Είναι γέννημα θρέμμα της ουκρανικής πρωτεύουσας. Το όνομα της έγινε γνωστό όταν, 30 μέρες μετά την έναρξη της εισβολής, έγραψε ένα άρθρο για το αμερικανικό The Atlantic, εξηγώντας την απόφαση της να παραμείνει στο Κίεβο παρότι είχε τη δυνατότητα να φύγει. Η 31χρονη Βερόνικα Μελκοζέροβα είναι συντάκτρια ειδήσεων στο αγγλόφωνο The New Voice of Ukraine και μιλώντας στο kathimerini.gr δίνει τη μαρτυρία της για τα όσα έχουν συμβεί όλο αυτό το διάστημα στην Ουκρανία.
Το απόγευμα της Πρωτομαγιάς την είχα απέναντί μου στην οθόνη. Μία νέα γυναίκα, εμφανώς κουρασμένη αλλά με πλεόνασμα ενέργειας, περιγράφει τη ζωή στο Κίεβο αλλά και συνολικά στην Ουκρανία δύο μήνες και κάτι μέρες από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης.
Είναι σε βάρδια, έχει -όπως είπε- να γράψει μία σημαντική ιστορία, ωστόσο είναι πρόθυμη να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις και να περιγράψει το πώς είναι τώρα η ζωή εκεί: «Πριν από δύο ημέρες, δύο ρωσικοί πύραυλοι χτύπησαν περιοχή στο κέντρο του Κιέβου, ενώ εδώ βρισκόταν ο γ.γ. του ΟΗΕ. Έπληξαν ένα σημείο, αρκετά κοντά στο κτίριο που ο Ζελένσκι συναντούσε τον Αντόνιο Γκουτέρες. Όλοι είχαν πάθει σοκ. Όμως χθες πήγα σε μία παράσταση stand up comedy που έγινε σε ένα καταφύγιο, όπου ο κόσμος γελούσε – ξέρεις, συνέχιζε τη ζωή του. Ένας από τους κωμικούς μου είπε ότι αυτός είναι ένας καλός τρόπος να δελεάσεις τον κόσμο ώστε να μείνει υπογείως και να είναι ασφαλής. Όσο διαρκεί η παράσταση, οι θεατές παραμένουν στα υπόγεια καταφύγια και είναι ασφαλείς».
Η Βερόνικα Μελκοζέροβα παρουσιάζει την αντιφατική αυτή εικόνα μίας ευρωπαϊκής μητρόπολης που θέλει να ζήσει, ωστόσο εξακολουθεί να ζει στο ρυθμό του πολέμου. «Είναι πολύ σκληρό, δεν υπάρχει κανονικότητα, αλλά θέλουμε πάρα πολύ να πάρουμε πίσω τις ζωές μας».
Νιώθει την ανάγκη να διαχωρίσει τους Ουκρανούς από τους Ρώσους, δίνοντας έτσι και μία εξήγηση για τις βιαιότητες που συνέβησαν στα περίχωρα του Κιέβου. «Εμείς δεν θέλουμε αυτόν τον “ιερό πόλεμο” απέναντι σε όσους μας μισούν. Δεν είμαστε έτσι. Οι Ουκρανοί θέλουν να προστατεύσουν τα παιδιά τους, τα σπίτια τους, να επιστρέψουμε στον τρόπο που ζούσαμε, που -όπως ξεκάθαρα φαίνεται- είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν των Ρώσων. Όσο οι Ουκρανοί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά, να φτιάξουν τη ζωή τους, να αγοράζουν πλυντήρια, ψυγεία, να μένουν σε όμορφα συγκροτήματα κατοικιών στα περίχωρα του Κιέβου, Ρώσοι από τη βαθιά επαρχία, από χωριά, που πολλές φορές δεν έχουν κεντρική θέρμανση, δεν έχουν κανονικούς δρόμους, έφτασαν στην περιφέρεια του Κιέβου σίγουροι ότι οι Ουκρανοί ζουν χειρότερα από τους ίδιους. Και μετά, όπως μάθαμε, οι Ρώσοι είχαν πάθει σοκ από το γεγονός ότι οι Ουκρανοί ζουν καλύτερα – αυτό τους εξόργισε. Σε ένα σχολείο στο Μακάριβ, άφησαν ένα γκραφίτι: Ποιος σας επιτρέπει να ζείτε καλύτερα από μας;».
Εκτιμά ότι οι θηριωδίες στην Μπούτσα, στην Μποροντιάνκα, στο Ιρπίν, είχαν να κάνουν με τη ζήλια που προκλήθηκε από τον τρόπο ζωής των Ουκρανών: «Είναι ζήλια, πρέπει να ξέρεις πώς ζουν οι Ρώσοι για να μπορέσεις να το καταλάβεις αυτό. Οι Ρώσοι συνήθως εμφανίζονται ως πλούσιοι, ανώτεροι, ένα έθνος που είναι αυτοκρατορία κι όταν έρχονται σε χώρες της Ε.Ε. συνήθως συμπεριφέρονται σαν να τους χρωστάνε κάτι οι ντόπιοι ή ότι “σας φέραμε τα λεφτά μας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο”, άρα πρέπει να μας υπηρετείτε. Κι αυτό σε αντίθεση με τους Ουκρανούς που είναι ντροπαλοί και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες στη γλώσσα και να συμπεριφερθούν καλύτερα από όσο φέρονται πίσω στην Ουκρανία, να μην νομίζει ο κόσμος ότι είμαστε βάρβαροι. Αυτή είναι η νοοτροπία των Ρώσων, όπως την είδα σε διάφορες χώρες που έχω ταξιδέψει. Για αυτό σταμάτησα να μιλάω Ρώσικα όταν βρίσκομαι στο εξωτερικό και μιλάω μόνο Ουκρανικά, δεν ήθελα να με περνούν για Ρωσίδα».
Η μέρα της εισβολής
Στις 24 Φεβρουαρίου, ο κόσμος ξύπνησε σοκαρισμένος από την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων. Πώς το βίωσε εκείνη; «Όπως οι περισσότεροι Ουκρανοί, κι εγώ ξύπνησα στις 4 το πρωί όταν άκουσα εκρήξεις. Οι Ρώσοι ξεκίνησαν να βομβαρδίζουν την Ουκρανία από αέρος σε πολλά σημεία, εκτός από το δυτικό κομμάτι. Το Κίεβο, το Τσερνίχιβ, η Μαριούπολη, το Χάρκοβο, η Χερσώνα δέχθηκαν βομβαρδισμούς, ξεκίνησαν από την αρχή να μας βομβαρδίζουν. Όταν είδα το ιντερνέτ ήταν όλα πολύ άσχημα – είδαμε την ομιλία του Πούτιν γεμάτη μίσος, γεμάτη ψέματα για την Ουκρανία».
«Γνωρίζαμε ότι αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά ήμασταν σε άρνηση κατά κάποιο τρόπο, διότι το 2014 η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία και σε κομμάτια του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. Ο πόλεμος ήταν πάντα εδώ, αλλά όχι κοντά σε όλους, μόνο σε όσους ζούσαν σε αυτές τις περιφέρειες. Η αντίδραση της κυβέρνησης μας και της ΕΕ δεν ήταν επαρκής, συνεχιζόταν το εμπόριο με τη Ρωσία, ήταν σαν να είχαμε προσαρμοστεί σε αυτό. Το 2015 βομβάρδιζαν πόλεις στο Ντονμπάς, προσπάθησαν να πάρουν την Οδησσό, να ξεσηκώσουν τον κόσμο κατά της Ουκρανίας – οι άνθρωποι του Πούτιν προσπάθησαν να ξεσηκώσουν τον κόσμο στο ανατολικό και το νότιο τμήμα. Ο Πούτιν πίστευε ότι οι Ουκρανοί θα αλλάξουν, νομίζει ότι ζούμε στο 2010, δεν θέλει να πιστέψει ότι οι Ουκρανοί έχουν αλλάξει πολύ, νομίζει ότι οι περισσότεροι περιμένουμε κρυφά να έρθουν οι Ρώσοι ως απελευθερωτές και να τους καλωσορίσουμε με ανθοδέσμες».
Την ρωτάω γιατί θεωρεί ότι ο Πούτιν τα πιστεύει αυτά κι αν έχει κακή πληροφόρηση: «Ο Πούτιν έδινε λεφτά σε ρωσόφιλους πολιτικούς στην Ουκρανία. Έχουμε ένα φιλορωσικό κόμμα που ονομάζεται “Αντιπολιτευόμενη Πλατφόρμα για τη Ζωή”, ηγέτης του οποίου ήταν ο Βίκτορ Μεντβετσιούκ που τώρα έχει συλληφθεί από τις ουκρανικές αρχές. Αυτοί από τα ρωσόφιλα κόμματα της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά διεφθαρμένοι, έπαιρναν ρωσικά λεφτά και έδιναν κακή πληροφόρηση στον Πούτιν και σε άλλους αξιωματούχος, ότι η Ουκρανία θα τους δεχθεί σαν να είναι αδέρφια».
Ενώ μιλάει, η φωνή της παραμένει σταθερή, δεν έχει εξάρσεις μολονότι όσα διηγείται είναι σκοτεινά και αφορούν άμεσα τη χώρα της και την ίδια. «Αυτή είναι η κατάσταση τώρα. Είμαστε κυκλωμένοι από τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, είμαστε η μόνη χώρα που τα τελευταία 30 χρόνια έχει έξι διαφορετικούς προέδρους – μόνο ένας πρόεδρος είχε δύο συναπτές θητείες. Έχουμε άλλη νοοτροπία, δεν ήταν ο βασικός μας στόχος να μπούμε στην Ε.Ε. ή το ΝΑΤΟ, βασικά γνωρίζουμε ότι κανείς δεν μας θέλει εκεί, πολλές χώρες της Ε.Ε. είναι κατά της ένταξης μας, αλλά η Ε.Ε. έχει ελευθερία λόγου, δημοκρατικές εκλογές, έχουν την ελευθερία της επιλογής, έτσι κι εμείς τα έχουμε αυτά, αλλά από την άλλη είναι κάποιοι που θέλουν να μας γυρίσουν πίσω σε έναν κόσμο χωρίς ελευθερία λόγου, που πρέπει να υποστηρίζεις έναν δικτάτορα, που δεν μπορείς να εκφράσεις τις σκέψεις σου όταν δεν ευθυγραμμίζονται με την κρατική προπαγάνδα, που δεν υπάρχει αντιπολίτευση… Άρα αυτές ήταν οι επιλογές μας και αυτές είχαν όνομα».
«Θέλω να ταξιδέψω ως τουρίστας όχι ως πρόσφυγας»
Της ζητώ να περιγράψει ποιο είναι το πνεύμα αυτή την περίοδο, περίπου 2,5 μήνες μετά την εισβολή. «Πολλοί πολίτες συνεχίζουν να επιστρέφουν στο Κίεβο και η κυβέρνηση τους ζητά να μην το κάνουν ακόμα, να παραμείνουν σε ασφαλή μέρη. Αλλά οι Ουκρανοί είναι πατριδοκεντρικοί, δεν θέλουν να είναι ξεριζωμένοι πρόσφυγες, θέλουν να έχουν το δικό τους σπίτι, αγαπούν την Ουκρανία επειδή -παρά τη διαφθορά που υπάρχει, παρά τα προβλήματα- δίνουμε μάχη για τα ευρωπαϊκά ιδεώδη και τις αξίες, όταν κάποιες άλλες χώρες τις ξεχνούν. Μαχόμαστε για την ελευθερία, δεν έχουμε ρατσισμό, έχουμε ρωσόφωνους πολίτες να πολεμάνε μαζί με τους υπόλοιπους, έχουμε τάγματα ΛΟΑΤΚΙ που δίνουν τη μάχη μαζί με το σύνταγμα Αζόφ στην πρώτη γραμμή. Ξεχνάμε όλες τις διαφορές μας και δίνουμε τη μάχη απέναντι σε αυτό το κακό που θέλει να μας καταστρέψει. Δεν έχω μετανιώσει λοιπόν που έμεινα στο Κίεβο, βεβαίως θέλω να ταξιδέψω, αλλά ως τουρίστας όχι ως πρόσφυγας».
«Έχεις 3 λεπτά για να πας σε καταφύγιο»
Πώς άλλαξε η ζωή της αυτό το διάστημα; Τη ρωτάω αν φοβάται όταν ακούει τις σειρήνες για τους βομβαρδισμούς; «Βεβαίως και φοβάμαι. Πώς άλλαξε η ζωή μου; Είχα πρόσφατα μία κρίση πανικού και έναν νευρικό κλονισμό, δεν μπορώ να αφήσω ανοιχτά τα φώτα το βράδυ, πρέπει να κλείνω όλες τις κουρτίνες και να χρησιμοποιώ μόνο μία λάμπα καθώς φοβόμουν ότι αν το διαμέρισμα μου φωτιζόταν τη νύχτα θα προσέλκυε τις ρωσικές βόμβες – όσο παρέμενε στα περίχωρα του Κιέβου ο ρωσικός στρατός, έκανε επιθέσεις σε κτίρια κατοικιών. Η κυβέρνηση μας είπε ότι επιτίθενται όταν βλέπουν φώτα στα κτίρια, καθώς έτσι γνωρίζουν ότι εκεί υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μπορούν να σκοτώσουν. Φοβάμαι τους δυνατούς ήχους – χθες ακούσαμε στρατιωτικά μαχητικά να πετάνε πάνω από το κεφάλι μας, τρόμαξα πολύ, αλλά τελικά ήταν δικά μας αεροσκάφη και έτσι ηρέμησα. Όσον αφορά στις σειρήνες προειδοποίησης, συμβαίνει το εξής: στην αρχή ήταν πολύ τρομακτικό, τώρα το έχω συνηθίσει. Δεν ήταν δυνατό να τρέξεις σε ένα καταφύγιο όταν άκουγες τις σειρήνες, καθώς είχες 3 λεπτά για να πας. Το κοντινότερο από μένα είναι σε απόσταση 10 λεπτών. Πολλές φορές είχαμε μήνυμα συναγερμού που ακυρωνόταν σε 1 λεπτό. Και μετά πάλι. Άρα είναι πολύ δύσκολο να ακολουθήσεις όλους τους κανόνες. Οι περισσότεροι από μας συνήθισαν. Ακόμα κι αν σε χτυπήσει μία ρουκέτα… τότε σε χτύπησε».
Συνεχίζει, θεωρώντας τυχερούς όσους ζουν στο Κίεβο: «Οι άνθρωποι στη Μαριούπολη γνωρίζουν καλά τι συμβαίνει όταν οι Ρώσοι αποφασίσουν να σε βομβαρδίσουν. Εμείς στο Κίεβο, προς το παρόν τουλάχιστον, είμαστε τυχεροί, καθώς μόνο 300 κτίρια έχουν καταστραφεί από ρωσικούς πυραύλους. Δεν είναι πολλά σε σύγκριση με τη Μαριούπολη ή το Χάρκοβο».
Είχες βομβαρδισμούς στην περιοχή σου; «Ναι, ειδικά στην αρχή. Εδώ κοντά μας υπάρχει ένα εργοστάσιο ηλεκτρισμού. Τις πρώτες ημέρες του πολέμου οι Ρώσοι επιχείρησαν να το καταλάβουν και να το ελέγξουν. Υπήρχαν μάχες επί 3 ημέρες. Τα τζάμια έτρεμαν, υπήρχαν συνέχεια εκρήξεις, μία από τις ρουκέτες χτύπησε ένα κτίριο δύο δρόμους μακριά από το δικό μου διαμέρισμα».
Εκείνο το διάστημα έμενες στο διαμέρισμα ή σε καταφύγιο; «Παρέμενα στο διαμέρισμα αλλά κοιμόμασταν στο διάδρομο για λόγους ασφαλείας…».
«Οι Ρώσοι είχαν έναν πολύ σαδιστικό τρόπο να λένε καλημέρα»
Πώς διαχειρίζεσαι όλο αυτό το διάστημα την καθημερινότητα σου; «Μένω στη δυτική όχθη του Κιέβου, είναι επί της ουσίας στα περίχωρα, αν και θεωρείται μέρος της πόλης, είναι πάντως μακριά από το κέντρο. Τις πρώτες 3 εβδομάδες δεν είχαμε αρκετό φαγητό, τα περισσότερα καταστήματα είχαν κλείσει εκείνη την περίοδο στην περιοχή μου καθώς υπήρχαν μάχες. Το Κίεβο ποτέ δεν περικυκλώθηκε, όπως η Μαριούπολη, οι Ρώσοι βρίσκονταν βορείως και δυτικά. Οι αρχές μας έφερναν τρόφιμα και φάρμακα από τις πόλεις που δεν είχαν πρόβλημα, είτε με αυτοκίνητα είτε με το τρένο. Έτσι σε σύντομο χρονικό διάστημα λύθηκε το πρόβλημα με το φαγητό, δεν είχαμε βεβαίως ποικιλία, όπως πριν, είχαμε μόνο 2 είδη άρτου, ρύζι, μακαρόνια, νερό. Το πρώτο διάστημα είχαμε πρόβλημα και με τα φάρμακα, αλλά κι αυτό αντιμετωπίστηκε. Έτσι στη διάρκεια του πολέμου το Κίεβο είχε καλύτερα προϊόντα από ό,τι η Ρωσία τώρα λόγω των κυρώσεων».
«Τα περίχωρα του Κιέβου και τα χωριά έδρασαν σαν ασπίδα για την πρωτεύουσα καθώς δέχθηκαν όλα όσα είχαν ετοιμάσει οι Ρώσοι για το Κίεβο: μαζικές δολοφονίες, βασανιστήρια, βιασμούς, πλιάτσικο, έλλειμμα σε φαγητό, δεν είχαν ρεύμα. Ό,τι επρόκειτο να συμβεί στο Κίεβο, συνέβη στα περίχωρα. Κι έτσι, εμείς ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τους τριγύρω μας», προσθέτει.
«Όταν βομβάρδισαν μία αποθήκη στο Μπρόβαρι, δεν μπορούσα να αναπνεύσω, ήταν πολύ βαρύς ο καπνός σε όλο το Κίεβο, οι σειρήνες ήταν συνεχείς και οι Ρώσοι είχαν έναν πολύ σαδιστικό τρόπο να λένε “καλημέρα”, ξεκινώντας να βομβαρδίζουν στις 3 ή 4 το πρωί – αυτό συνέβαινε σε καθημερινή βάση έως τα τέλη του Μαρτίου, δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε, δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Για όλο αυτό το διάστημα δεν μπορούσαμε να αγοράσουμε αλκοόλ στο Κίεβο, κάτι που θεωρώ σοφή απόφαση».
Απέναντί μου έχω μία νέα γυναίκα με δομημένη σκέψη και εξαιρετική χρήση των αγγλικών. Της ζητώ να περιγράψει πώς έχει αλλάξει η ζωή της: «Είχα μία καριέρα, φιλοδοξίες, ήθελα να ταξιδέψω στην Ευρώπη, να ζήσω για λίγο στο Λονδίνο ή κάπου αλλού για να δω τον κόσμο, τώρα δεν σκέφτομαι καθόλου για αυτά, δεν έχω καμία επαγγελματική φιλοδοξία. Είμαι ευγνώμων επειδή έχω δουλειά και έτσι έχω λεφτά για να πάρω φαγητό και να βοηθήσω κι άλλους. Αυτή τη στιγμή, όλοι οι Ουκρανοί που έχουν δουλειά δωρίζουν πολλά λεφτά – δεν το κάνουν μόνο οι Ευρωπαίοι, το κάνουμε κι εμείς. Τον περασμένο μήνα δώρισα το μισό μισθό μου σε ανθρώπους από τη Μαριούπολη, σε καταφύγια ζώων – η κατάσταση στη χώρα μας είναι τόσο άσχημη, που δεν μπορώ να δω μία λύση. Ο πόλεμος εξελίσσεται, η οικονομία δεν λειτουργεί κανονικά, δεν υπάρχουν δουλειές. Πολύς κόσμος έχει χάσει το σπίτι του, δεν έχει ζωή καθώς η Ρωσία έκλεψε τα πάντα. Αυτοί οι άνθρωποι έφυγαν χωρίς τίποτα απλώς για να γλιτώσουν από τις βόμβες που έπεφταν πάνω τους. Πολλοί δεν έχουν που να μείνουν, δεν μπορούν να βρουν δουλειά. Κι έτσι, οι περισσότεροι από μας που μπορούμε, δωρίζουμε πολλά από τα λεφτά που βγάζουμε σε αυτούς που έχασαν τα πάντα. Η μισή χώρα έχασε τα πάντα και η άλλη μισή προσφέρει ό,τι μπορεί».
«Είναι δύσκολο να πείσεις ανθρώπους που έχουν δηλητηριαστεί»
Πώς είναι η εμπειρία σου ως δημοσιογράφος, να καλύπτεις έναν πόλεμο που συμβαίνει στη χώρα σου; «Αυτό το διάστημα δεν εργάζομαι στο πεδίο, είμαι συντάκτης ειδήσεων, ωστόσο είδα τανκς να σπεύδουν να πολεμήσουν εναντίον του ρωσικού στρατού, είδα τεράστιες ουρές αυτοκινήτων να φεύγουν από την πόλη, είδα ρουκέτες να εκρήγνυνται πάνω από το κεφάλι μου, καθώς το ουκρανικό σύστημα είναι καλό και τις σταματάει στον αέρα, αλλά αυτές σκάνε και τα υπολείμματα πέφτουν. Παλαιότερα, καλύπτοντας τον πόλεμο, είχα πάει στο Ντονμπάς, είδα και άκουσα τον ήχο του πολέμου, αλλά δεν είναι το ίδιο όπως τώρα. Όταν φτάνει τόσο κοντά σε σένα, το πιο δύσκολο πράγμα για έναν δημοσιογράφο που καλύπτει τον πόλεμο στη χώρα του είναι η αίσθηση ότι δεν κάνεις αρκετά, ποτέ δεν είναι αρκετό».
Μεταφέρει τη δυσκολία της να αντιπαρατεθεί απέναντι στη ρωσική προπαγάνδα: «Προσπαθείς να μεταφέρεις τα γεγονότα, να κάνεις τον κόσμο να πιστέψει όσα συμβαίνουν, ότι η Ουκρανία δέχθηκε επίθεση, ότι είμαστε δημοκρατική χώρα. Όντως έχουμε άκρα δεξιά, όπως έχει κάθε χώρα στην Ευρώπη, αλλά δεν εκπροσωπούνται στη Βουλή. Υπήρχε υπερβολική παρουσίαση τους από ΜΜΕ για να μας παρουσιάσουν σαν ναζί. Η συντριπτική πλειονότητα των Ουκρανών δεν υποστηρίζει τα περιθωριακά στοιχεία, που υπάρχουν σε κάθε χώρα. Η κυβέρνηση μας επιχείρησε να καταπολεμήσει αυτούς τους περιθωριακούς, έτσι το 2015 το τάγμα Αζόφ έγινε οργανικό μέρος της εθνικής φρουράς και ελέγχεται από το κράτος. Όσοι δεν συμφώνησαν με αυτό, έφυγαν και τώρα το σύνταγμα Αζόφ που μάχεται στη Μαριούπολη είναι κανονικό μέρος του εθνικού στρατού.
Δεν μπορώ να ανταγωνιστώ τη ρωσική προπαγάνδα, που έχει μεγάλους πόρους. Κάνω ρεπορτάζ, γράφω ιστορίες για αγγλόφωνο κοινό, παρ’ όλα αυτά εξακολουθώ να ακούω ότι οι Ουκρανοί είναι ναζί, ότι καταπιέζουν το δικαίωμα στη ρωσική γλώσσα. Δεν ξέρω τι άλλο να κάνω για να αποδείξω ότι δεν είναι αλήθεια και πως το Russian Today χρηματοδοτείται από το Κρεμλίνο και λέει όλα όσα θέλει το Κρεμλίνο. Φτάσαμε στο σημείο να έχουμε πραγματικούς ναζί που επιχειρούν να διαλύσουν μία κανονική χώρα με το ψευδές επιχείρημα ότι είναι ναζιστική. Είναι το φαινόμενο του αντικατοπτρισμού. Είναι πολύ δύσκολο να πείσεις τον κόσμο ότι η Ουκρανία βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, ειδικά όταν η Ρωσία έχει ενεργή διασπορά, όπως στην Ουγγαρία και τη Γερμανία. Είναι πολύ δύσκολο να πείσεις ανθρώπους που έχουν δηλητηριαστεί από τη ρωσική προπαγάνδα».
Καταλήγουμε στη συζήτηση μας με το ερώτημα πώς μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος; «Μόνο ο Πούτιν το γνωρίζει αυτό. Είχα για αρκετό καιρό την ελπίδα, ότι οι Ρώσοι δεν είναι τόσο δηλητηριασμένοι κι ότι μετά τα γεγονότα της Μπούτσα θα δουν τι κάνουν οι στρατιώτες τους. Φαίνεται ωστόσο ότι οι Ρώσοι ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν και δεν μας βλέπουν ως κομμάτι του ανθρώπινου είδους. Στο πλέον αρνητικό σενάριο, θα χάσουμε ένα κομμάτι από τη χώρα μας, ίσως το μισό. Στο θετικό σενάριο, θα πάρουμε πίσω την Κριμαία και το Ντονμπάς. Θέλω όλες οι χώρες να καταλάβουν ότι πρέπει να είμαστε ίσοι και να μας φέρονται ως ίσους, καθώς είμαστε συνδεδεμένοι όλοι μεταξύ μας, είμαστε εμπορικοί εταίροι, υπάρχει αλληλεξάρτηση κι όταν μία χώρα, όπως η Ρωσία, προσπαθεί να καταστρατηγήσει τη διεθνή τάξη, όλοι θα υποφέρουν. Ο κόσμος πρέπει επιτέλους να μάθει να συνυπάρχει. Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα. Δεν είναι δυνατόν να έχεις twitter, instagram, tik tok και να έχεις και πόλεμο».
Είσαι έτοιμη για έναν πόλεμο μακράς διάρκειας; «Ναι είμαι. Το είχαμε άλλωστε για 8 χρόνια. Τώρα έχει γίνει πιο θερμή η διαμάχη».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr