να τη γονατίσει πολιτικά. Επιδιώκει επίσης να διακόψει τη δημοκρατική ορμή, που επέδειξαν πριν από οκτώ χρόνια οι συγκεντρωμένοι πολίτες στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου. Το Κρεμλίνο έστειλε τον στρατό του για να παρέμβει και να δώσει τέλος σε μια δήθεν γενοκτονία, όπως ισχυρίζεται, άλλα λίγες ώρες αργότερα οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονταν πολύ κοντά στην κατάληψη του Κιέβου, όπως έκανε στην Πράγα και τη Βουδαπέστη. Αυτό που συντελείται τα τελευταία 24ωρα είναι ένα ιστορικό έγκλημα με θύμα την Ουκρανία και ευθεία επίθεση κατά της Ευρώπης.
ΗΠΑ και Ρωσία όφειλαν να σεβαστούν τη δέσμευσή τους το 1994 να εγγυώνται την ασφάλεια της Ουκρανίας.
4. Ακούμε πολλούς να λένε ότι οι διπλωμάτες θα πρέπει να επιστρέψουν στο προσκήνιο και να βοηθήσουν τον Πούτιν να ανακτήσει την ψυχραιμία του, αν αυτό είναι εφικτό τούτη την ώρα. Ισως αυτή να είναι η ενδεδειγμένη λύση. Δεν ξέρω.
Ενα είναι, όμως, σίγουρο. Δεν πρέπει να συγχέουμε τους ρόλους και να λησμονούμε ότι ο Πούτιν είναι αυτός –και μόνο αυτός– που έσπασε το ταμπού ενός πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος. Πρέπει να κρατάμε στη μνήμη μας ότι στην κρίση της Ουκρανίας –και μόνο σε αυτή– διακυβεύεται η αξιοπιστία και η ίδια η τιμή της Δύσης.
Κανείς δεν πρέπει επίσης να ξεχάσει ότι πριν από την επίθεση της 24ης Φεβρουαρίου, το Κρεμλίνο έκανε λόγο από τον Δεκέμβριο κιόλας για μία Ευρώπη «σκηνικό ένοπλης σύρραξης» μεγάλης κλίμακας (Αλεξάντρ Γκρούτσκο, υφυπουργός Εξωτερικών), απειλούσε με «προληπτικό πυρηνικό πλήγμα» όπως αυτά που απειλεί το Ισραήλ ότι θα εξαπολύσει κατά του Ιράν (Αντρέι Καρταπόλοφ, πρόεδρος της επιτροπής Αμυνας της Δούμα) και άφηνε τα φιλικά του ΜΜΕ (Ζβομπότναγια Πρέσα) να υποστηρίζουν ότι σε περίπτωση διεύρυνσης του ΝΑΤΟ η Ρωσία «θα μετατρέψει σε τριάντα λεπτά σε ραδιενεργό γυαλί όλη την Ευρώπη και τα δύο τρία των ΗΠΑ».
Οι αδιανόητες και πρωτοφανείς αυτές δηλώσεις, που κατέγραψα στο σημειωματάριό μου στις 13 Ιανουαρίου, δεν μπορούν να σβήσουν με καμία ειρηνευτική συμφωνία.
5. Πρέπει λοιπόν να αδιαφορήσουμε για το ρωσικό αίσθημα περικύκλωσης, κακοποίησης και ταπείνωσης; Πιστεύω ότι η ταπείνωση αυτή αποτελεί μύθο. Θυμάμαι όταν το ΝΑΤΟ πρότεινε στη Ρωσία «συνεργασία για την ειρήνη» το 1994, όπως και την πρόσκληση για είσοδο της χώρας στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την ομάδα κρατών του G7. Θυμάμαι την ίδρυση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας το 2002. Θυμάμαι την επίσκεψη Ομπάμα στη Μόσχα τον Ιούλιο του 2009 και τον Αμερικανό πρόεδρο να προτείνει αυστηρότερο έλεγχο και απόσυρση όλων των μη συμβατικών οπλικών συστημάτων. Λίγα χρόνια αργότερα, οι πρόεδροι Τραμπ και Μπάιντεν αποδέχονταν τον οικειοθελή περιορισμό της εμβέλειας των αμερικανικών πυραύλων που βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος (και αυτό σε μία στιγμή κατά την οποία η Ρωσία παραβίαζε τις δικές της δεσμεύσεις). Δεν μπορώ να βρω άλλο παράδειγμα παρηκμασμένης αυτοκρατορίας, η οποία να έχει απολαύσει τέτοια εύνοια από μέρους των αντιπάλων της. Πιστεύω ότι πίσω από τον μύθο της ρωσικής ταπείνωσης κρύβεται μία ακόμη παγίδα, στην οποία η Δύση δεν πρέπει να πέσει.
* Ο κ. Μπερνάρ-Ανρί Λεβί είναι φιλόσοφος και συγγραφέας.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr