ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Λευκός καπνός για την ενέργεια βγήκε από την σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, καθώς, ύστερα από πολύωρες διαπραγματεύσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να δώσουν πολιτική εντολή για την οριστικοποίηση των λεπτομερειών περί των συμφωνηθέντων μέτρων στο επίπεδο των υπουργών Ενέργειας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, υπήρξε αμοιβαία κατανόηση ότι μια παρέμβαση όπως αυτή του πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου είναι απαραίτητη για την Ευρώπη και την δυνατότητά της να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση και να προστατεύσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Στα συμπεράσματα της συνόδου για την ενέργεια, οι ηγέτες καλούν το Συμβούλιο των υπουργών και την Κομισιόν να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για τα πρόσθετα μέτρα, καθώς και για τις προτάσεις της Επιτροπής, αφού αξιολογήσουν τον αντίκτυπό τους – ιδίως στις υφιστάμενες συμβάσεις – και λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά ενεργειακά μείγματα και τις εθνικές συνθήκες.
Τα σημεία συμφωνίας
Αναλυτικότερα, οι ηγέτες συμφώνησαν σε πολιτικό επίπεδο για:
– κοινές αγορές φυσικού αερίου σε εθελοντική βάση, με μόνη εξαίρεση την δεσμευτική συσσώρευση της ζήτησης για το 15% των αναγκών του κάθε κράτους μέλους για πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου. Υπό αυτό το πλαίσιο, θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με τους αξιόπιστους εταίρους της ΕΕ για την πλήρη και αμοιβαίως ωφέλιμη αξιοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πλατφόρμας, η οποία θα είναι προσβάσιμη εξίσου για τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ουκρανία, την Μολδαβία και τη Γεωργία.
– ένα νέο συμπληρωματικό ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς έως τις αρχές του 2023.
– έναν προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών στις συναλλαγές του φυσικού αερίου ώστε να περιοριστούν άμεσα τα επεισόδια υπερβολικής αύξησης των τιμών, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που όρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρότασή της από 18 Οκτωβρίου.
– ένα προσωρινό ευρωπαϊκό πλαίσιο για ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή (ιβηρικό μοντέλο), του οποίου θα πρέπει να προηγηθεί μια ανάλυσης κόστους και οφέλους. Παράλληλα, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή της αύξησης της κατανάλωσης φυσικού αερίου, την αντιμετώπιση των επιπτώσεων χρηματοδότησης και διανομής και των επιπτώσεών εκτός την ευρωπαϊκών συνόρων.
– βελτίωση της λειτουργίας των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας, την άμβλυνση του στρες ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
– επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των σχετικών δικτύων.
– μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης και αύξηση των προσπαθειών για εξοικονόμηση ενέργειας.
– κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητα και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.
– επιτάχυνση των εργασιών για την διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και περαιτέρω πρόοδο προς μια πλήρη ενεργειακή ένωση, καθώς και ενίσχυση των υποδομών αποθήκευσης και διασύνδεσης.
Την Παρασκευή το πρωί, κατά τη δεύτερη ημέρα της συνόδου, η συζήτηση θα επικεντρωθεί σε θέματα εξωτερικών υποθέσεων. Το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας είναι προγραμματισμένο για την Τρίτη 25 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είχαν αναφέρει την προηγούμενη εβδομάδα ότι μια τελική απόφαση θα ληφθεί κατά πάσα πιθανότητα σε πιθανή έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας στις αρχές Νοεμβρίου.
Ικανοποίηση ηγετών
Ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ δήλωσε μετά τη λήξη της συνεδρίασης ότι μέσω των διαβουλεύσεων δημιουργήθηκε μια σειρά μέτρων επί των οποίων θα χρειαστούν περαιτέρω διεργασίες.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ έχει τώρα «έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη».
«Οι ηγέτες μας έδωσαν τη στρατηγική καθοδήγηση που επιθυμούσαμε», είπε.
Εξερχόμενος, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σχολίασε ότι οι ηγέτες πέτυχαν τον διπλό τους στόχο: «να διατηρήσουν την ευρωπαϊκή ενότητα και να μειώσουν τις τιμές του φυσικού αερίου».
Πρόσθεσε ότι οι ηγέτες είχαν δώσει «σαφή εντολή» στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αρχίσει να εργάζεται για ένα ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο και έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό αλληλεγγύης για την ενίσχυση των πολιτών. Προέβλεψε ότι οι προτάσεις θα υλοποιηθούν στα τέλη Οκτωβρίου και αρχές Νοεμβρίου.
Σχετικά με τις συνεχιζόμενες εντάσεις της Γαλλίας με τη Γερμανία, ο κ. Μακρόν είπε ότι μια προηγούμενη συνάντηση με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς βοήθησε στο να υποστηρίξει το Βερολίνο το ενεργειακό πακέτο στη σύνοδο κορυφής.
«Δεν έχουμε πάντα τις ίδιες θέσεις και αυτό είναι φυσιολογικό», είπε. «Όταν πολλά πράγματα αλλάζουν στην Ευρώπη -ενέργεια, άμυνα, οικονομία- η δουλειά μας είναι δύσκολη», τόνισε.
Εξίσου αισιόδοξος ήταν και ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρόο. «Σήμερα ήταν μια καλή άσκηση για να ακούμε ο ένας τον άλλον και να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον. Είμαστε όλοι στην ίδια θέση. Το ανθρώπινο στοιχείο, η εμπιστοσύνη, είναι πιο σημαντικά από τα συμπεράσματα του Συμβουλίου», τόνισε.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς από την πλευρά του ήταν επιφυλακτικός, δηλώνοντας ότι οι ηγέτες είχαν «καθορίσει ακριβή σημεία αναφοράς» σε αμφιλεγόμενα ενεργειακά ζητήματα, όπως το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο θα πρέπει τώρα να συζητηθεί περαιτέρω από τους υπουργούς ενέργειας τις επόμενες εβδομάδες.