Μόλις λίγα 24ωρα έπειτα από τις ενδιάμεσες εκλογές της περασμένης εβδομάδας για το Κογκρέσο, η Ρεπουμπλικανική παράταξη βρίσκεται να ανταλλάσσει εσωκομματικά πυρά, αναζητώντας ευθύνες για όσα δεν έγιναν – για το «κόκκινο τσουνάμι» που τελικώς δεν ήρθε – και έναν «ισχυρό ηγέτη» ενόψει όσων έπονται.
Ο 76χρονος πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να ανακοινώσει τις επόμενες ώρες, από τη Φλόριντα, την υποψηφιότητά του για την προεδρία ενόψει των εκλογών του 2024.
Η ελίτ των Ρεπουμπλικάνων έχει ωστόσο, συνεπικουρούμενη από τα μίντια του 91χρονου δισεκατομμυριούχου Ρούπερτ Μέρντοχ, ήδη αρχίσει να τον «αδειάζει», επικαλούμενη ως επιχείρημα τις ήττες που γνώρισαν ουκ ολίγοι εκ των εκλεκτών του στις τελευταίες ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο.
Στα μάτια της ρεπουμπλικανικής ελίτ, ο πολιτικός που θα μπορούσε να οδηγήσει με επιτυχία την παράταξη στις προεδρικές του 2024 είναι πια ο 44χρονος κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις, όχι ο Τραμπ.
Εσωκομματικά στρατόπεδα
«Είμαι έτοιμος να στηρίξω μια υποψηφιότητα Ντε Σάντις για την προεδρία το 2024», δήλωνε ο δισεκατομμυριούχος Κεν Γκρίφιν, ένας από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, μιλώντας στο αμερικανικό Politico… λίγα 24ωρα πριν από τις ενδιάμεσες κάλπες της 8ης Νοεμβρίου, φανερώνοντας εσωκομματικές τάσεις που, ως φαίνεται, προϋπήρχαν της τελευταίας εκλογικής αναμέτρησης.
Σε ανάλογο πνεύμα, ο Ρεπουμπλικάνος Μαρκ Τίσεν, πάλαι ποτέ λογογράφος των Μπους και Ράμσφελντ, θα καλούσε, μέσα από τις σελίδες της Washington Post, τον Τραμπ «να μην θέσει ξανά υποψηφιότητα» για την προεδρία, απηχώντας μια άποψη την οποία αναπαράγουν πια δημοσίως και άλλοι επιφανείς Ρεπουμπλικάνοι όπως ο άλλοτε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων – και πρώην υποψήφιος αντιπρόεδρος στο πλευρό του Μιτ Ρόμνεϊ – Πολ Ράιαν.
Πλην όμως ο Τραμπ δεν πρόκειται να αποχωρήσει από το προσκήνιο αθόρυβα, όπως γράφει ο Πολ Κρούγκμαν στους New York Times. Αντιθέτως, ο 76χρονος θα φύγει – εάν φύγει – με πάταγο, βάζοντας τον εαυτό του και τις προσωπικές του φιλοδοξίες πάνω από την όποια κομματική γραμμή, όπως άλλωστε έκανε πάντοτε.
Ο Όρμπαν ως πρότυπο
«Από τη μία πλευρά είναι ο Τραμπ και οι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του. Από την άλλη, ένα ρεπουμπλικανικό κατεστημένο που κάνει ό,τι μπορεί για να στηρίξει τον κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις ως βιώσιμη εναλλακτική επιλογή στον δρόμο προς τις προεδρικές εκλογές του 2024», γράφει ο Ζακ Μπίτσαμ στο αμερικανικό Vox. «Το ρεπουμπλικανικό κατεστημένο φαίνεται ότι όντως έχει βαρεθεί τον Τραμπ και πλέον χρησιμοποιεί τις ενδιάμεσες εκλογές ως πρόσχημα για να επιχειρήσει να τον ανατρέψει από τον κομματικό θρόνο», συνεχίζει ο Μπίτσαμ.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του Vox ωστόσο, ο Ντε Σάντις που αναδύεται πλέον ως εναλλακτική στον Τραμπ δεν είναι ένας αντι-Τραμπ. «Δεν είναι ένας Ρεπουμπλικάνος φτιαγμένος από το υλικό των Μπους, Τσένεϊ και Ρόμνεϊ.» Αντιθέτως, ενσαρκώνει «μια εξέλιξη του τραμπισμού, έναν νέο τρόπο εκδήλωσης των ανελεύθερων λαϊκιστικών δυνάμεων που απελευθερώθηκαν από την άνοδο του Τραμπ στην εξουσία το 2016». Με βάση αυτήν την ανάλυση, το «μοντέλο» του Ντε Σάντις προσιδιάζει πιο πολύ στο «πρότυπο» του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν και λιγότερο στα χαρακτηριστικά άλλων Ρεπουμπλικάνων (Μιτ Ρόμνεϊ, Τζον ΜακΚέιν) που είχαν διεκδικήσει στο παρελθόν την προεδρία.
Τραμπ και Ντε Σάντις μοιάζουν αλλά δεν είναι πανομοιότυποι. Σύμφωνα με τον Ζακ Μπίτσαμ, αντιπροσωπεύουν δύο συναφείς αλλά ξεχωριστές εκδοχές του αμερικανικού δεξιού λαϊκισμού: ο μεν Τραμπ μια πιο άγρια εκδοχή των πολιτικών ταυτότητας, ο δε Ντε Σάντις μια εκδοχή περισσότερο υπολογιστική και διανοουμενίστικη.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι ο Ντε Σάντις κατέληξε να θεωρείται κύριος αντίπαλος του Τραμπ λόγω των ομοιοτήτων τους, όχι λόγω των διαφορών τους. Ο ίδιος ο Τραμπ είχε άλλωστε στηρίξει ως πρόεδρος την εκλογή του Ντε Σάντις στη θέση του κυβερνήτη της Φλόριντα στις εκλογές του 2018.
«Τραμπισμός»
Ο «τραμπισμός» ωστόσο, όπως γράφει ο Μπίτσαμ στο Vox, δεν είναι τόσο μια ιδεολογία με δόγματα και πολιτικές θέσεις αλλά πιο πολύ ένα σύμπλεγμα πολιτικού μεσσιανισμού που οδηγεί στην προσωπολατρία. Υπό αυτό το πρίσμα, ο «τραμπισμός» καταλήγει να είναι κάτι απρόβλεπτο και δυνητικά υπονομευτικό των ιδίων των κανόνων πάνω στους οποίους βασίζεται η αμερικανική πολιτική. Ως μοντέλο διακυβέρνησης, δε, είναι αναποτελεσματικό.
«Μια υποψηφιότητα Τραμπ το 2024 σημαίνει περισσότερο χάος», γράφει ο Μπίτσαμ στο Vox. Εάν ο πρώην πρόεδρος χάσει, θα αμφισβητήσει το αποτέλεσμα, όπως έκανε άλλωστε και το 2020 τροφοδοτώντας τότε λαϊκές εκρήξεις επαπειλούμενης θεσμικής εκτροπής (βλ. αιματηρά επεισόδια με την εισβολή οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021). Εάν κερδίσει, τότε θα υπονομεύσει την ίδια την ομοσπονδιακή διοίκηση.
Culture war
Ο Ντε Σάντις από την άλλη πλευρά, κινείται στην πολιτική σκηνή κατά τρόπο περισσότερο συγκροτημένο. Δεν αποκηρύσσει τα χαοτικά ξεσπάσματα του Τραμπ αλλά δεν φτάνει και στο σημείο να τα μιμείται. Όπως ο (πτυχιούχος νομικής) Όρμπαν στην Ουγγαρία, έτσι και ο κυβερνήτης της Φλόριντα επιδιώκει να ηγηθεί ενός πολέμου αρχών και αξιών (culture war) ενάντια στους «αφυπνισμένους», χρησιμοποιώντας τους θεσμούς και τα νομικά εργαλεία της δημόσιας πολιτικής που έχει στη διάθεσή του ως κυβερνήτης.
«Καθορίζει την ατζέντα, ψηφίζει τη νομοθεσία και κυβερνά. Η ουσία είναι, τελικά, πιο σημαντική από το στυλ», γράφει, αναφερόμενος στον Ντε Σάντις, ο Αμερικανός συντηρητικός ακτιβιστής Κρίστοφερ Ρούφο της δεξαμενής σκέψης Manhattan Institute, υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχει το να μπορεί να δίνει κανείς «μάχες αξιών» όχι μόνο στο πεδίο της επικοινωνίας αλλά και, κυρίως, στο μέτωπο της δημόσιας πολιτικής, ένα μέτωπο στο οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποδείξει στην πράξη ότι υστερεί όπως γράφει ο Πολ Κρούγκμαν στους NY Times.
Διασκεδαστές και σελέμπριτι
Ωστόσο, παρά τις προφανείς αδυναμίες του και τις κατώτερες των προσδοκιών επιδόσεις του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στις τελευταίες ενδιάμεσες κάλπες για το Κογκρέσο, ο Τραμπ θα μπορούσε και πάλι όχι μόνο να επικρατήσει εσωκομματικά αλλά και να επιστρέψει στην προεδρία το 2024, προειδοποιεί ο Κέβιν Γουίλιαμσον μέσα από τις σελίδες των Τάιμς της Νέας Υόρκης. Πώς; Με τον αέρα του «διασκεδαστή» («entertainer»), όπως γράφει ο Γουίλιαμσον, και εφαλτήριο την «κουλτούρα των σελέμπριτι» που έχει καταλήξει «να μολύνει τα πάντα» όπως γράφει ο Κρούγκμαν.
Ήδη, στελέχη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος παίρνουν θέση στο πλευρό του Τραμπ, αποκηρύσσοντας κάθε άλλη ενδεχόμενη προεδρική υποψηφιότητα, είτε πρόκειται για μια υποψηφιότητα Ντε Σάντις, είτε για εκείνη του κυβερνήτη της Βιρτζίνια Γκλεν Γιάνγκιν που έχει επίσης παρουσιαστεί ως πιθανός διεκδικητής του χρίσματος. Ο «τραμπικότερος του Τραμπ» Ρεπουμπλικάνος βουλευτής Ματ Γκέιτζ έφτασε στο σημείο να αποκηρύξει κάθε άλλη Ρεπουμπλικανική προεδρική υποψηφιότητα, πέραν εκείνης του Τραμπ, ως… δώρο προς τους εχθρούς της συντηρητικής παράταξης.
Το Δημοκρατικό κόμμα θα μπορούσε βέβαια στην πράξη να επωφεληθεί από ένα άλλο «δώρο»: εκείνο ενός… Ρεπουμπλικανικού εμφύλιου αλληλοσπαραγμού στον δρόμο προς τις επόμενες κάλπες.
Το τελικό αποτέλεσμα πρόκειται να κριθεί ωστόσο το 2024 όχι μόνο από όσα θα κάνουν οι Ρεπουμπλικανικοί το προσεχές διάστημα αλλά και από όσα θα κάνουν οι Δημοκρατικοί… που επίσης βρίσκονται ενώπιον πολύ δύσκολων επιλογών.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr